Het NRC:
Nederland is aansprakelijk voor de deportatie van ruim driehonderd mannen in Srebrenica in 1995. Dat heeft de rechtbank in Den Haag vanochtend bepaald. De rechter vindt niet dat de Nederlandse Staat verantwoordelijk kan worden gehouden voor de deportatie en moord op alle 8000 moslims in 1995.
De Haagse rechtbank vindt dat Nederland verantwoordelijkheid draagt voor het wegvoeren van een groep van ruim 300 mannen op 13 juli 1995 door de Bosnische Serven van de Dutchbat-compound. Dutchbat had “gezien de kennis van dat moment over het lot van de mannelijke vluchtelingen en vanwege de bijzondere positie van de compound” geen medewerking mogen verlenen aan de deportatie van deze mannen, aldus de rechter.
Reacties (40)
Ik heb hier wel moeite mee. Er bestaat geen mensenrecht op veiligheid. Een staat kan dat ook niet garanderen. Zeker niet in geval van een oorlogssituatie in een andere staat. Risico-aansprakelijkheid van de staat die de blauwhelmen ter plaatse levert lijkt me geen goede zaak. Er zal toch tenminste sprake moete zijn van (passieve) medewerking / medeplichtigheid aan oorlogsmisdrijven. Ik wacht met spanning de publicatie van het vonnis af. de ECLI-link staat nog niet op rechtspraak.nl
Terecht, Nederland was daar de gewapende macht en ze hebben niets gedaan om de genocide tegen te houden.
Goed dat lafheid ook een prijs kent. Hopelijk gaan ze de politici die de militairen zonder goed mandaat op pad hebben gestuurt persoonlijk vervolgen.
@3: Strafrechtelijk vervolgen? Voor welk misdrijf dan? Dood door schuld lijkt me de hele keten langs lastig te bewijzen.
Vond je de politici trouwens laf of de aanwezige militairen?
@4: Of jij het leuk vind of niet Nederland had de verantwoordelijkheid voor de burgers van Srebrenica op zich genomen. Volgens internationale verdragen/recht had Nederland er alles aan moeten doen veiligheid van burgers te waarborgen. Ze wisten wat er ging gebeuren en ze hebben helemaal niets gedaan op het te stoppen en ze hebben er zelf nog aan meegewerkt het ordelijk te laten verlopen.
Ze gingen er niet in mijn naam heen van mijn belasting geld, en van mij zou de familie dus ook geen cent belasting geld krijgen.
Idem IRAQ, Afghanistan, Mali, Libie, Syrie
Bizar dat Nederland hiervoor aangeklaagd wordt, en niet de daders van de eigenlijke moordpartij en de staten die zij vertegenwoordigden.
Als dit stand gaat houden, dan moet Nederland zich nog maar eens af gaan vragen of ze überhaupt nog wel ooit een bijdrage wil leveren aan een vredesmacht.
@5 Nee. De Nederlandse staat had geen verantwoordelijkheid op zich genomen. De Nederlandse staat is evenmin verantwoordelijk voor jouw veiligheid op straat en dus ook niet aansprakelijk als jij wordt beroofd. Juridisch gezien is er maximaal sprake van een inspanningsverplichting maar zeker niet van een resultaatsverplichting van de staat.
@7 wat ik op andere sites zie suggereert dat het om 300 vd 8000 personen gaat waarbij actief meegeholpen is.
@9 Actief meegeholpen lijkt me te sterk verwoord. Het gaat waarschijnlijk om de personen die zich op de compound bevonden en daar weg moesten.
@5: Nee de VN heeft die verantwoordelijkheid genomen, Nederland heeft slechts het personeel geleverd.
Nederland had formeel ook niet het commando over die troepen maar de VN.
Hoe dan ook, deze uitspraak gaat hele nare gevolgen hebben vor toekomstige missie’s omdat Nederland nu zeker geen troepen meer zal leveren voor VN missie’s als ze aansprakelijk gesteld kunnen worden voor dergelijke zaken.
Inmiddels op de site van de rechtbank Den Haag als ECLI:NL:RBDHA:2014:8562. Ben nog aan het lezen….
@11 Lees vanaf 4.56 hoe de Nederlandse staat effective control uitoefende en daarom verwijtbaar handelde. Fascinerend.
@14: Befehl ist Befehl is geen enkel excuus.
http://en.wikipedia.org/wiki/Superior_orders
De rechtsspraak
http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ecli:nl:rbdha:2014:8562
@15: Waar lees je dat sprake is geweest van Befehl ist Befehl? Ik begrijp juist dat Karremans de bevelen van de Franse generaal in de wind sloeg, zoals bijvoorbeeld het niet-overdragen van wapens aan de Servische troepen.
@7: En op een onverdedigbare plek en slecht bewapend.
De moordende Serviërs zijn de daders, maar Nederland had zich er als politieagent geposteerd. Om, toen het moeilijk werd, zich als de eerste de beste verkeersregelaar uit de voeten te maken. Vanmiddag hoorde ik op de radio nog een majoor sputteren ‘…de vrouwen en kinderen waren veilig aangekomen, dus we namen aan dat ook de mannen veilig…’. Nee majoor Stoethaspel, je had niets moeten aannemen, maar zeker moeten weten.
En dan wordt altijd gezegd dat er van de sterker bewapende Serviërs niet gewonnen kon worden. Dat klopt, militair kon je niet winnen, niet zonder de hulp van de Fransen en de hele VN-santekraam. Maar moreel had je wel kunnen winnen. En bovendien betwijfel ik of Mladic een VN-bataljon had durven uitmoorden. Het is een moordenaar, maar geen idioot.
@18:
En hoe had majoor stoethaspel dat dan moeten doen, de Nederlanders waren omsingeld en niet in de positie om dan ook maar iets te eisen.
Daar zouden die 8000 moslims wat aan hebben gehad.
Er zat daar helemaal geen bataljon, er zat daar een half bataljon, en je hoeft ook niet een half bataljon te vermoorden, een stuk of 5 man is wel voldoende.
@16: Dat is toch waar het om gaat Befehl/mandaat versus internationaal recht. Dat je je niet kan verschuilen achter Befehl ist Befehl geld voor de hele lijn tot aan de top inclusief de clowns in Den Haag.
@20:
Zo werkt dat dus niet, Befehl ist Befehl kan weldegelijk toegepast worden als je er redelijkerwijs vanuit kan gaan worden dat betrokken persoon niet voldoende inzicht heeft in de situatie die tot dat bevel hebben geleid.
M.A.W. als een soldaat opdracht krijgt om op een ziekenhuis te schieten omdat zich daar vijandelijke strijders verschuilen dan moet die soldaat dat gewoon uitvoeren, en als achteraf blijkt dat er geen vijandelijke soldaten waren dan kan dat die soldaat dat niet worden aangerekend.
De enige mensen die zich niet achter Befehl ist Befehl kunnen verschuilen zijn de mensen die wel het gehele plaatje in beeld hebben (en dat zijn meestal de generaals e.d.)
@19:
– Ja, de VN als politieagent, maar op die plek door Nederland ingevuld. Je houdt altijd je eigen verantwoordelijkheid.
– zeker weten dat de mannen niks zou overkomen kon je weten door eigen mensen mee te sturen of door bussen niet laten vertrekken voordat hulp gearriveerd was.
– met morele winst en alsnog de moordpartij, dan had je: vijf dode Nederlanders of een heel (of half) dood bataljon, een internationale crisis die zijn weerga niet zou kennen (onze westerse doden tellen nu eenmaal zwaarder) en daarmee directe militaire zelfmoord voor Mladic. Als je als militair niet bereid bent te sterven voor je juiste zaak, dan moet je geen militair worden maar vertegenwoordiger in kaas of een ander eerlijk beroep.
– en nu de gewetensvraag: vonden de militairen de bescherming van de Bosnische moslims wel een ‘juiste zaak’, de moeite waard om voor te sterven? Ze vonden het zootje ongeregeld maar lastig, want zaten niet braaf stil in Srebrenica maar er werden vanuit de enclave ook aanvallen op Serviërs uitgevoerd. Die Serviërs waren tenminste nog gedisciplineerde militairen, daar viel nog een gesprek mee te voeren…
– en de hele discussie of de politiek ons in deze situatie terecht had moeten laten komen, is een andere. Toen we er eenmaal zaten, moesten we ons ook gedragen naar onze eigen normen en waarden. En als je dat niet doet, dan moet je ook niet zeuren wanneer je wordt veroordeeld.
PS: hoe vaak is het jou overkomen dat een filmrolletje compleet mislukte bij het ontwikkelen? NL wist al direct dat ze hartstikke fout zat.
@22:
Euhm, niet dus, Nederland draagt bij VN missie’s het commando over de militairen over aan de VN, Nederland had op dat moment geen enkele zeggenschap over mensen en materiaal op dat moment (materiaal wordt zelfs gekocht door de VN van het betrokken land voor aanvang van de missie), zelfs de rijbewijzen moesten worden omgeschreven worden naar een VN rijbewijs.
Misschien had je het niet door maar Dutchbat was niet in de positie om ook maar 1 enkele eis te stellen aan de Serven, ze waren defacto gevangenen.
De meeste militairen die daar zaten waren geen militair geworden om te sterven in Bosnie en die crisis zal wel mee vallen, een paar dooie NL soldaten ligt men ook niet wakker van hoor.
Dat is geen gewetensvraag, Dutchbat zat daar omdat Den Haag ze gestuurd heeft, niet vrijwillig.
Nogmaals we zaten daar niet als Nederland maar als de VN, die hielden er andere normen en waarden op na (waar bleef de beloofde VN luchtsteun?)
Geen idee, ik heb persoonlijke kennissen die de val hebben meegemaakt (die er dus daadwerkelijk bij waren), die hoor je niet over dat filmrolletje
@22:
http://hansdevreij.com/2014/07/16/srebrenica-het-geheim-van-joris-voorhoeve/
Er is rondom die enclaves een vies spel gespeeld.
Waarschijnlijk heeft de aanwezigheid van de vn heel heel leed voorkomen . Natuurlijk gaat er ook veel mis. Een goede discussie .
@25:
Sorry maar mag ik heel even heel hard lachen om die opmerking, ik ben zelf VNér geweest, zelden zo’n incompetente, corrupte en bureaucratische bende gezien.
Het enige wat de VN heeft gedaan is het conflict verlengen ten gunste van de baantjescarroussel want waarom zou je een conflict willen beeindigen als je als VN buschauffeur al 110.000 D-Mark per jaar verdiende.
Nee zelfs je ergste vijand gun je geen ‘vredes’missie van de VN.
@18: Klopt, weet nog dat er een Nederlandse militair geïnterviewd werd tijdens het scheiden van de mannen en vrouwen en die wist dondersgoed wat er gebeurde en ging gebeuren.
Dutchbat heeft geweigerd de wapens die ze in beslag hadden genomen van de Bosniërs terug te geven zodat ze zichzelf konden verdedigen, dat maakt ze al helemaal verantwoordelijk voor wat er gebeurd is.
Het was ook de keuze van Nederland om daar niet al te zwaar bewapend te zitten om de Serven niet te provoceren, Denemarken deed dat anders:
http://en.wikipedia.org/wiki/Operation_B%C3%B8llebank
@23 Heb je de uitspraak gelezen? De rechtbank geeft haarfijn aan wanneer we wat onder verantwoordelijkheid van de VN deden en op welke momenten Nederland effective control uitoefende.
@28:
Volgens mij heeft die rechter geen enkel idee welke doos van pandora ze hier geopened heeft want er wordt gewoon gezegd, als je je aan je mandaat houd ben je niet fout.
(Befehl ist Befehl dus)
Dan kunnen we nu dus ook de discussie sluiten of Dutchbat de genocide had moeten voorkomen door te gaan vechten want de rechter zegt dat Dutchbat conform mandaat moest handelen om niet aansprakelijk te zijn en het mandaat voorzag NIET in het beschermen van de bevolking.
Het officieele mandaat was : “onpartijdig toezien op een staakt-het-vuren tussen de partijen (peace keeping) en het toezien op het ontwapenen van de strijdende partijen”
@23/24: ik heb je link gelezen. Ik heb niet de illusie dat ik alles weet van het vieze spel wat er is gespeeld. Maar waar ik op aansla is het ontlopen van verantwoordelijkheid. Als je daar bent als mens, half bataljon, land of VN, je bent toeschouwer en verantwoordelijk voor je eigen reactie. Blijven doorverwijzen naar hogere instanties en dat je er daarom ook niks aan kon doen, niets wist, mocht aannemen dat, etc, is allemaal het ontlopen van je eigen verantwoordelijkheid. En wanneer je daar als mens en militair niet ingreep, om meer of minder legitieme redenen, dan moet je achteraf niet zeuren dat je aansprakelijk wordt gesteld. Extreem gesteld: of sterven als held of betalen voor je lafheid.
Als VN en ook als land zijn we laf geweest, door met meer pretenties daar te gaan zitten dan we waar hebben gemaakt. Voor ons land zijn allereerst en vooral de politieke bestuurders aansprakelijkheid, door Dutchbat in die zwakke positie te brengen. Maar binnen die positie heeft ook Dutchbat er voor gekozen zich niet als held te onderscheiden. Dat kan, maar het belast je wel met schuld en aansprakelijkheid.
Mandaat = mandaat is voor mij iets anders dan Befehl = Befehl. Dat de praktijk in een oorlogssituatie soms niet strookt met de juridische theorie begrijp ik maar soms heeft dat dan gevolgen in civielrechtelijke zin. Dat op die momenten geen immuniteit geldt lijkt mij logisch.
@29: Ik ga nu andere dingen doen, maar wat ik nog wel wil zeggen: ik erger me er aan dat iemand jou een minnetje geeft vanwege jouw standpunt. Je denkt er over na en formuleert een mening, voor een grote morele zaak als Srebrenica is alleen dat al een plusje waard. Of ik het er nu mee eens ben of niet.
@30 en @31, op zich hebben jullie beide gelijk, ware het niet dat de VN missie daar rotter dan rot was, iedereen van hoog tot laag (burger en militair) ontliepen hun verantwoordelijkheid.
Maar wat ik bedoel met dat deze uitspraak een doos van pandora opent is dat :
Stel dat Dutchbat wel terug had gevochten dan :
1. Had ze zich van het mandaat ontrokken en was nederland dus OOK aansprakelijk.
2. Als Dutchbat was gaan vechten tegen het mandaat in dan was dat defacto een oorlogsverklaring van Nederland tegen Bosnie (juridisch gezien) omdat het niet opdracht van de VN gebeurt.
3. Kans op winst bij vechten was vrijwel nul.
Ergo had dutchbat gevochten dan waren we als nog aansprakelijk, hadden we verloren, internationaal recht geschonden (oorlog beginnen) EN hadden we 300 dode Nederlanders bovenop die 8000 moslims gehad.
@18:
Ik heb me ook altijd afgevraagd of de luchtsteun uiteindelijk wel zou zijn gekomen als er al enkele dooien onder de Dutchbatters waren gevallen en het er naar uit zag dat het er meer zouden worden. Dat zou een hele zware gok zijn geweest, en ik heb er wel begrip voor dat Karremans die gok niet heeft willen nemen.
@32 Dat minnetje op #29 is van mij. Niet omdat ik het niet met Bolke oneens ben — meestal zijn we het oneens en als hij uit zijn nek kletst wil ik daar ook wel minnetjes om geven — maar omdat het citaat helemaal niet ‘Befehl ist Befehl’ impliceert (wat #31 al zegt). Verder trekt Bolke dit nog in het extreme door en doet net alsof je je er zo makkelijk vanaf kunt maken als “niet mijn mandaat, niet mijn probleem”, wanneer we hadden moeten weten dat die mannen vermoord zouden worden. Genocide troeft wat mij betreft toch echt het ‘niet mijn mandaat’ cover your ass-gelul. Dat volgt uit de misleidende uitleg van het citaat, ergo minnetje.
Verder: zeiken over minnetjes -1
Als een rechter bepaald dat als je je buiten je mandat begeeft je daarvoor verantwoordelijk bent, ergo, niemand zal zich dan nog buiten zijn mandaat begeven, er was namelijk GEEN MANDAAT om in te grijpen bij de genocide in Srebrenica.
Wat jij stelt is, als je buiten je mandaat begeeft ben je aansprakelijk, maar als je je aan je mandaat houd ben je ook aansprakelijk, iets strookt hier niet dus.
@36 Ja, de wereld is namelijk niet zo zwart-wit, Bolke. Soms kun je aansprakelijk zijn als je je buiten je mandaat begeeft en dingen doet die je niet mag. Soms kun je aansprakelijk zijn als je je verschuilt achter je beperkte mandaat. Dat hangt van de situatie af.
@37: M.A.W. geen enkel weldenkend land zal dus nog ooit nog deelnemen aan een dergelijke missie.
@38 Misschien heb je gelijk maar ik hoop dat de ontwikkeling richting helderder mandaten gaat.
Als er iemand buiten de echte daders verantwoordelijkheid draagt dan zijn het in volgorde de VN, Bernard Janvier, Relus ter Beek of Hans Couzy.
Nederland (de politiek) heeft de fout begaan zich in een situatie te laten manoeuvreren (door Ter Beek/Couzy) waarin zonder adequate middelen en zonder adequate afspraken (met o.a. Janvier) een gevechtseenheid bloot werd gesteld aan een potentiële vijand met vele tientallen malen de middelen, de wil en de vuurkracht om het gevecht aan te gaan.
De aanwezige militairen dan verwijten niets gedaan te hebben is ronduit onbeschoft. Veel meer dan zichzelf laten vermoorden hadden ze niet kunnen doen.
De les van Srebrenica moet zijn dat een gevechtseenheid op de grond grotendeels zelf de middelen en ondersteuning moet kunnen uitzoeken om de opgelegde taak te kunnen uitvoeren. Met adequate luchtsteun en normale bewapening (tanks, artillerie, antitankgeschut) had ik nog moeten zien dat de Serviërs het hadden aangedurfd de aanval in te zetten. Zonder dergelijke middelen is het onzin van een militaire inzet te spreken.