COLUMN - Het is ook verwarrend. Ons kiessysteem zit zo in elkaar dat je in de verkiezingen kunt winnen, zonder de verkiezingen te winnen.
In de verkiezingen winnen doe je bijvoorbeeld door 20 zetels te winnen en de grootste partij te worden, zoals de PVV deed. Maar de verkiezingen win je in Nederland in de formatie en daarvoor moet je na de verkiezingen heel goed tot 76 kunnen tellen. Er zijn twee partijen waarvan we met enige zekerheid kunnen zeggen dat ze deze verkiezingen gaan winnen. Dat zijn NSC en de VVD. Om de simpele reden dat er nauwelijks een coalitie denkbaar is zonder beide partijen. Een coalitie zonder de PVV daarentegen is heel goed mogelijk.
Nu is het logisch dat een partij die de grootste wordt in de verkiezingsnacht een feestje viert en daar dan nog een paar dagen euforisch over is. Maar op een gegeven moment dient er enige ontnuchtering plaats te vinden. ‘Hoera we zijn de grootste! Maar we hebben minder dan een kwart van de zetels, dus we moeten afwachten of we een meerderheid kunnen vormen…’ Journalisten kunnen bij die ontnuchtering helpen door duidelijk te maken dat die 76 zetels best belangrijk zijn.
Een voorbeeld van hoe je dat niet doet is te horen in podcast De Stemming (vanaf ca 39:45), wanneer Joost Vullings op 24 november tegen Xander van der Wulp het volgende zegt:
“En 37 zetels he, dat is in het huidige politieke tijdperk echt ontzettend veel, dus ik vind ook, dat als maandag partijen allemaal bij de verkenner komen en zeggen, we willen het niet met de PVV, dat kan niet. Ik bedoel, ik wil niemand dwingen […] je kan natuurlijk geen partij dwingen met een ander te gaan regeren, ik bedoel dat is ook zo […] en dat is nu eenmaal een signaal van de kiezer en[…] die mensen ondersteunen echt niet het hele verkiezingsprogramma van de PVV, dat is bij geen enkele partij zo, maar je kan om dit signaal, kan je gewoon niet heen.”
Moreel apèl voor een kabinet Wilders
Dat zijn geen ontnuchterende woorden, dat is een moreel apèl om Wilders minister-president te maken!
Goed, het was 2 dagen na de verkiezingen dus de neutrale journalist was misschien nog een beetje high van de campagne. Maar het lijkt erop alsof dat sentiment – ‘we kunnen niet om ze heen’ – nog steeds breed leeft. Terwijl die woorden uit democratisch oogpunt toch het best te duiden zijn als klinkklare onzin. Daarom zijn enige ontnuchterende woorden op z’n plek, niet in de laatste plek voor journalisten in de Haagse bubbel.
Verkiezingen Polen
Te beginnen met een buitenlands uitstapje, de verkiezingen in Polen. Die waren op 15 oktober en weet u nog door wie ze zijn gewonnen? Door Tusk? Of toch door PiS, de rechts-conservatieve partij die al jaren aan de macht is? PiS haalde 35,4% van de stemmen, dat is 10% meer dan Wilders! Dus dan zal de conclusie van Vullings wel zijn dat dat de winnaar is. En als andere partijen zeggen dat ze niet willen met de PiS, ‘dat kan niet! Dit is een signaal van de Poolse kiezer en daar kan je niet omheen!’
Gelukkig is duidelijk geworden dat je daar prima omheen kan en daarom is Tusk de nieuwe leider van Polen.
Waarom moet de grootste partij regeren?
In een meerpartijenstelsel als het Poolse en het Nederlandse gaat het niet om winst of verlies van individuele partijen. Je kunt er geschokt over zijn, of euforisch, maar op basis daarvan conclusies trekken over de formatie is voorbarig. Daarbij komt dat we inderdaad in Nederland de gewoonte hebben dat de grootste partij in de formatie het initiatief mag nemen. Maar niet alle gewoontes zijn goed en je kunt er van afwijken.
Gisteren in het eerste debat van de nieuwe Kamer werd ook gelijk duidelijk waarom het initiatief van de formatie maar beter bij Wilders weggehaald kan worden. Anders dan de PVV is een grote Kamermeerderheid voor toetredingsonderhandelingen met Oekraïne voor EU lidmaatschap en voor doorlopende steun in de oorlog. In een tijd van grote geopolitieke consternatie gaat de positie die de PVV internationaal wil innemen recht in tegen wat de meerderheid van Nederland wil. De PVV staat in haar isolationisme nagenoeg alleen. Het is heel redelijk daar de conclusie aan te verbinden, dat een land met zoveel buitenland, dat gericht is op internationale samenwerking, niet onder haar leiding een coalitie moet gaan vormen.
Terug naar het voorrecht van de grootste partij. Dat voorrecht bestaat niet. Natuurlijk kan het gebeuren dat de grootste partij de formatie leidt en de premier levert. Maar het is geen recht en zeker in dit geval verre van vanzelfsprekend. Dan past het journalisten die verslag doen van zo’n proces om, anders dan Vullings, daar terughoudend mee om te gaan. Want voor je het weet wakker je bij PVV-stemmers het idee aan dat hen onrecht wordt aangedaan als de PVV niet in de coalitie belandt.
Ruk naar rechts, of stapje naar links?
In de slipstream van wat dus de verkiezingswinst van de PVV wordt genoemd, is niet alleen het premierschap van Wilders aan de orde gekomen, maar ook het idee dat Nederland verder verrechtst. Het is misschien goed ook even bij dat door journalisten opgeroepen beeld stil te staan.
Op dat links-rechts-spectrum staan (volgens het Kieskompas) de volgende partijen aan de rechterkant, met achter de partij het aantal gewonnen of verloren zetels.
PVV (+20), VVD (-10), BBB (+6), CDA (-10), FvD (-5), SGP (0), JA21(-2), BvNL (-1) = -2
Alles bij elkaar heeft rechts 2 zetels verloren en links dus 2 zetels gewonnen. Heeft links zich dat al gerealiseerd? In de berichtgeving heb ik het niet waargenomen.
Natuurlijk zullen (rechtse) duiders daar iets op af willen dingen. Bijvoorbeeld dat NSC een rechtse partij is, omdat Omtzigt rechts zou zijn. Wellicht zijn daar aanwijzingen voor, maar het Kieskompas heeft op basis van alle programma’s de partijen op deze plaats op het spectrum gezet. En als je het verkiezingsprogramma geen goede maatstaf vindt dan is het nog maar afwachten hoe links of rechts die andere 19 andere mensen zijn. Waar de fractie zich op het spectrum zal positioneren is simpelweg nog niet duidelijk.
Kieskompas verkiezingen TK 2023
Signaal van de kiezer
Tot slot iets over dat door Vullings en anderen aangehaalde signaal van de kiezer. Over welke kiezer gaat het dan? Bedoelen ze alle kiezers? Of bedoelen ze met de kiezer, de PVV kiezer? De redenering lijkt vaak te zijn, we moeten naar het signaal van de kiezer luisteren en daarom moeten we doen wat de PVV kiezer wil. Dan lijkt me een zeer ondemocratische uitleg van de verkiezingsuitslag.
De 37ste PVV zetel is niet meer en niet minder waard, dan de tweede CU zetel, de achtste D66 zetel, de vierde SP zetel, of de enige JA21 zetel. Een groot deel van de kiezers op rechts blijkt de laatste jaren weinig partijvast en hopt van FvD (EK 2019) naar VVD (TK 2021) naar BBB (EK 2023) naar PVV (TK 2023). Door dat weinig loyale stemgedrag klotsen de zetels heen en weer van de ene naar de andere rechtse partij. Maar dat moet niet worden beloond met meer invloed, omdat die volatiele kiezer zogenaamd een signaal afgeeft. Het hoeft evenmin te worden afgestraft. Het is simpelweg niet relevant. De stem van de hoppende kiezer is niet meer of minder waard dan de stem van de stabiele kiezer. Het gaat niet om zetelwinst, of -verlies. Het gaat om het aantal zetels en de samenwerking om een coalitie te vormen.
Tot slot terug naar die woorden van Joost Vullings – “als […] partijen […] zeggen, we willen niet met de PVV, dat kan niet”. Jawel Joost, dat kan heel goed. Geert Wilders heeft in de afgelopen 18 jaar voortdurend redenen aangedragen waarom partijen met democratische principes geen coalitie met hem moeten vormen. Eén van die redenen – zijn tweet waarin hij journalisten tuig van de richel noemt – zou voor jou als voorzitter van de parlementaire persvereniging ook extra reden moeten zijn om elke partij die erover denkt om met hem te regeren, zeer kritisch te bejegenen in plaats van dat toe te juichen.
Het enige echte signaal dat de kiezer bij de verkiezingen afgeeft is zijn stem op een partij. Die wordt vertaald in Kamerzetels en als je die telt zie je dat meer dan drie kwart van de zetels niet naar Wilders is gegaan. Dat betekent dat een coalitie zonder Wilders een uitstekende vertaling zou zijn van de verkiezingsuitslag.
Reacties (30)
… en tot 38 in de Eerste Kamer.
Weliswaar kan dit met wisselende meerderheden, maar voor iemand die vanaf de flank opereert kan dit nog lastig worden
Dat is toch ongeveer de strekking van dit artikel?
Dit artikel is voor mij een open deur.
De vraag zou eigenlijk moeten zijn waarom de media verslag doen alsof het een sportwedstrijd is waarbij alleen de 1e plaats telt.
En waarom Omtzigt zich aan de voeten van Wilders werpt, terwijl een coalitie met middenpartijen een meerderheid in 1e en tweede kamer heeft.
(pvda-GL, D66, CDA, NSC, VVD)
Alles bij elkaar heeft rechts 2 zetels verloren en links dus 2 zetels gewonnen. Heeft links zich dat al gerealiseerd?
Het hangt er natuurlijk van af of je NSC als links of rechts beschouwt.
NSC presenteerde zich als een partij die de rechtsstaat beschermen wil, en bijvoorbeeld de mogelijkheid wil invoeren dat een rechtbank wetten aan de grondwet toetsen kan (zoals in Duitsland).
Op andere punten (stikstofvervuiling) was NSC niet links.
Maar als NSC nu naar Wilders’ pijpen dansen gaat, vind ik dat toch kiezersbedrog.
Allemaal waar wat hierboven in het artikel staat maar als ik de recente debatten zo bekijk kunnen de rechtse partijen inclusief de pvv het inmiddels uitstekend met elkaar vinden. Met de oproep dwangwet motie van de vvd is de rechtsstaat misschien nog niet ondermijnt maar het is wel heel snel duidelijk geworden dat de ongeschreven regels al op het hakblok liggen.
Na alle sussende woorden over de rechtsstaat schuilt volgens mij daar het gevaar in. De ruimte voor vluchtelingen is maar een kleine crisis die volgens mij bewust in stand wordt gehouden voor politieke doeleinden. Als er een echte crisis komt, een situatie waarin mensen zichzelf serieus bedreigd voelen en je hebt dan pvv-ers op sleutelposities in het bestuur zitten dan verwacht ik niet dat al die beloftes over de grondwet en rechtsstaat stand zullen houden.
De schade die dan aangericht kan worden is aanzienlijk ook al hebben ze maar een klein kwart van de stemmen. Je kon met covid al zien hoe snel gevestigde democratische partijen maatregelen kunnen treffen waarmee ze grondrechten aan hun laars lappen. Als dat pvv kabinet er komt en er komt geen grote crisis geloof ik best dat het allemaal wel mee zal vallen.
Ik wil geen kabinet dat een zwaard van Damolcles boven de democratie gaat hangen. Ik wil een kabinet waar ik op kan vertrouwen maatregelen te nemen om door woelige baren te komen en om weer verder te gaan met waar we gebleven waren als de rust is werdergekeerd.
De echte sportverslaggever is ziet natuurlijk dat PiS in Polen achteruit gegaan is!
Die zal als winnaar de partij uitroepen die de meeste groei doorgemaakt heeft!
Dus bij ons is de grote winnaaaaar…….. OMTZIGT!
(van 0 naar 20! in een paar maanden tijd! Dit is nog nooit vertoond, wie had dat ooit gedacht…. Pieter, je bent een fenomeen.)
Ik vind het een matig stuk met veel open deuren. Het hele punt is dat juist populistisch rechts veel heeft gewonnen, nl. 18 zetels.
Dan de duiding van de uitslag: zijn de meeste kiezers op de PVV racisten? Nee. Waarom stemmen ze er dan op? Om de machtspartij (VVD) en voormalig machtspartij (PvdA) te straffen. Weliswaar heeft een middencoalitie een meerderheid. Echter heeft ook Remkes aangegeven dat dit voor de VVD een onbegaanbare weg is. Het is simpelweg zelfmoord. Men zit nu met een duivels dilemma: men moet Wilders serieus nemen en tegelijkertijd al zijn onzin tegenhouden. Voor NSC en BBB kan het een momentum zijn dat ze moeten pakken.
Ik zie het nog steeds niet gebeuren omdat men er achter gaat komen dat veel wensen simpelweg niet uitvoerbaar of onbetaalbaar zijn en er bezuinigd zal moeten worden.
Als een kiezer de VVD of de PvdA straffen wilde, kon die ook op de Partij voor de Dieren of de Piratenpartij ofzo stemmen.
PVV-stemmers stemmen niet PVV omdat er geen bus in hun dorp rijdt, maar omdat ze een hekel aan immigranten hebben.
Misschien zijn ze geen racisten, maar gewoon egoïsten.
Er zijn ongetwijfeld racisten en egoisten onder de PVV-stemmers (die zitten bij alle rechtse partijen). Maar ik zie de stem op de PVV toch voornamelijk als een afrekening met de gevestigde middenpartijen die dit land de afgelopen decennia hebben bestuurd. Zij zijn het vertrouwen van veel kiezers kwijtgeraakt. En dat speelt vooral bij de laagstbetaalde en laagst opgeleide kiezers. Waarom kozen ze dan niet voor de SP die al jaren voor hen opkomt (of een andere kleine partij)? Ik denk dat hier ook een strategische overweging een rol speelde: de inschatting dat deze partij het ook dit keer wel niet zou redden om aan de macht te komen. Waarom dan niet NSC of BBB? Ik denk dat Wilders de aantrekkelijkste was voor de proteststemmmers omdat hij in de campagne de scherpste aanvallen deed op de gevestigde partijen. En voorts met de simpelste oplossingen kwam. Ook al zijn ze niet uitvoerbaar.
Wordt het niet eens tijd om op te houden met dat paternalisme? Met dat toontje van: ‘vergeef hen, want ze weten niet wat ze doen’.
PVV-kiezers hebben willens en wetens op een rechtsextremist gestemd, die zich niks aantrekt van democratische en rechtsstatelijke principes. En daar zijn ze zelf voor de volle 100% verantwoordelijk voor. Het wordt hoog tijd om ze daar ook op aan te spreken. In plaats van altijd maar weer ‘begrip’ te tonen op zo’n betuttelende, maar ook arrogante toon.
(Neem bijvoorbeeld de, op zich terechte, klachten over verdwijnende publieke voorzieningen op het platteland. Dat is toch echt het directe gevolg van de ideologie ‘markt =goed, overheid = fout’. En juist het platteland stemt al decennia vooral op de aanhangers van de ideologie. Maar in plaats van dat te erkennen vluchten hele groepen daar nu in het ressentiment van de extremisten en de populisten. En dus nog steeds tegen hun eigen belang, in elk geval op lange termijn.)
Diepgravend onderzoek naar de motieven van PVV stemmers heb ik nog niet gezien. Ik houd het dus bij veronderstellingen. Ik heb geen begrip voor een stem op de PVV omdat ik er geen vertrouwen in heb dat Wilders de belangen kan behartigen van de mensen die hij zegt te vertegenwoordigen. Het was een stem tegen het eigen belang. Eens. Maar dat alle PVV-kiezers ‘willens en wetens op een rechtsextremist [hebben] gestemd’ betwijfel ik. Die stem komt volgens mij meer voort uit afkeer van andere politici die al veel te lang niet leveren, de verleiding van simpele oplossingen, een naïef geloof in Wilders’ belofte dat hij het allemaal wel kan regelen en, ja ook voor een deel van de kiezers zeker wel, het idee dat het terugdringen van de immigratie alles kan oplossen wat er mis is in het land. Maar dat laatste geldt voor alle rechtse kiezers, inclusief de demissionaire minister van Justitie. Hen overtuigen van de onjuistheid van deze gedachte lijkt mij zo langzamerhand een onmogelijke opgave. Maar ik hoor graag wie daar een oplossing voor kan bieden.
Precies. Waarom zou je daar dan over gaan speculeren? We hebben al veel teveel ‘duiders’ die daar maar niet mee op kunnen houden.
Laten we het gewoon bij de feiten houden. Het zijn volwassen mensen die welbewust hun stem uitbrengen op een extremist. En dat mag je ze aanrekenen.
Nee, dat betuttelende ‘begrip’ tonen, zoals dat nu al een dikke twintig jaar vrijwel overal in de politiek en jouranlistiek gebeurt, dat helpt. Dat hebben we bij de afgelopen verkiezen wel weer gezien.
De verleiding is groot om de winst van de PVV te duiden in lijn met de eigen opvattingen. Wat dat betreft zit ik meer op de lijn van Hans, dat we ervan uit moeten gaan dat de PVV kiezers dat vanuit een positieve overtuiging hebben gedaan dat dit is wat Nederland nodig heeft.
Wel is het denk ik nuttig om verschillende soorten PVV stemmers met verschillende soorten overwegingen te blijven onderscheiden. Met alleen hardcore racisten zou de PVV nooit zo groot zijn geworden. Zeker een zetel of 15 had net zo makkelijk bij NSC, BBB of VVD terecht kunnen zijn gekomen.
Als het om een verklaring gaat, kan je denk ik moeilijk om het thema ‘migratie’ heen. Dat onderwerp heeft de campagne gedomineerd, de zorgen leven breed en veel mensen zijn hierin voor ‘issue owner’ Wilders gegaan, zeker toen de blokkade van de VVD werd opgeheven.
Zeker. Waarbij het ook belangrijk is om te constateren dat het niet zomaar uit zichzelf het thema was dat leefde bij al die kiezers. Het is tot thema gemaakt, in belangrijke mate door de VVD. Met de kanttekening dat die de aandacht niet richtte op migratie als geheel, maar op een vrij klein deel daarvan: vluchtelingen. Ze hebben daar een thema van gemaakt door de problemen die door het wanbeleid onder leiding van de eigen premier zijn ontstaan, door daar vervolgens zonder goede redenen het kabinet over te laten vallen, en daarna er een misleidende campagne over te voeren.
Dat migratie, of eigenlijk asielzoekers, zo’n belangrijk thema was voor veel kiezers, kwam eerst en vooral door de politieke rattenvangers die in strijd met de feiten die kiezers maar wijs bleven maken dat er een onbeheersbaar probleem is. (Dat ze na de verkiezingen onbeheersbaar probeerden te houden, met die belachelijke motie tegen de spreidingswet.)
Het probleem is door Yeşilgöz in haar HJ Schoo lezing gesignaleerd:
Ze vertelde er toen alleen niet bij dat dat niet bedoeld was als waarschuwing, maar als aankondiging van haar eigen campagnestrategie.
Een coalitie met de PVV is ook zelfmoord:
Niet alleen zal Wilders altijd schreeuwen dat er niet naar “het volk” geluisterd wordt (en dan bedoelt hij zichzelf), maar de VVD en NSC en BBB geven hem impliciet gelijk, want ze geven hem een plek in de regering.
Het wapen tegen populistische partijen is niet : zelf populist worden
maar wel: zelf authentiek zijn. Dus eerlijk over je standpunten en je compromissen.
Maar dat is voor de VVD ook zelfmoord, want het betekent ook: niet de EU e.d. de schuld geven van de puinhopen die je zelf aanricht.
Dat is maar de vraag. De strategie van de VVD lijkt te zijn om enerzijds de complete extreem/populistisch rechtse retoriek over te nemen, en anderzijds het initiatief voor de formatie helemaal bij drie nieuwe, onervaren partijen neer te leggen. In de hoop dat er snel nieuwe verkiezingen komen, waar ze dan weer een compleet op demagogie gebaseerde campagne gaan voeren. Het zou zomaar kunnen dat veel van de PVV, BBB, en NSC-kiezers dan toch maar weer voor de gevestigde partij kiezen.
Onderschat het opportunisme van die club niet. Dat is wat ze groot en invloedrijk heeft gemaakt. En wat ze in staat stelt om de elite in dit land te blijven bedienen. De echte elite, die al lange tijd buitenproportioneel veel invloed op de macht en die alweer de grote winnaar is van de afgelopen verkiezingen: de economische elite.
De VVD heeft er strategisch gezien een potje van gemaakt, en ze lijken niet van plan om daar mee op te houden.
Wat dat betreft passen deze verkiezingen precies voor de stelling van Joost van Spanje dat de beste strategie tegen extreem-rechts er een is van isoleren en imiteren, de strategie die Rutte jarenlang heeft gehanteerd en door Yesilgöz overboord is gegooid.
https://stukroodvlees.nl/open-deur-of-isoleren-imiteren/
Je kan daar niet zo makkelijker meer naar terug, want Wilders’ verkiezingsoverwinning is een feit en hij doet zijn best om deze te verzilveren. Er is grote druk vanuit rechtse achterbannen om hem daarin ter wille te zijn. De formatie wordt zo een tactisch steekspel waarin VVD en NSC proberen om onder regeren met de PVV uit te komen op een manier dat de PVV daarvan de schuld krijgt, en de PVV probeert om de andere partijen daar geen aanleiding toe te geven en ze zo in een trechter naar een regering te dwingen.
Wilders houdt voorlopig stand, maar de strijd is nog zeker niet gestreden. Ondertussen zitten we al wel opgescheept met parlementsvoorzitter Bosma.
Rutte bedacht ook de “gedoogconstructie” om Wilders regeringsmacht te geven.
Dus Rutte heeft ook voor Wilders de weg geplaveid.
Als je het mij vraagt bewijzen deze verkiezingen exact het tegenovergestelde. Ik heb nooit begrepen hou je kunt denken dat je extreemrechts gedachtegoed buiten de deur kunt houden door het te imiteren. Natuurlijk doe je dat niet. Je normaliseert het juist. Dat is dan ook precies wat er is gebeurt. De VVD is in de loop van de tijd zelf geworden wat ze imiteerden: radicaal rechts. Als je het mij vraagt keek Joost van Spanje niet verder dan het (electorale) belang van gevestigde partijen. Ik heb hem hier meermaals gewezen op de kortzichtigheid daarvan. Helaas heeft het er inmiddels alle schijn van dat die kritiek terecht was.
“In een tijd van grote geopolitieke consternatie gaat de positie die de PVV internationaal wil innemen recht in tegen wat de meerderheid van Nederland wil.”
Volgens mij heeft de meerderheid van Nederland duidelijk laten weten in een referendum hoe het over toetreding van Oekraïne denkt.
De PVV en NSC zijn de grote winnaars van deze verkiezingen met de meeste zetelwinst en blijkbaar kunnen mensen met een andere opvatting dit gegeven maar moeilijk accepteren.
“Volgens mij heeft de meerderheid van Nederland duidelijk laten weten in een referendum hoe het over toetreding van Oekraïne denkt.”
In werkelijkheid heeft een heel grote meerderheid (68% van de stemgerechtigden destijds) van Nederland duidelijk NIET laten weten in een referendum hoe het over
toetreding vaneen associatieverdrag met Oekraïne denkt.“In werkelijkheid heeft een heel grote meerderheid (68% van de stemgerechtigden destijds) van Nederland duidelijk NIET laten weten in een referendum hoe het over toetreding van een associatieverdrag met Oekraïne denkt.”
Hoe kan de schrijver van het artikel dan concluderen dat de meerderheid van de Nederlanders voor “toetredingsonderhandelingen met Oekraïne voor EU lidmaatschap en voor doorlopende steun in de oorlog” is?
Een kamermeerderheid betekent nog niet “de meerderheid van de Nederlanders”, dat kan men enkel met een referendum vaststellen.
Als je het stuk leest Dirk dan zie je dat ik nergens beweer dat de meerderheid van de Nederlanders voor toetredingsonderhandelingen is, ik schrijf dat een grote kamermeerderheid daar voor is.
Vervolgens zeg ik dat wat de PVV internationaal wil niet wordt gesteund door een meerderheid van de Nederlanders. Dan kan je bijvoorbeeld denken aan de Nexit die ze wil en aan het stoppen van steun aan Oekraïne. Daar zijn geen referenda over geweest, maar wel polls. De meeste Nederlanders willen Oekraïne blijven steunen en in de EU blijven.
Nee. Een referendum levert maar heel beperkte informatie op. In de praktijk komt dat neer op een stelling (die door kiezers vaak op verschillende manieren geïnterpreteerd wordt), waarop alleen ja of nee gezegd kan worden. Je ziet dat al in jouw reactie; Je neemt een willekeurig referendum, waarbij meer dan 2/3e van de Nederlanders niet is gaan stemmen en vervormt dat naar iets dat blijkbaar bewijs is tegen “de positie die de PVV internationaal wil innemen recht in tegen wat de meerderheid van Nederland wil”.
“….en vervormt dat naar iets dat blijkbaar bewijs is tegen…”‘
Ik dacht dat de zin over de positie die de PVV internationaal wil innemen betrekking had op de zin daarvoor, Ad van der Stok heeft uitgelegd dat dat niet zo is.
“Daar zijn geen referenda over geweest, maar wel polls. De meeste Nederlanders willen Oekraïne blijven steunen en in de EU blijven.”
Er zijn ook polls die aangeven dat de meeste Nederlanders minder asielzoekers willen, zelfs een tijdelijke asielstop, dus in dat geval gaat de positie die GL/PvdA wil aannemen ook tegen de meerderheid van de Nederlanders in en kan men dus, volgens Uw redenatie, niet onder haar leiding een coalitie gaan vormen.
En zo hebben de meest partijen standpunten waar de meerderheid van de Nederlanders tegen zijn.
Heeft u een verwijzing naar zo’n peiling?
Voor zover ik weet willen de meeste Nederlanders dat echte vluchtelingen toegelaten worden.
(het probleem is natuurlijk wie een echte vluchteling is)
https://eenvandaag.avrotros.nl/panels/opiniepanel/alle-uitslagen/item/meerderheid-voor-tijdelijke-asielstop-eerst-orde-in-de-chaos-daarna-zijn-ze-weer-welkom/
bedankt
Een coalitie kan makkelijk besluiten nemen waar de meerderheid van de bevolking tegen is, want het is voldoende om binnen de coalitie standpunten te ruilen.
Koalities zijn dus niet demokratisch.
Wat wel voor koalities pleit is dat een standpunt, dat voor een minderheid erg belangrijk is, gesteund wordt door anderen (die tegen zijn, maar het minder belangrijk vinden).
Rond 1917 kwam een coalitie tussen socialisten (die wilden het algemeen kiesrecht) en katholieken (die wilden dat de overheid katholiek onderwijs betaalde) en het resultaat is dat ruim een eeuw later iedereen een bijzondere (katholieke, islamitische, antroposofische enz.) school oprichten kan.
En dat nu iedereen vanaf 18 jaar stemrecht heeft.