COLUMN - Laten we voor 2020 een paar richtlijnen afspreken om ieders dagelijks leven, de staat van het publieke debat plus het politieke vertoog draaglijk te maken – en dat zo hopelijk te verbeteren.
Een. Aan cynisme heeft niemand iets. Je klinkt er weliswaar slim door, maar het is de dood in de pot. Je stelt zo vooral je eigen mening voorop en getuigt van dedain jegens anderen, terwijl luisteren stukken verstandiger is, en de ander serieus nemen altijd onontbeerlijk is.
Twee. Laten we ophouden te denken dat alles twee kanten heeft: dat is niet zo. Terwijl je serieus kunt debatteren welk beleid helpt de klimaatcrisis tegen te gaan (maar we juist dat akelig weinig doen), is ontkennen dat we met een crisis kampen geen zinvol uitgangspunt meer. Een fiks deel van Australië staat al maanden in de hens, de temperaturen stijgen overal, het poolijs kalft harder af dan verwacht, de CO2-uitstoot blijft wereldwijd toenemen.
Onder wetenschappers is het debat allang beslecht: wij mensen zijn er verantwoordelijk voor. Wie dan toch mensen aan het woord laat die de klimaatcrisis ontkennen, kan zich niet beroepen op evenwicht, of op neutraliteit. Waarom zou je mensen het woord geven die zich op kwakwetenschap beroepen? Als 99 procent van de wetenschappers het na een vrij rigoureus debat eens zijn, vormt die afwijkende 1 procent geen representatieve stem.
Drie. Evenzo zijn ‘beschaafde’ debatten met mensen (of partijen) die anderen hun grondrechten willen ontzeggen geen teken van evenwichtige journalistiek, slechts van fnuikende kortzichtigheid en valse uitgangspunten. De aarde is niet plat, vrouwen zijn heus mensen, racisme is geen ‘mening’ die debat verdient, en ja: nadenken is lastig. Maar de status quo overdenken doe je niet door de standpunten van de oude garde permanent centraal te stellen. Het geweeklaag van mensen die op hun staart zijn getrapt als uitgangspunt nemen – ‘Hoe moet ik een vrouw anders versieren dan door me aan haar op te dringen?’, ‘Zwarte Piet is gewoon een onschuldige traditie’, ‘Als een trans onze wc in mag, voel ik me daar niet langer veilig’ – komt neer op de vooroordelen van diezelfde oude garde vrij baan geven.
Vier. Nederland is een van de rijkste landen ter wereld en heeft momenteel een gigantisch betalingsoverschot. Intussen stijgen de lonen amper en doet de regering alsof ze haar begroting slechts met grote moeite rond kan krijgen. Ze kortwiekt uitkeringen, snijdt in sociale advocatuur, knevelt woningcorporaties met zware verhuurdersheffingen, en legt elk beroep van burgers op een ontheffing of toeslag onder een vergrootglas. Intussen betalen multinationals als Unilever en Shell vrijwel geen belasting, terwijl de kosten van hun bedrijfsvoering wel hoofdelijk naar alle burgers worden omgeslagen. Laten we afspreken dat elk bedrijf dat hier opereert, voortaan het volle pond aan belastingen betaalt – of anders het recht ontbeert zich te beroepen op onze nationale faciliteiten.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (5)
Vijf. Laten we ons bij alles wat we doen, zeggen, en schrijven altijd bedenken en afvragen: kapitalisme is de voortzetting van slavernij met andere middelen; hoe helpt wat ik ga doen, zeggen, of schrijven met het omverwerpen ervan?
Wat een ontzettend rare post is dit! Kon je dit niet beter samenvatten door te schrijven: ‘het debat vindt vanaf nu plaats onder de premisse: ik heb altijd gelijk’?
Ik begon het stukje echt welwillend te lezen, en ik sta ook zeker positief tegenover een beschaafd gevoerd debat, maar gaandeweg werd ik toch gewoon steeds bozer: nee, racisme is zeker niet ook maar een mening, maar a) wie racistisch is, en in welke mate, maakt gewoon ontzettend veel uit, en b) de vraag of zwarte piet een racistische traditie is, is wel degelijk iets waarover je kunt debatteren!
Evenzo geldt voor klimaatverandering. Ja, het staat vast, maar de *on*welwillendheid van het linkerdeel van de natie om na te denken over kernenergie of andere vormen van ‘we technologiseren ons er wel een weg uit’, is gewoon storend. In plaats daarvan moeten we allemaal terug naar het stenen tijdperk, maar wel met een ongecontroleerde influx van immigranten want geen mens is illegaal tenslotte. Hoe het moet, weet niemand, maar luchtkastelen bouwen en de juiste deugdzaamheid voorwenden is tenslotte belangrijker dan al het andere.
En ik denk dat die laatste constatering nog wel de belangrijkste is, in deze: beschaafd debatteren is prima Ok, maar waar echt gehakt wordt, daar vallen echte spaanders, en dat gaat soms gepaard met een woordje Frans, zeg maar.
“Je stelt zo vooral je eigen mening voorop en getuigt van dedain jegens anderen, terwijl luisteren stukken verstandiger is, en de ander serieus nemen altijd onontbeerlijk is.”
Om vervolgens in de rest van het stuk precies het tegenovergestelde te doen. De wereld is tegenwoordig complex, er zitten niet overal maar 2 kanten aan maar tientallen. Je kan domweg blijven doen alsof die andere kanten niet bestaan, maar gele hesjes, boeren, bouwvakkers en populistische partijen komen de ander kant dan vanzelf een keer als voldongen feit presenteren.
Toch maar even cynisch zijn:
Waarom moeten leuteraars als #2 en #3 toch altijd hun nogal aparte karakter tonen.
;-)
@4: Je vraagt je vooral af waarom ze zich hier dag in dag uit bewust komen lopen te ergeren.