Vijfsterrenbeweging boekt een succesje

ELDERS - De Italiaanse centrum-linkse regering haalt opgelucht adem na een referendum over grondwetswijzigingen en regionale verkiezingen. Ze hoopt de rechtse oppositie ook in de toekomst van het lijf te kunnen houden met een nieuw migratiebeleid van de EU en een succesvolle aanpak van de corona-pandemie.

In het referendum steunde bijna 70 procent van de kiezers het voorstel om het aantal leden van parlement en senaat te reduceren van 630 naar vierhonderd resp. van 315 naar tweehonderd. Het plan komt oorspronkelijk van de inmiddels wat kwakkelende Vijfsterrenbeweging (M5S) die nu al twee jaar in de regering zit, eerst met de rechtse Lega en sinds vorig najaar met de centrum-linkse Democratische Partij (PD). De populistische Vijfsterrenbeweging wil nog veel verder gaan met het hervormen van de Italiaanse staat.  Luigi Di Maio, voorman van de Vijfsterrenbeweging (hier op de foto met zijn Nederlandse collega-minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok) was niettemin enthousiast over het resultaat van het referendum: “We krijgen weer een normaal parlement, met 345 zetels en privileges minder”.

Tegelijk met het referendum werden in enkele regio’s ook verkiezingen gehouden. De rechtse oppositie won op veel plaatsen. Maar niet in Toscane. Daar won Eugenio Giani, de kandidaat van de PD. Nicola Zingaretti, de PD-leider die in zwaar weer terecht zou zijn gekomen als zijn partij weer had verloren toonde zich tevreden met dit resultaat. Di Maio sprak als overwinnaar: “We hebben het weer gedaan. Degenen die probeerden dit referendum om te zetten in een stem tegen de regering, kregen een boemerang.”

Migratie

De Italiaanse regering is ook blij dat er eindelijk beweging komt in het Europese migratiebeleid. Het Migratie Pact dat de Europese Commissie deze week voorstelde is een belangrijke stap, zei premier Guiseppe Conte. Dat er nu een einde gaat komen aan de Dublin-regels waar zijn land en ook Griekenland de afgelopen jaren onder te lijden hebben gehad biedt Italië weer perspectief. Conte: “Dit pakket weerspiegelt een eerlijk en redelijk evenwicht tussen verantwoordelijkheid en solidariteit van de lidstaten. We delen allemaal de voordelen, we delen allemaal de last “.

Conte zal nog wel flink zijn best moeten doen om zijn collega-regeringsleiders te overtuigen van de oplossingen die de Europese Commissie nu heeft voorgesteld. Het lijkt de Commissie meer te doen om de eenheid van de EU te bewaren dan om een menswaardiger migratiebeleid in te voeren. ‘Het plan is van een byzantijnse complexiteit,’ schrijft de NRC. ‘Onder de noemer solidariteit tuigt de Commissie een hyperingewikkeld mechanisme op om de verantwoordelijkheden voor het Europese migratiebeleid eerlijk te verdelen.’ Lidstaten die niemand willen opvangen kunnen ook bijdragen aan grenswachten of aan de terugkeer van uitgeprocedeerden. Voer voor cynici. Vijf jaar na de hevig omstreden ‘Willkommens- Kultur’ van Angela Merkel is het misschien wel de laatste kans om nog iets van de Europese samenwerking op dit gebied overeind te houden.

Corona

Een minstens zo lastig dossier voor Conte’s centrum-linkse regering is de bestrijding van de Corona-pandemie. Gisteren zei de premier dat er geen nieuwe algemene lock-down maatregelen komen. Hij sluit doelgerichte, plaatselijke lock-downs niet uit. Italië heeft dit voorjaar flink geleden onder de eerste grote uitbraak van het virus in Europa. De beelden van overbevolkte IC-kamers en stapels lijkkisten in kerken hebben indruk gemaakt. Het heeft er toe geleid dat de Italianen ook nu nog zeer voorzichtig zijn. De meerderheid volgt nauwgezet de richtlijnen en draagt ook buiten mondkapjes, ook al is dat niet meer verplicht. Een van de eerste slachtoffers die nog steeds last van heeft van de ziekte die ze door besmetting met het virus opliep: “Ja, je hebt hier ook virusontkenners, maar ik denk dat dit de reden is waarom de meeste mensen voorzichtig zijn – wat we hebben meegemaakt was zo heftig dat niemand dat ooit nog wil meemaken.”

De Italiaanse bevolking is door de continue informatiestroom over het virus en de gevolgen van de besmettingen in hun land volledig wakker geschud, zo verklaart Gloria Taliani, een specialist in infectieziekten uit Piacenza de verhoudingsgewijs gunstige cijfers van het moment. Ook na een kleine opleving in augustus is weer de kop ingedrukt. Volgens Andrea Crisanti, en professor in de microbilogie aan de Universiteit van Paduw heeft dat alles te maken met het Italiaanse systeem van tracking en tracing. De Italiaanse aanpak was om iedereen binnen het sociale netwerk van een besmette persoon te testen – hun familie, vrienden, collega’s, buren – ongeacht of ze zijn blootgesteld. Hierdoor heeft Italië duizenden asymptomatische gevallen ontdekt.

Misschien is het echter nog te vroeg voor deze positieve conclusies. De scholen zijn pas een week weer open na de vakantie. Veel mensen hebben hun werk op het bedrijf hervat en sinds zondag zijn in de voetbalstadions weer maximaal duizend toeschouwers toegelaten.