NIEUWS - Het is al weer een tijdje geleden dat ik voor het laatst iets over varend ontgassen door de binnenvaart heb geschreven. Toch is 2023 een jaar om met goed gevoel op terug te kijken en is 2024 een jaar om voorzichtig positief naar uit te kijken. Daarom vlak voor Oud & Nieuw een kort stuk in het inmiddels 10 jaar lopende dossier over varend ontgassen. Ja, het 2e lustrum van dit dossier is deze maand stilletjes gepasseerd.
De highlights van 2023
In 2023 heeft Mark Harbers aangekondigd dat er vanaf juli 2024 een verbod op varend ontgassen komt voor de stoffen uit fase 1 en 2 van het verbod op varend ontgassen. Ook heeft Zwitserland op 21 december 2023 eindelijk de aanpassing van het CDNI verdrag ondertekend. Tot slot heeft het ministerie van I&W de roadmap varend ontgassen en een rapport over best beschikbare technieken gepubliceerd. Van het lezen daarvan wordt je dan wel weer droevig. Van veel van de zaken waar nu aan gewerkt wordt had je gehoopt dat het na 10 jaar gereed zou zijn.
De verwachting voor 2024
In 2024 wordt het verbod op varend ontgassen van een beperkt aantal stoffen eindelijk van kracht. Of er daadwerkelijk verandering gaat optreden is de vraag. Vooralsnog bestaat de handhavingscapaciteit bij de Inspectie Leefomgeving en Transport uit minder dan een handvol inspecteurs, auto’s en een drone. Niet echt imposant als je schepen moet controleren.
Ook zijn er naar mijn weten nog nauwelijks installaties voor verantwoord ontgassen vergund, met uitzondering van ATM in Moerdijk. Dat de ladingdampen de status afval lijken te krijgen helpt ook niet mee, want dat betekent dat terminals die ruimte hebben om een schip verantwoord te ontgassen dat niet binnen de bestaande Omgevingsvergunning mogen. Die moeten eerst een afvalverwerkingsvergunning aanvragen.
Dat het dossier op papier goed geregeld lijkt te gaan worden is fijn, tegelijkertijd maakt het het ook moeilijker om misstanden aan te tonen. Varend ontgassen is een al bijna 30 jaar slepend dossier, waar grote media nauwelijks aandacht voor hebben. Dieper in het dossier duiken gaat serieuze onderzoeksjournalistiek vergen. Alleen gaan die aanlopen tegen hetzelfde als waar we bij Sargasso ruim 10 jaar geleden tegenaan liepen: mooie praatjes, plaatjes en een gebrek aan data. Het begin van het dossier op Sargasso was te danken aan rapport van CE Delft, dat niet strookte met de officiële getallen van emissieregistratie.nl in combinatie met een persbericht van de VNCI. In gesprekken die ik de afgelopen jaren met NOS, Nieuwsuur, AD en Trouw heb gevoerd om samen tot publicaties te komen was het gebrek aan data en de onzichtbaarheid van varend ontgassen een groot struikelblok. Dat gaat er niet beter op worden als verladers straks massaal gaan roepen dat ze ‘dedicated’ of ‘compatibel’ gaan varen. Wie wil snappen waarom dat twee optische oplossingen zijn verwijs ik terug naar de start van dit dossier.
Voor wie denkt dat ik een zuurpruim ben, lees het interview met Ton Quist in het kerstmagazine van Schuttevaer. Bij hem is ook geen sprake van een feeststemming met de komst van het gedeeltelijke verbod in 2024.