COLUMN - Sinds maandag is Donald J. Trump voor de tweede maal president van de Verenigde Staten. Konden we in 2016 nog volhouden dat dit een rare misstap was, waarna men met de keuze voor Biden naar de normale gang van zaken zou zijn teruggekeerd, ditmaal valt dat lastiger vol te houden.
Het Amerikaanse volk volgt een trend die overal in de Westerse wereld langzaam maar zeker manifest wordt. Op allerlei plaatsen valt de keuze van steeds aanzienlijker delen van de bevolking op nationalistische populisten, die een autocratische politiek voorstaan en een terugkeer beloven naar zogenaamd betere tijden: toen blanke Europeanen nog het straatbeeld bepaalden.
Illiberale democratie
We bevinden ons daarmee in een overgang van een liberaal-democratische orde, naar wat politicologen een illiberale democratie noemen. Het soort democratie dat men in Rusland en Turkije heeft, waar de staat bijeengehouden wordt door een sterke man, die aan de top staat van een nepotistische piramide, waarin baantjes en lucratieve opdrachten worden uitgedeeld aan wie het meest loyaal is, of het meeste kickbacks biedt.
Techmiljardair Peter Thiel sprak onlangs al triomfantelijk over de teloorgang van het “Ancien Regime”, waarmee hij de liberaal-democratische orde vergeleek met de heerschappij van de Franse vorsten tot de Franse Revolutie. Een van Thiels favoriete buikspreekpoppen, computerprogrammeur Curtis Yarvin, mocht dit weekend in de New York Times uitleggen waarom democratie niet goed functioneert, en een dictator die miljardairs en corporaties bedient veel effectiever is.
Reactionaire bewegingen
Yarvin stond als blogger aan de voet van een intellectuele beweging die meer heil ziet in corpocratische dictaturen dan in liberale democratie, een beweging die The Dark Enlightenment is gaan heten, en mag zich verheugen in de interesse van
[W]hile Yarvin himself may still be obscure, his ideas are not. Vice President-elect JD Vance has alluded to Yarvin’s notions of forcibly ridding American institutions of so-called wokeism. The incoming State Department official Michael Anton has spoken with Yarvin about how an “American Caesar” might be installed into power. And Yarvin also has fans in the powerful, and increasingly political, ranks of Silicon Valley.
Waar Yarvin als eenling echter hooguit ideeën kan spuien, hebben denktanks als de Heritage Foundation en de Federalist Society hebben daarnaast ook het netwerk, de programma’s en de mensen om op sleutelposities te zetten om het overheidsapparaat van de V.S. naar hun hand te zetten. Voor zover Amerika nog geen speeltuin voor de rijken en machtigen was, waar de gewone man en vrouw vooral het recht hebben om te creperen, zal dat enkel toenemen.
Gestage achteruitgang
Wat bezielt een volk daarvoor te kiezen? Vooral dan toch het gevoel dat het niet zoveel uitmaakt, aangezien het neoliberale systeem niet langer voor gewone mensen werkt. Of je nou op Democraten of Republikeinen stemt, in beide gevallen zijn woningen onbetaalbaar en biedt een universitaire studie geen garantie meer op een middenklasse-bestaan.
Veel Amerikanen leven op de creditcard en stellen vast dat ze slechter af zijn dan hun ouders. En zelfs als je verzekerd bent, kan een ziekte als diabetes of kanker je huis kosten.
De maatschappijkritische taalfilosoof Noam Chomsky merkte het jaren geleden al op: eigenlijk wordt het politieke systeem van de VS bestierd door één partij, de partij die de belangen van het grote geld vertegenwoordigd. Die partij mag dan uit twee voorname facties bestaan, waarvan de één reactionair is en de ander progressief-liberaal, maar als puntje bij paaltje komt regeert niet het volk maar bepalen grote corporaties en geopolitieke belangen wat er gebeurt.
Eén partij, twee gezichten
De reden waarom ‘Obamacare’ realiteit werd is bijvoorbeeld omdat verzekeraars en farmaceutische giganten er profijt in zagen, aldus Chomsky. Daardoor werd het politiek mogelijk. Niet omdat het gewone volk het wilde.
Die situatie maakt mensen cynisch. Het maakt dat men zoekt naar een zondebok, naar nostalgische geborgenheid in een rap tempo veranderende wereld, en een sterke man met een brede rug, waarachter men kan schuilen.
Trumpisme is geen aberratie. Hij is het nieuwe normaal.
Reacties (2)
Tja, het eeuwen oude oorzaak en gevolg, de meeste westerse politici leven in hun eigen wereldvreemde bubbel en hebben elk gevoel met de bevolking verloren, en dan krijg je dus dit.
dit lijkt me nu juist het omgekeerde van wat er aan de hand is. de bevolking kiest immers nog steeds de leiders in de Westerse democratische landen. zij die vroeger minder geïnteresseerd waren in politiek laten juist meer van zich horen. Trump doet nu met al zijn nieuwe decreten wat het grootste deel van de (Amerikaanse) bevolking graag wil.