Tom (uit Rauwer) en de anderen

OPINIE - Het dieet van Tom Watkins uit Rauwer is misschien niet helemaal gezond. Maar kinderen die dagelijks een zak chips en twee energiedrankjes wegwerken, ook niet.

Of ik dan helemaal geen mening had over de documentaire “Rauwer” over die arme Tom Watkins en zijn moeder, die fanatieke foodfundamentaliste, zo wordt mij meermaals per dag gevraagd. Ja, daar heb ik een mening over.

Om maar meteen duidelijkheid te scheppen: nee, ik vind de moeder van Tom geen monster en Tom niet per definitie zielig. En nee, ik zou het als vader van Tom zeker niet net zo doen.

Rawfoodies

De moeder van Tom is een rawfoodie en die heb je in gradaties. Voor zo ver ik kan zien is zij behoorlijk extreem. Andere rawfoodies die ik gesproken heb, streven ernaar een groot deel van hun voedsel rauw te consumeren. Zij vinden dat rauw voedsel het zwaartepunt moet zijn, maar dat het voordelen heeft een aantal producten te verhitten. Graanproducten eten zij echter geen van allen.

Even voor de duidelijkheid: ik heb zojuist een rauwe wortel gegeten en die was heerlijk, veel lekkerder dan ik een gekookte wortel vind. Sterker, met gekookte worteltjes doe je mij bepaald geen plezier. Er zijn andere momenten dat ik graag een rauwkostsalade mag eten. In die zin eet ik dus ook rauw–en u ook, durf ik te wedden.

Rauw voedsel heeft inderdaad een aantal voordelen, bijvoorbeeld voor de mondhygiëne. Doordat je rauw voedsel flink moet kauwen, komen er enzymen vrij die voor het welzijn van het gebit en het tandvlees belangrijk zijn. Dat kauwen zijn wij westerlingen een beetje verleerd en onze gebitten zijn dan ook doorgaans niet best. Doordat rauw voedsel langer gekauwd wordt, voel je je ook eerder verzadigd. Gekookt voedsel, vooral gemaksvoedsel, noodt tot hap-slik-weg en leidt dus makkelijk tot overeten. Ook dat is ons veelal aan te zien.

Geëvolueerd op fruit en noten

Aan de andere kant kan ons lichaam niet geweldig goed overweg met rauwe groenten. We halen er enkele, maar lang niet alle voedingsstoffen uit, zoals we bijvoorbeeld wel met fruit kunnen. In wetenschappelijke hoek leeft dan ook breed de overtuiging dat onze voorouders zijn geëvolueerd op hoofdzakelijk fruit, aangevuld met noten en enkele dierlijke eiwitten, dikwijls uit insecten en later, toen we voorzichtig begonnen gereedschap te gebruiken, ook uit vis en schaaldieren. Ook wordt er in de wetenschappelijke mainstream van uitgegaan dat dank zij het eten van verhit voedsel ons brein heeft kunnen groeien. Daaraan zou het dus te danken zijn dat wij uiteindelijk homo sapiens sapiens zijn geworden. Deze overtuigingen worden overigens door veel rawfoodies als misvatting weggezet.

Maar dat vind ik allemaal niet zo belangrijk. Andere mensen eten geen graanproducten en hebben daar goed doorgeredeneerde motivaties voor, die in wetenschappelijke kringen ook niet allemaal breed gedragen worden. Anderen zijn vegetariër of veganist en hebben daar goede redenen voor. Nog weer anderen eten waanzinnige hoeveelheden vlees, een veelvoud van wat ze uit voedingskundig oogpunt nodig hebben. Aziaten eten heel anders dan Europeanen. Een norm is er nauwelijks. Door de bank genomen werkt het in elk geval, want de mens tiert nog steeds welig en dreigt in sommige opzichten zelfs aan zijn succes ten onder te gaan.

B12

Tom Watkins komt door zijn dieet een aantal voedingsstoffen te kort, met name vitamine B12. Dat is een stof die de mens niet zodanig kan aanmaken dat het lichaam er nog iets aan heeft. Wij moeten dus dierlijke producten eten om deze essentiële micronutriënt binnen te krijgen, tenzij we bereid zijn af en toe Ome Willem na te volgen en een broodje poep te nuttigen, want het weinige dat we aanmaken verlaat langs die weg ons lichaam. Die dierlijke producten hoeven overigens geen vlees of vis te zijn; in zuivel zit het ook. Veel veganisten slikken in plaats daarvan B12-supplementen: niet voor niets merkt klinisch scheikundige Frits Muskiet op dat wij ons de luxe van het veganisme kunnen veroorloven bij de gratie van de drogisterij. Ik kon overigens uit de documentaire niet opmaken of Tom en zijn moeder dergelijke supplementen slikken.

Appelmoes uit een potje

Maar nu even over al die andere kinderen en hun ouders waar we dan weer niet massaal tegen te hoop lopen. Die kinderen van wie de ouders nauwelijks sjoege hebben van een gezond voedingspatroon en nauwelijks de tijd (beweren te) hebben om daar even werk van te maken. Die kinderen die, ter voorkoming van voedselonlusten, vrijwel dag in dag uit appelmoes uit een potje krijgen in plaats van de verfoeide spruitjes, witloof of spinazie. Die kinderen die nauwelijks nog een maaltijd in gezinsverband nuttigen en leven in een cultuur van pak-maar-wat-uit-de-koelkast. Die kinderen die veel te veel uit pakjes, zakjes en bakjes eten en daardoor naar verhouding veel te veel suikers binnenkrijgen, om nog maar te zwijgen van de andere rommel. Die kinderen die boterhammen mee naar school krijgen maar ook geld, zodat de boterhammen niet zelden in de vuilnisbak belanden ten faveure van minstens één gezinszak chips vergezeld van een blikje energiedrank.

Al die kinderen dus, die naar mijn vaste overtuiging dikwijls nog aanzienlijk slechter eten dan Tom en die daardoor weliswaar geen groeiachterstand hebben, maar wel in de breedte een fors groeioverschot vertonen. Kinderen die dus vermoedelijk aardig wat ongezonder zijn dan Tom, maar die op school niet gepest worden omdat hun ongezonde gedrag toevallig conform is aan de norm van het moment.

Convenant overgewicht

Wat gaan we daaraan doen? Niets. Nou ja, niets individueels. We proberen het tij te keren door een halfhartig beleid met een Convenant Overgewicht, later haastig omgedoopt tot Convenant Gezond Gewicht maar in de praktijk vooral een Convenant Vrijblijvendheid omdat we er nou eenmaal ook niks aan kunnen doen dat een groot deel van de natie ervoor kiest zijn eigen gezondheid en die van zijn kinderen de nek om te draaien. Niet uit–al dan niet geheel of gedeeltelijk misplaatste–overtuiging zoals de moeder van Tom, maar voor het overgrote deel uit pure gemakzucht.

Heel eerlijk gezegd weet ik niet wat erger is. Maar wat ik erger vind, weet ik eigenlijk wel.

Via Eetschrijven.