Platgewalst door een olifant

De decentralisatie van 2015, waarbij de zorg, de jeugdzorg en de Wmo naar de gemeenten werden overgeheveld, moest de zorg efficiënter maken. Lokaal had iedereen beter door wat nodig was, konden instanties makkelijker samenwerken en waren ze flexibel. Dat zou allemaal zó geweldig gaan dat er, volgens dezelfde landelijke overheid die de boel over de gemeentemuren gooide, een klap geld bezuinigd kon worden op de eerdere budgetten: tot wel 15 procent. De lokale zorg zou immers zalig mean and lean zijn. Dat pakte iets anders uit. De VNG, die zich aanvankelijk in de handen wreef over de uitbreiding van de lokale begrotingen en de toegenomen beleidsruimte van de gemeentebesturen, trekt nu al jaren aan de noodklok. Aanbieders concurreerden elkaar kapot, zorgleveranciers bleken lang niet allemaal eerlijk of transparant te zijn en sluisden geregeld megawinsten weg, en het controleren van al die zorgcontracten en -leveranciers vergt meer deskundigheid dan gemeenten in huis hebben.

Quote du Jour | Misrekening

Verschuiven van zorg naar de gemeenten blijkt een misrekening van het Rijk.

Vandaag bracht het Sociaal en Cultureel Planbureau een rapport uit waarin de decentralisatie van deze zorg wordt geëvalueerd. De regering krijgt huiswerk:

De betrokken ministeries zijn nu aan zet om realistische doelen te stellen en regels beter op elkaar af stemmen.

Met de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning, de Jeugdwet en de Participatiewet in 2015 waren de verwachtingen hooggespannen: kwetsbare burgers zouden zelfredzamer zijn dan wat men altijd dacht en mensen zouden op miraculeuze wijze meer voor elkaar gaan zorgen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

VN-rapport United in Science: laatste 5 jaar warmste ooit gemeten

NIEUWS - De periode 2015-2019 is volgens wetenschappers de warmste periode ooit gemeten met een temperatuur 1,1 graden Celsius boven pre-industrieel niveau. De hoeveelheid ijs neemt ook nog steeds af, de zeespiegel stijgt, oceanen verzuren en de concentratie van belangrijke broeikasgassen als koolstofdioxide (CO2), methaan (CH4) en lachgas (N2O) bevind zich op record hoogte voor de periode met menselijke beschaving. Het rapport United in Science is het product van een samenwerking tussen verscheidene belangrijke wetenschappelijke instituten zoals de Wereld Meteorologische Organisatie en het klimaatpanel IPCC. In het rapport stellen de wetenschappers ook dat de wereld nog steeds te weinig doet om klimaatverandering en de gevolgen ervan tegen te gaan. Het rapport United in Science is gisteravond aan de vooravond van de VN-klimaattop in New York gepubliceerd. De hoop en verwachting is dat landen hier hun inzet om de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs te halen zullen verhogen. De afgelopen dagen gingen wereldwijd al miljoenen jongeren de straat op om daartoe op te roepen. Deze acties gaan door tot en met vrijdag.

Belangrijkste punten uit United in Science

Dat de afgelopen 5 jaar de warmte periode is kan geen verrassing zijn voor degene die de maandelijkse update van de wereldtemperatuur van Steeph op Sargasso volgen. Dat het ijs op de polen smelt kan ook weinigen ontgaan. De minimale hoeveelheid ijs in de zomer is in de periode 19792-2018 met ongeveer 12% per decennium geslonken. De vier laagste hoeveelheden winterijs traden op in de periode 2015-2019, in deze periode verloren gletsjers recordhoeveelheden ijs. Op de zuidpool is het verlies aan ijs verzesvoudigd tussen 1979 en 2017.

Foto: franchise opportunities (cc)

Van werk naar welbevinden – Werkt de zachte hand in de bijstand?

ONDERZOEK - Door Monique Kremer, Jelle van der Meer, Marcel Ham

Er voltrekt zich een stille revolutie. Ruwweg de helft van de mensen in de bijstand is opgegeven voor betaalde arbeid. Zij hoeven niet meer te solliciteren, zij krijgen geen hulp naar werk. Voor hen is de bijstand veranderd van een tijdelijk vangnet in een blijvende voorziening. De tegenprestatie krijgt vorm als vrijwilligerswerk, mantelzorg of werken aan je schulden of gezondheid. De ene gemeente kiest daarbij voor drang, de andere voor motivering, de derde voor vrijblijvendheid. In alle gevallen is het doel niet werk maar welzijn. Werkt de zachte hand in de bijstand?

Dat is de conclusie van een rondgang langs vijf grote en middelgrote gemeenten in Nederland en twee in het buitenland. We maakten die in opdracht van de gemeente Amsterdam. Deze gemeente wilde weten wat er elders in het land gebeurt met de groep mensen in de bijstand die op zeer grote afstand staat van de arbeidsmarkt. Met deze zoekvraag keken we in de keuken van Rotterdam, Utrecht, Tilburg en Leeuwarden, en, om te kunnen vergelijken, in Amsterdam zelf. Voor het internationale perspectief gingen we ook op bezoek in Stockholm en Bremen. Maar laten we beginnen met Nederland.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Quote du Jour | Kapotte gemeentefinanciën

 

De provincie Zuid-Holland slaat alarm, omdat de financiën van de gemeenten aldaar helemaal kapot gaan. Met alle gevolgen van dien:

Het is voor het eerst dat de provincie merkt dat meerdere gemeenten moeite hebben met het dekkend maken van de begroting. De situatie ‘is te herleiden naar het tekort aan middelen voor Wmo, Jeugd en Participatie.’ Het leidt tot ingrijpende maatregelen. Enkele voorbeelden: 600 tot 800 kinderen kunnen niet mee met schoolreisjes omdat subsidies worden stopgezet (in Zoetermeer), er komt een inkomensgrens voor subsidie van kinderopvang (in Alblasserdam) en plannen voor duurzaamheid en biodiversiteit worden versoberd (in Teylingen).

Smit en Vermeulen vrezen dat de problemen leiden tot een afname van het vertrouwen in de overheid. ‘De samenleving begrijpt in toenemende mate niet meer hoe de politiek zich voor hen inzet, terwijl zij tegelijkertijd ook horen dat het economisch gezien voor de wind gaat.’

Foto: Jorge Láscar (cc)

Pak onze benen niet af!

COLUMN - Een paar maanden geleden rolden de brieven in de bus: Amsterdammers die via de Wet Maatschappelijke Ondersteuning een gesloten buitenwagen in bruikleen hebben, moeten op herkeuring om te bezien of zij nog wel in aanmerking kwamen voor de voorziening die hen is verstrekt. In gewone-mensentaal: onze Canta was in het geding.

De paniek sloeg meteen toe. We waren immers allemaal al gekeurd, te weten: voordat we onze Canta toegewezen kregen. Zo’n ding krijg je niet makkelijk en vooral: niet voor niets. Je moet belazerd lopen, niet met bus of tram kunnen reizen, collectief vervoer moet niet geschikt voor je wezen, en een scootmobiel moet ontoereikend zijn. Pas dan kun je een Canta in bruikleen krijgen.

Inmiddels zijn er 350 mensen voor die herkeuring opgeroepen en 180 daarvan zijn daadwerkelijk gekeurd. 70 van de herkeurden kregen te horen dat ze hun vervoermiddel moeten inleveren. Een medisch onderzoek kwam er niet aan te pas; de beslissing leek al vast te staan voordat er ook maar een woord was gezegd. Joop van 82, die als kind polio kreeg en die zich amper kan voortbewegen en totaal niet tegen de kou kan, kan volgens de betreffende ambtenaar voortaan gerust uit de voeten met een scootmobiel.

Foto: 401(K) 2012 (cc)

Hoe ver?

COLUMN - De reorganisatie van de zorg is nu aardig op gang gekomen. En wat een mooie resultaten hebben we geboekt!

Tienduizend bejaarden van wie is vastgesteld dat ze dringend behoefte hebben aan opname in een verpleeg- of verzorgingstehuis, omdat het thuis absoluut niet meer gaat, wachten op een plaats. Vijfduizend van hen wachten al meer dan een jaar. Maar daar hebben we de participatiemaatschappij voor. Meer mantelzorg, meer aandacht voor elkaar, en we moeten echt niet denken dat we alles zomaar op het bordje van de overheid kunnen schuiven. Ach, dat die oudjes een serieuze zorgindicatie hebben zegt toch niets?

De overheid heeft de thuiszorg naar de gemeentes overgeheveld en kortte tegelijkertijd op het beschikbare budget. Via ‘keukentafelgesprekken’ zou de gemeente gaan bepalen welke lacunes vrijwilligers en mantelzorgers voortaan moesten opvullen. Veel voorzieningen, vergoedingen en posten werden abrupt geschrapt.

Eigen bijdrages stijgen of worden onverwacht ingevoerd. Amsterdam gaat bijvoorbeeld vanaf mei dit jaar een eigen bijdrage voor hulpmiddelen hanteren, die – afhankelijk van het inkomen – kan oplopen tot 99 euro voor een scootmobiel tot 369 euro voor een Canta per vier weken. (Dat je op die manier al na drie jaar ruim de kostprijs van zo’n vervoermiddel hebt opgebracht, betrekt de gemeente niet in haar rekensommen. De gehandicapte als melkkoe voor de WMO, waarlijk, een innovatief concept!

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Quote de Jour | Zorgtaak

‘Met de door het rijk overgedragen cliëntgegevens was in elk geval veel mis. Zowel wat betreft de aantallen cliënten als de aard van de aandoening op basis waarvan cliënten een zorgindicatie kregen. Er zat behoorlijk veel ruis in de informatie die we van het rijk kregen.’

Gemeenten houden honderden miljoenen over op de wmo, een zorgtaak die ze vorig jaar van het Rijk overnamen. Verontwaardiging alom: de gemeenten zou te zuinig zijn geweest en mensen zorg hebben onthouden. De gemeenten slaan nu terug, onder andere bij monde van Henk Procé, projectmanager sociaal domein van de gemeente Zwolle. Hoe konden de gemeenten een goede inschatting maken van de kosten als het Rijk het niet vertelde welke behoeften de cliënten hadden?

Foto: Colby Stuart (cc)

Burgerinitiatieven in zorg nog schaars

ACHTERGROND - Door de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zijn gemeenten zich meer gaan richten op ondersteuning van burgerinitiatieven. Burgers hebben zich verenigd rond collectieve inkoop van energie, behoud van bibliotheken en zwembaden en de inrichting van het eigen woongebied.

Het Sociaal en Cultureel Planbureau voert de tweede evaluatie van de Wmo (2010 t/m 2012) uit. Eén deelrapport beschrijft een verkenning van vrijwillige inzet en burgerinitiatieven in vijf gemeenten. We beperken ons hier tot bevindingen uit dat rapport. Het eindrapport verschijnt in 2014. Een voorzichtige, voorlopige conclusie: het wemelt niet van de ondersteuningsinitiatieven.

Vorig jaar gingen we op zoek naar ‘ondersteuningsinitiatieven’: lokale initiatiefgroepen die op overwegend vrijwillige basis mensen met een participatiebeperking ondersteunen, en daar als groep de regie over voeren. Denk aan eetgroepen, klussen- en vervoersdiensten, maar ook de zorgcoöperaties die in Nederland hun opgang doen.

Moeilijk kon die zoektocht toch niet zijn. De Boer et al. schreven recentelijk dat het in de Nederlandse zorg ‘wemelt’ van de initiatieven. Wel voegden ze er eerlijkheidshalve aan toe dat de omvang ervan nou ook weer niet moet worden overdreven. Wij beamen vooral dat laatste. We zochten naar gemeenten waar meerdere initiatieven actief waren en niet naar het bekende succesverhaal. Dit bleek niet makkelijk. Uiteindelijk selecteerden we vijf gemeenten in verschillende delen van het land. Twee (wijken van) grote steden, een middelgrote stad en twee krimpgemeenten op het platteland. We spraken er met initiatiefnemers, beleidsmakers en welzijnswerkers.

Traplift of verpleeghuis?

Intrigerende post op Retecool over de gemeente Alphen aan den Rijn die een 90-jarige vrouw een traplift weigert omdat ze had kunnen zien aankomen dat ze te oud zou worden om nog trap te kunnen lopen.

Los van de schokkend brutale toon van de afwijzing is er wel een punt: waar vinden we nog dat de maatschappij een rol heeft? Dit lijkt me nou niet een geval van “mensen zolang als mogelijk in hun eigen omgeving houden” wat uiteindelijk de bedoeling is van al die stelselwijzigingen, toch?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Volgende