De lessen van Weimar

Een nieuw boek over de teloorgang van de democratie in Duitsland in de jaren dertig. Over Duitsland tussen de twee wereldoorlogen, Hitler en de machtsovername door de nazi's  zijn al boekenkasten vol geschreven. De Amerikaanse historicus Benjamin Carter Hett heeft er onlangs een nieuw, zeer gedetailleerd, uitermate leesbaar en wat mij betreft ook spannend boek aan toegevoegd onder de titel The Death of democracy. Hitler's Rise to Power and the downfall of the Weimar Republic. In de Nederlandse vertaling heet het boek De Populist. Dat verkoopt misschien beter, maar geeft het onderwerp van het boek toch minder goed weer. Het gaat zeker ook over Hitler, maar vooral over de omstandigheden waaronder de nazi's de macht konden grijpen, beter gezegd over de manier waarop een prille democratie om zeep geholpen kon worden. Dat was voor mij de reden om het boek te lezen:  'de kwetsbaarheid van een democratie in handen van mensen die er zonder respect mee omgaan', zoals de achterflap het omschrijft. 'Historische kennisvergaring', schrijft Carter Hett ter verantwoording van zijn nieuwe bijdrage aan deze geschiedenis, 'werkt als de trage opbouw van een sedimentpakket. Er wordt steeds een laag aan toegevoegd. Dit geldt vooral voor de Duitse geschiedenis in de twintigste eeuw.' Carter Hett is specialist op dit gebied en heeft al verschillende boeken over de nazitijd op zijn naam staan. Hij merkt op dat er sinds het einde van de Koude Oorlog veel nieuw bronnenmateriaal beschikbaar is gekomen om de geschiedenis van Duitsland opnieuw te bekijken. Dat was ook nodig omdat veel bestaande literatuur sterk draaide om de persoon van Hitler, volgens Carter Hett 'een residu van de nazipropaganda' over de grote leider.

Door: Foto: Shirley de Jong (cc)
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het leven gaat verder

, door

‘Welbeschouwd kon je bijna niets meer met een goed geweten aanbevelen dat nog wel kansen bood, alles liep langzaam maar zeker dood, de meesten zaten al aan de grond’.

Sinds enkele maanden is uitgeverij Van Gennep bezig met de uitgave van het werk van de 101-jarige schrijver Hans Keilson. De romans Komedie in mineur en In de ban van de tegenstander werden al besproken op Sargasso en ook zijn herinneringen in Daar staat mijn huis kwamen aan bod. Nu is ook het debuut van Keilson in een Nederlandse vertaling verschenen. Das Leben geht weiter verscheen voor het eerst in 1933, het was het laatste boek van een Joodse schrijver dat door Fischer Verlag in die tijd in Duitsland werd uitgegeven. Nog geen jaar later werd het boek verboden door de nazi’s.

Het verhaal speelt zich af ten tijde van de Weimarrepubliek in het oosten van Duitsland. Albrecht, een middelbare scholier, moet toezien hoe het voor zijn ouders steeds moeilijker wordt om het hoofd boven water te houden. Ze hebben een winkel met stoffen en kleding, maar door de gruwelijke inflatie wordt het voor de klanten steeds moeilijker om de rekeningen te betalen. Iedereen laat opschrijven, maar weinigen komen afbetalen. Het is voor vader Seldersen nauwelijks mogelijk om de rekeningen aan zijn leveranciers te voldoen. Aanvankelijk wil de vader zijn zoon niets vertellen over zijn problemen. Op een zondagochtend hoort Albrecht zijn ouders ruziën. ‘Maar de jongen houden we erbuiten’, hoort hij zijn vader zeggen. Niet veel later vertelt vader het zijn zoon toch: ‘Ik red het echt niet meer’……..’hopelijk kan ik het nog volhouden tot jij je school hebt afgemaakt.’

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.