verantwoordelijkheid Archives

Geef burgers maar de schuld

5 december 2019 , 08:00 , door Karin Spaink

COLUMN - De presentatie van Marleens Stikkers boek Het internet is stuk (maar we kunnen het repareren) leverde een levendig debat op. Waar zowat iedereen het over eens was: internet is inderdaad flink kaduuk. Privacy wordt er vermalen; onze eigenschappen en gedragingen worden er door derden uitgebaat; we krijgen er een identiteit toegeschreven, die vervolgens wordt vermarkt; de grote platforms proberen ons van #hype naar #ophef te jagen, om zich van continue clicks te verzekeren.

Over hoe die beoogde reparatie eruit kan zien, waren de meningen minder helder. Ook Stikker zelf was dat niet: in haar boek staan rijp en groen naast elkaar. Neem open source: software die gratis is, en gebaseerd op creative commons licenties – iedereen mag meebouwen en meesleutelen, maar niemand is eigenaar. Het was al jaren eerder een geweldig idee.

Maar diezelfde overheden die zich pakweg 15 jaar geleden hartelijk aan die beweging en haar doelstellingen committeerden, zijn nu massaal overgestapt op Google Suite. Ook gratis, maar niet vrij: je betaalt er met je gegevens, en van portabiliteit is geen sprake. Integendeel: hoe meer diensten je er gebruikt, hoe moeilijker je nog kunt overstappen op een ander pakket. Het is een nieuwe vorm van vendor lock-in: je wordt hun eeuwige klant.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Waan van de dag

Stiglitz over Griekenland: ‘Trojka weigert verantwoordelijkheid te nemen’

30 juni 2015 , 01:10 , door Jeroen Laemers

Econoom en Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz schreef het volgende over de Griekse situatie:

Of course, the economics behind the programme that the “troika” (the European Commission, the European Central Bank, and the International Monetary Fund) foisted on Greece five years ago has been abysmal, resulting in a 25% decline in the country’s GDP. I can think of no depression, ever, that has been so deliberate and had such catastrophic consequences: Greece’s rate of youth unemployment, for example, now exceeds 60%.

It is startling that the troika has refused to accept responsibility for any of this or admit how bad its forecasts and models have been. But what is even more surprising is that Europe’s leaders have not even learned. The troika is still demanding that Greece achieve a primary budget surplus (excluding interest payments) of 3.5% of GDP by 2018.

Economists around the world have condemned that target as punitive, because aiming for it will inevitably result in a deeper downturn. Indeed, even if Greece’s debt is restructured beyond anything imaginable, the country will remain in depression if voters there commit to the troika’s target in the snap referendum to be held this weekend.

Foto: © Sargasso logo Kort copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Burger: zoek het lekker zelf uit

8 maart 2018 , 15:30 , door Janos

Opleidingen in het hoger onderwijs mogen geen dure leermiddelen en excursies verplichten. Een student betaalt al collegegeld, en daar moet het onderwijs voor gegeven worden. Als een opleiding toch iets hips en duurs wil, moet het een gratis alternatief aanbieden. In de praktijk werkt dat helaas niet. En zo worden studenten illegaal op kosten gejaagd, terwijl het alleen maar stijgt en de studiebeurs vrijwiel is afgeschaft.

De Onderwijsinspectie doet echter niets. En de minister ook niet:

Ze deelt de mening dat onderwijsinstellingen zich aan de wettelijke voorschriften moeten houden, antwoordt ze afgemeten.

En als studenten nu toch tegen onterechte extra studiekosten aanlopen, kunnen ze een klacht indienen. Krijgen ze bij hun onderwijsinstelling geen gehoor, dan kunnen ze naar de rechter stappen. Mochten ze gelijk krijgen, blijkt uit Van Engelshovens antwoord, dan zal de inspectie de onderwijsinstelling erop aanspreken “en zo nodig handhavend optreden”.

Ja joh. Die student die illegaal een rekening van een paar honderd euro krijgt gaat daarover tot aan de rechter procederen bij de eigen instelling. Want daar heb je tijd, geld en zin voor, als student. Terwijl je voor je afstuderen afhankelijk bent van diezelfde instelling.

Eentje dus voor in de categorie: de verantwoordelijkheid afschuivende overheid. Alles formeel netjes volgens de regels. Er is toch een procedure die gevolgd kan worden? Er is een rechtsgang mogelijk? Dan zijn wij klaar. Dat de burger hier volstrekt niet mee geholpen is, is blijkbaar van nul en generlei belang voor minister Van Engelshoven en deze regering.

Foto: copyright ok. Gecheckt 03-03-2022

Verantwoordelijkheid nemen of toekijken?

8 augustus 2017 , 08:00 , door Gastauteur

OPINIE - In deze gastbijdrage plaats Jaap Waling kanttekeningen bij een begrip dat meer maskeert dan verheldert.

Moet Groen Links nou mee regeren of niet? De discussie hierover spitst zich vaak toe op het aspect van verantwoordelijkheid nemen, of zulke verantwoordelijkheid juist uit de weg gaan. Vaak stokt het dan in ‘welles’ tegenover ‘nietes’ en allerlei varianten daarvan. Mij overkomt dit ook: wat is dat toch, met die ‘verantwoordelijkheid’? We moeten die discussie toch beter met elkaar kunnen voeren. Tijd dus om nader op een aantal zaken in te gaan.

Meedoen

Eerst de argumenten vóór meedoen.

1. Mee regeren om een bepaalde koers een beetje je eigen kant op te trekken. In het gehele krachtenveld is er altijd wel een bepaalde ruimte om een paar van je eigen punten te scoren, en helemaal je zin krijgen doe je toch nooit.

2. De ‘burgemeester in oorlogstijd’: je laat je eigen mensen toch ook niet in de steek als het een zware periode is?

3. Invloed uitoefenen in plaats van toekijken, het lef hebben om vuile handen te maken tegenover de schone handen van de loze “Prinzipienreiterei”?

Zaken die er toe doen en het altijd verdienen dat men ze serieus neemt. Het zijn argumenten die de afgelopen tijd gedomineerd hebben in de commentaren van politici zelf, maar ook van pers, opinieleiders en politieke analisten van gematigd links tot rechts.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Quote du Jour

Quote du jour | Responsibility

18 juni 2014 , 10:00 , door Jeroen Laemers

We tend to be patronizing about the poor in a very specific sense, which is that we tend to think, ‘Why don’t they take more responsibility for their lives?’ And what we are forgetting is that the richer you are the less responsibility you need to take for your own life because everything is taken care for you. And the poorer you are the more you have to be responsible for everything about your life….Stop berating people for not being responsible and start to think of ways instead of providing the poor with the luxury that we all have, which is that a lot of decisions are taken for us. If we do nothing, we are on the right track. For most of the poor, if they do nothing, they are on the wrong track.

Foto: Dietmut Teijgeman-Hansen (cc)

Het heilige huisje genaamd de vrijheid van meningsuiting

20 mei 2014 , 07:00 , door Gastauteur

OPINIE - Nourdine Tighadouini kwam onlangs in het nieuws omdat hij aangifte deed tegen het weblog GeenStijl.

In dit tijdperk zou de vrijheid van meningsuiting gepaard moeten gaan met enig verantwoordelijkheidsbesef. Vanwaar ben ik deze mening toegedaan? Een politicus kan aan de hand van één enkele uitspraak een brandhaard elders op de wereld veroorzaken. Een redactie van een goed bekeken website die structureel beledigingen koppelt aan etniciteit, maakt dat de norm in het maatschappelijke verkeer. Woorden, zij het geschreven of gesproken, hebben heden ten dage in een bepaalde context direct invloed op het maatschappelijke klimaat. Vandaar mijn opinie dat de vrijheid van meningsuiting en verantwoordelijkheid hand in hand zouden moeten gaan.

Noem het een realistische en constructieve visie. Een poging tot het herdefiniëren van het vrije woord. Een pretentieuze uitspraak van mij, alla. Enkel waar liggen de grenzen momenteel? Waar is de balans gebleven tussen satire, het recht op beledigen, de vrijheid van meningsuiting en andere wetsartikelen aangaande discriminatie? Dat is de vraag die bij mij is gaan rijzen. Opmerkingen met betrekking tot dit onderwerp worden momenteel niet gewaardeerd. Mea culpa. Want velen zijn namelijk voor een absolute vorm van het vrije woord. Zij citeren daarbij graag Voltaire: ‘Ik verafschuw wat u zegt, maar ik zal uw recht om het te zeggen met mijn leven verdedigen.’

Foto: Daniël Bleumink (cc)

Morele verantwoordelijkheid

3 december 2013 , 19:00 , door Gastauteur

COLUMN - Het bericht over de Rotterdamse vrouw die tien jaar dood in huis had gelegen zette Marieke van Rooij aan het denken.

Vorige week werd er in Rotterdam een vrouw gevonden die tien jaar dood in haar huis had gelegen, een even bizar als verdrietig bericht. In een reflex dacht ik na het lezen: wie is hier verantwoordelijk voor? Gek eigenlijk, want al zou er een verantwoordelijke gevonden worden, is het misschien belangrijker eens na te denken of dit in mijn eigen omgeving zou kunnen gebeuren. Oftewel, ben ik moreel verantwoordelijk voor mijn buurvrouw die ik nog nooit heb gezien?

Een beroemd gedachte-experiment om na te denken over morele verantwoordelijkheid is het trolleyprobleem, bedacht door de Britse filosoof Philippa Foot in 1967. Het trolleyprobleem stelt mensen voor een fictief moreel dilemma. Stel, je staat van een afstandje te kijken naar een trein die recht op vijf mensen af rijdt. De vijf personen staan op het spoor en kunnen niet weg. Je staat naast een hendel en door die over te halen, verandert de trein van spoor. Echter, op het nieuwe spoor staat een nietsvermoedende voorbijganger. Wat doe je? Er zijn twee opties, niks doen en er komen vijf mensen om of de hendel overhalen waardoor één persoon overlijdt. De meeste mensen kiezen voor het hypothetisch overhalen van de hendel. Dat worden er minder als die onfortuinlijke eenling een dikke man is die op het spoor geduwd moet worden en helemaal anders ligt het als een chirurg vijf mensen kan redden door één patiënt te doden.

Waan van de dag

Femke Halsema: de consument heeft het gedaan!

30 januari 2014 , 16:26 , door Jeroen Laemers

Femke Halsema schrijft tegenwoordig voor De Correspondent, maar haar gedachtespinsels trekken ook op andere plaatsen de aandacht.

In haar laatste pennenvrucht, waarin ze modieus afrekent met de zelfgenoegzame linksert, wijst ze ook nog fijntjes de consument op diens verantwoordelijkheid voor de economische crisis:

Een diepere oorzaak van de crisis is, met andere woorden, ook ons grote verlangen naar rijkdom, nieuwe spullen, luxe. Daarvoor zijn we bereid op de pof te leven, grote leningen en onbetaalbare hypotheken af te sluiten. […]
Als wij de financieel-economische crisis werkelijk te boven willen komen, kunnen we niet volstaan met het bestraffen van de bankiers, handelaren en politieke verantwoordelijken of met het aanscherpen van de financiële wetgeving. Dan zullen we onze levensstijl – en ja, ook onze hebzucht – aan een kritisch onderzoek moeten onderwerpen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Alexandre Dulaunoy (cc)

Verantwoordelijk voor welvaart

28 juli 2013 , 14:00 , door Studium Generale Universiteit Utrecht

INTERVIEW - Bald de Vries, universitair docent en onderzoeker rechtstheorie en staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Utrecht, over eigendom, gebruiksrecht en verantwoordelijkheid.

Hoe belangrijk is het begrip eigendom?

‘De notie van individueel eigendom is een organiserend principe van onze Westerse maatschappij. Het is de kurk waarop de marktgeoriënteerde economie drijft. Om de markteconomie goed te laten functioneren hebben we een stelsel van eigendomsrechten ontworpen. Vanuit dit perspectief kan het recht op individueel eigendom ook opgevat worden als een centraal mensenrecht dat bepalend is voor hoe de moderne, westerse samenleving functioneert.’

Verantwoordelijk?
‘Bezit impliceert een exclusief gebruiksrecht. Dat wat van jou is, daarover ben je soeverein, althans dit is het uitgangspunt. Eigendom betekent gebruik, maar ben je ook verantwoordelijkheid voor de effecten van dat gebruik?

De moderne, westerse samenleving wordt gekenmerkt door industrialisering en democratisering binnen staten. Burgers participeren in de productie van welvaart binnen de natiestaat en participeren in de verdeling van die welvaart via hun democratische rechten. De productie van welvaart, en het gebruik daarvan in de vorm van eigendom heeft echter neveneffecten die meer en meer zichtbaar worden op mondiaal niveau. In zijn klassieker The Risk Society noemt de Duitse sociaaltheoreticus Ulrich Beck deze neveneffecten ‘risico’s’. Neem jij verantwoordelijkheid voor de effecten van het gebruik van je spullen?’

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling