Post-atheïst | Schijnrationaliseringen

Afgelopen woensdag zag ik ze liggen in de schappen van de Albert Heijn: pepernoten. (Of kruidnoten, daar wil ik vanaf wezen.) Dat deze lekkernij het grootste deel van het jaar niet leverbaar is, is één van de meest bizarre aspecten van de Nederlandse cultuur. Pepernoten zijn immers altijd lekker en moeten derhalve altijd te koop zijn. Dat geldt wat mij betreft ook voor andere zogenaamde seizoensgerechten en ik was blij toen mijn avondwinkel rond de laatste jaarwisseling pepernoten, kerstkransjes, oliebollen en paaseieren had uitgestald. Het kan dus toch, dacht ik. Nu ken ik verschillende mensen die (zonder daarbij ooit de bevindingen van psychogastronomisch onderzoek te citeren) stellen dat je meer geniet van pepernoten omdat ze beperkt leverbaar zijn. Meer in het algemeen, vervolgen ze, is het zinvol om je af en toe van dingen te onthouden. Vasten, zo is dan de volgende stap, doe je om jezelf een plezier te doen. Leuk verzonnen, maar in feite komt daar een religieus-apologetische aap uit de mouw.

Door: Foto: Post-Atheïst
Foto: Gear+Head (cc)

Vasten

, door

COLUMN - Op Vette dinsdag, de avond voor Aswoensdag, bereid ik me alvast voor op The 40 day challenge. Ik koop de nieuwe glossy Jezus!, besteed een fortuin aan gedroogde vijgen ter compensatie van mijn suikerverslaving en denk vooral heel veel aan alcohol.
 
Het is mijn eerste keer en ik word aangemoedigd door de tientallen appjes die op mijn scherm verschijnen. In de whatsapp-groep ‘Wij vasten’ introduceert een vriendin mij als ‘Judy: lag naast mij in de kraamkliniek en sindsdien zijn we vriendinnen. Werkt bij MinBZK, woont in A’dam en is dol op kaaskantjes en chocoladekoeken van AH.’ Een treffender omschrijving van mijn persoonlijkheid kwam ik zelden tegen. Ik pas er meteen mijn LinkedIn-profiel op aan. 

Hardlopen kan ik zonder Evy of anderen – ik houd mijn Moves trouwens in het geheel niet bij-, van de Sleep cycle analyzer lig ik wakker en het buisje speeksel ter verificatie van mijn DNA heb ik nog steeds niet naar 23andMe gestuurd. Maar om te vasten lijkt een lifestyle-app me onmisbaar. Bovendien zullen mijn gegevens uitlekken dan wel doorverkocht worden, wat in dit geval gunstig is. Dus ik ga naarstig op zoek.
 
Het aanbod in de App-store blijkt beperkt en vooral Amerikaans. Ik kies de 40 days lent observance tracker, een spuuglelijke app met kunstgras en rode paaseitjes, maar met voldoende vakjes voor al die zaligheden waarvan ik me de komende tijd zal gaan onthouden (grappig detail: drugs mogen kennelijk wel). De prayers vervang ik door yoga en sport. Voor elk glas frisdrank gaat tien cent naar een goed doel.
 
Maar commercieel wordt vasten verder nog niet uitgebaat en dat verbaast me. Honger maakt hebberig, berichtte de Volkskrant vorige week, en die koopgulzigheid beperkt zich niet tot etenswaren. Dat veel mensen in westerse landen lijnen, kan volgens de onderzoekers best eens leiden tot extra ongeplande aankopen.
 
Pas als vrienden hun verbazing over mijn vastvoornemens laten blijken, dringt tot me door dat niet heel Holland vast. Een beetje gezondheidsbewuste hipster doet het tegenwoordig, leek me. De superfoods waren bij de Appie niet voor niets in de Bonus.
 
Het zou nog een jaar duren voordat de commercie er bovenop sprong. ‘Maar liefst de helft van de Nederlandse volwassenen heeft dit jaar gevast. De economie is daardoor in het eerste kwartaal met ruim 10 procent gegroeid ten opzichte van het laatste kwartaal van 2015’ (bron: Maria Magdalena! Paasspecial 2016).

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Gerard Stolk (cc)

De christelijke Ramadan

, door

ACHTERGROND - Vandaag – Aswoensdag – begint de Vasten, de periode voorafgaand aan Pasen waarin christenen geacht worden soberder door het leven te gaan.

In de katholieke traditie waren er vroeger allerlei regels voor die Vastentijd: maar één volle maaltijd per dag en de eerste en één na laatste dag van de Vasten waren (en zijn trouwens nog steeds) ’onthoudingsdagen’. Dat heeft niks met sex te maken, wat dat betreft verschilt de Vasten behoorlijk van de Ramadan. Het houdt in dat je geen vlees eet. Oudere katholieken willen nog wel eens verhalen over het ‘vastentrommeltje’, waarin gedurende de Vasten alle snoep verdween, om pas met en na Pasen te worden opgegeten. Maar dat is nooit een regel geweest, dat was folklore.

In diezelfde katholieke traditie is de focus op soberder eten steeds onbelangrijker geworden. Ook op dat punt is een verschil met de Ramadan aan het ontstaan. Omdat het idee ‘soberder leven’ steeds belangrijker wordt, wordt de Vasten tegenwoordig ook wel ’Veertigdagentijd’ genoemd, een goede vertaling van de antieke Latijnse benaming quadragesima. Eerst is het veertig dagen soberheid, in het midden is het Pasen en daarna is het vijftig dagen feest (tot en met Pinksteren). Getalsmatig is dat een zeer katholieke verhouding.