Tony Judt Archives

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-11-2022

Breekbare democratie

30 maart 2012 , 19:00 , door Tom van Doormaal

Een mooie omschrijving van het begrip democratie is “ dat het iets heel breekbaars is, dat uit tal van kleine, fragiele mechanismes en praktijken bestaat. Eén daarvan is er voor zorgen dat alle stemmen geteld worden.” Het is een mooie formulering van Snyder: stemmen tellen doen we wel, maar wat gebeurt er met al die kleine en fragiele mechanismes, die onze democratie vormen, nu het overleg op het Catshuis wordt voortgezet?

Ik denk dat de rechtstatelijkheid, de rechtsgelijkheid en de privacy onder druk blijven. De oorzaak daarvan is de combine met de PVV en de lichtzinnigheid van de VVD. Daarnaast groeit het hervormingsprobleem: de combinatie is niet erg progressief of modern. De minimalistische samenwerking van de regering Rutte met de Staten Generaal kan geen stevige crisisinterventies opleveren?
Het stuk van Ramsey Nasr in de NRC van 24 maart gaat ook over het bederf van deze regeringscombinatie: ‘Nederland is een natie aan het worden zonder normen en cultuur’. Frits Abrahams vindt hem maar een beetje chagrijnig, (NRC, 26 maart) want dit blijft toch een prima landje om in te wonen? Zou dat nog waar zijn?

Timothy Snyder is gesprekspartner van Tony Judt, in zijn laatste boek, “Denken over de Twintigste Eeuw”. Judt reageert met de gedachte van Churchill dat democratie het slechtste systeem is op alle andere na, maar noemt die gedachte maar beperkt waar. “Een democratie roest van binnenuit tamelijk snel weg. Dat gebeurt linguïstisch, of retorisch, hoe je het ook wilt noemen, en dat is de Orwelliaanse taalkwestie. Ze roesten weg omdat de meeste mensen er eigenlijk weinig om geven.” Dat lijkt me het probleem waar Ramsey Nasr op wijst: we zijn onvoldoende zuinig op de democratie die we hebben. En het roesten gaat voort.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Terug naar het montere debat

28 oktober 2011 , 19:00 , door Tom van Doormaal

Donkere dagen liggen voor ons, zo schreef Jane Jacobs, in haar laatste boek, waarin zij de economische crisis voorspelde. Tony Judt had het over het discursieve probleem, ons vermogen met elkaar te spreken over de politieke onderwerpen van vandaag. De Occupy- beweging is daarvan de perfecte uitdrukking: er moet iets bezet, maar wat, waarom en waartoe en in naam waarvan? Er is een negatieve stemming in de wereld, die het publieke debat negatief beinvloedt.

Wat te doen? “Hardop praten en denken”zegt Timothy Garton Ash, in zijn Tony Judt Memorial Lecture. Op 27 september hield Garton Ash zijn lezing in het Remarque Institute in New York, over de Islam in Europa. De video daarvan is beschikbaar (zie onder).Ik heb hem bekeken en ben nog aan het denken over mijn indrukken. Het was een boeiende bijeenkomst, met een roerende inleiding van de vrouw van Judt, een inleiding van de nieuwe directeur Kathryn Fleming, die Judt is opgevolgd en een onderhoudend, Brits betoog van Garton Ash.

Wat is het indrukwekkende aan de bijeenkomst? Je ziet bijzondere mensen, bezig met een herinneringscollege, maar dat is niet zo opmerkelijk. Ook in Europa heb je indrukwekkende hooggeleerden, die mooie verhalen welsprekend vertellen. Misschien is het bijzondere dat het een openbaar college was, dat per advertentie bekend is gemaakt, waar publiek van niveau in de zaal aanwezig was en waar ook op niveau werd gediscussieerd.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kastelen van herinnering

4 januari 2011 , 14:00 , door Tom van Doormaal

Het nieuwe boek The Memory Chalet van Tony Judt is uniek: iets tussen memoires, geschiedenis, politiek en filosofie in. Ik heb het ademloos uitgelezen. Hij maakt herinneringen los, waarvan ik het bestaan al lang vergeten was. Hij stelt vragen, die alsnog verbazen: waarom is mij dat nooit eerder opgevallen? Zijn vertellingen hebben een spanning, die voortkomt uit het ontstaan ervan.

Het gaat om dictaten na slapeloze nachten. In “Night” verklaart hij het ontstaan van deze verhalen. Judt werd een paar jaar geleden gediagnosticeerd als ALS patiënt en was sinds 2009 hulpbehoevend, totaal verlamd, permanent beademd, zonder pijn, met een normaal werkend verstand. Zijn nachten zijn soms rampzalig: moet je nu al weer roepen in de babyfoon, terwijl je alleen maar even gekrabd wilt worden of een arm of been verlegd wil hebben? Dit gevecht met lichamelijk ongemak bestrijdt hij door te harken in zijn brein. Zijn geheugen, zijn vermogen tot expressie, zijn ordenende en analytische scherpte zijn niet aangetast door zijn ziekte. Mogelijk namen zij zelfs nog in kracht toe. Zolang hij nog verstaanbaar kon spreken dicteerde hij ’s ochtends wat hij in de nacht had bedacht. Hij is in augustus 2010 overleden.

Wat betekent herinnering? Voor de individu kun je te rade gaan bij Dick Swaab of Douwe Draaisma: je bent je levensverhaal. Dat is meer dan je je kunt herinneren, maar de gedachte dat we alles kunnen onthouden lijkt onjuist. Ook bij Oliver Sacks kom je identiteit als levensverhaal tegen: je bent wat je kunt vertellen over je verleden, je ervaringen, je vakkennis en vaardigheden. (Als je het niet meer kunt vertellen, vervaagt ook je identiteit, zoals ik bij mijn dementerende vader heb kunnen ervaren.)

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lees je kinderen ‘Levende bezems’ voor

19 november 2010 , 14:00 , door Kyra

Nu het neoliberalisme in ons land leidend is geworden vraag ik mij af hoe je in deze tijd een kind het beste kunt voorbereiden op de toekomst. De kans is groot dat onze kinderen niet langer kunnen vertrouwen op de vangnetten van de verzorgingsstaat. Moeten we daarom onze kinderen daarom extra stimuleren om sociaal en solidair met zwakkeren te zijn? Of moeten we ze leren om juist voor hun eigen hachje te zorgen?

Tony Judt beschrijft in zijn testament (Het land is moe) de opkomst en de afkalving van de verzorgingsstaat. Doordat we de laatste dertig jaar vooral bezig waren met het najagen van materieel eigenbelang weten we wel wat de dingen kosten, maar we hebben geen idee wat ze waard zijn. Volgens Tony Judt moeten we leren van de geschiedenis om te begrijpen wat de verzorgingsstaat waard is. Die verzorgingsstaat is er niet zomaar gekomen. Er is veel ellende van slechte leef- en werkomstandigheden aan vooraf gegaan. Je kunt wat onze voorouders voor ons hebben opgebouwd niet zomaar afbreken. ‘We zijn allemaal schatplichtig aan degenen die ons voorgingen, maar ook aan die na ons komen.’

Ja, hoe leer je de kinderen wat dingen waard zijn, in een tijd van ‘enrichissez-vous’? Kinderen leren veel door het voorbeeld van hun ouders. We kunnen dus niet al te veel van onze spruiten verwachten als we zelf niet door hebben welke zaken werkelijk de moeite waard zijn. En we zullen zelf het voorbeeld moeten geven hoe je het beste tot een balans kunt komen tussen je eigen belang en de belangen van anderen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tegen het Zwitserlevengevoel

17 oktober 2010 , 14:00 , door Tom van Doormaal

Verstaan we de tekenen des tijds? Soms biedt een week televisiekijken veel moois. Ik bedoel niet de bordesscene van het nieuwe kabinet en al het wezenloze gekeuvel daar omheen. Maar het is wel mooie achtergrond, waartegen andere dingen zich scherp aftekenen. Ik heb het over Tegenlicht van 10 oktober, met de uitzending waarin Tony Judt optreedt en het tweegesprek van Blair en Bos, als Pauw en Witteman special (zie hieronder). Beide uitzendingen waren open, spannend en onbevredigend. Zij roepen vragen op die blijven rondzingen. Dat doet televisie maar weinig, dus als dat gebeurt mogen de zenders worden geprezen.

Tony Judt was een britse historicus, van joodse komaf, die in augustus overleed aan ALS. Hij gebruikte de laatste mogelijkheden van zijn lichaam, om ons deelgenoot te maken van het werk van zijn onaangetaste brein. Hij was specialist in de Europese geschiedenis, met zijn imposante ‘Postwar’ als monument. Zijn laatste college gaf hij vorig jaar in New York, vanuit een rolstoel, ‘a piece of tupperware’ onder zijn neus voor de beademing, met de belofte dat hij geen ‘distracting gestures’ zou maken. Hij noemde zich een klassieke “talking head”.

Die zelfspot en zijn situatie zet zijn analyse in een scherp licht. Het probleem van onze politiek is een taalprobleem geworden, zegt hij. We weten niet meer hoe we over politiek moeten praten. Het economische begrippenarsenaal is imperialistisch geworden: alles moet efficiënt, productief en effectief zijn. Maar mag beleid ook nog eerlijk, rechtvaardig of fatsoenlijk zijn?

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.