Post-atheïst | Langs de Zijderoute (4)

In drie eerdere stukjes (1, 2, 3) beschreef ik hoe de weg van Teheran naar Mashhad van strategisch belang was voor de vroege islam, waarom de eerste kaliefen hier investeerden en hoe de bewoners van het gebied het nieuwe geloof op eigen voorwaarden aannamen, zodat hier grote religieuze variatie heerste. Ik noemde soennieten en sjiieten, een cross-over daartussen en de mysticus Abu Yazid. Verder leefden hier joden, boeddhisten, zoroastriërs in diverse soorten en maten, manicheeërs en nestoriaanse christenen. Het was een gevarieerde wereld, maar alleen de tegenstelling tussen soennieten en sjiieten vertaalde zich soms in geweld. Alleen zij konden immers legers op de been brengen. Al-Mamun, de Abbasidische kalief in Bagdad, meende dat de tegenstellingen op te lossen waren als de leider van de afstammelingen van Mohammed, Reza (“de achtste imam”), ook kalief zou zijn. Dus bood hij in 809 aan dat Reza de macht zou overnemen. Het was een vreemd aanbod: koningen bieden niet zo vaak hun troon aan een ander aan. Reza lijkt een valstrik te hebben vermoed en wees het aanbod af, maar formuleerde zijn afwijzing zo dat Al-Mamun haar niet kon uitleggen als erkenning:

Door: Foto: Post-Atheïst

Soennitische militaire interventie in Jemen

Een door Saoedi-Arabië geleide coalitie van Golfstaten tracht de sji’itische Houthi-rebellen, die de Jemenitische president Abd Rabbuh Manṣūr Hādī verdreven hebben, weer in het gareel te krijgen.

Saoedi-Arabië vreest de groeiende invloed van Iran, nu sji’ieten in Irak en Jemen de macht dreigen te grijpen. Net als meer Golfstaten heeft Saoedi-Arabië een niet onaanzienlijke sji’itische bevolking, 15-25% van de inwoners is sji’iet. Menig soennitisch regime in de regio is bang dat die ook in opstand zullen komen. Vandaar dat het van belang is elke illusie in die richting direct de kop in te drukken.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

Maliki’s gok

ACHTERGROND - Het verhaal is in de islamitische wereld overbekend. De profeet Mohammed had gezegd dat als hij moest worden opgevolgd, zijn opvolger vooral een goede moslim moest zijn en presenteerde tijdens zijn afscheidsbedevaart zijn schoonzoon Ali als opvolger. Hierover zijn, als ik het wel heb, alle moslims het eens. Na de dood van de profeet (in 632) werd echter Abu Bakr aangewezen als eerste kalief, “plaatsbekleder”. Hij werd opgevolgd door Omar en die werd weer opgevolgd door Othman, tot uiteindelijk Ali kalief werd.

Zijn regering werd geteisterd door interne problemen en Ali stemde ermee in dat een daarvan werd opgelost door arbitrage. Sommige moslims vonden het echter schandalig dat hij een Godgegeven ambt ondergeschikt maakte aan een menselijk oordeel. Ali werd tijdens het gebed vermoord en sindsdien zijn er, om het simpel samen te vatten, twee soorten moslims.

De ene groep meent dat de macht daarna legitiem behoorde aan Othmans familie; dit zijn de soennieten. De andere groep meent dat de legitieme macht eigenlijk behoorde aan de afstammelingen van Ali, zoals zijn zonen Hasan en Huseyn. Deze laatste deed ook een gooi naar de macht, maar werd in 680 door de Umayyadische leider Yazid verslagen in de slag bij Kerbala. Sjiieten rouwen nog elk jaar om die gebeurtenis, bij een herdenking die Ashura heet.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Fideel

Een gastbijdrage van Karin Spaink, ook te lezen in Het Parool en op haar site.

Vader Yaseen heeft een fotostudio in Bagdad, waar mensen al decennia lang hun portret laten maken. Het zijn vreemd vormelijke foto’s. Voor een portret van broer en zus zijn bijvoorbeeld slechts drie poses voorhanden, waarbij in alle gevallen de broer op een stoel zit en zijn zus achter hem staat opgesteld. En het fotograferen was nooit makkelijk: de fotograaf mocht de vrouwen absoluut niet aanraken, zodat het moeite kostte hen in de juiste houding te krijgen.

Zaid en zijn broer werkten in vaders studio. Zaid zag hoe de foto’s in de loop der jaren veranderden. In de jaren tachtig vroegen families hen vaak om een portretfoto te reconstrueren uit allerhande pasfoto’s, en in een hoek daarvan moest een zwarte band worden gemonteerd. Het waren rouwfoto’s van jonge mannen die gesneuveld waren in de oorlog met Iran. Of van jonge mannen die juist níet in die oorlog wilden vechten en die als deserteur waren doodgeschoten.

In de jaren negentig fotografeerde de familie Yaseen vooral kinderen. Die afbeeldingen werden sterk geromantiseerd: er werd een kleurige, Disneyachtige achtergrond in gemonteerd, zodat alle Bagdadse kindjes uit een sprookje leken te zijn geplukt. Terwijl moeders vroeger trots met hun kinderen poseerden, verdwenen zij nu gaandeweg uit beeld. Nog later konden zelfs gesluierde vrouwen niet meer worden geportretteerd: ze gingen achter hun kind schuil of moesten van de foto’s worden afgeknipt.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Bahrein doet democratisch stapje terug

De koning van Bahrein (links) op bezoek bij David Cameron (foto: flickr/The Prime Minister's Office)De bewoners van het eilandstaatje Bahrein zijn voor zeventig procent sjiitische moslims. De rest, inclusief de koning, is soennitisch. Kortom, niet de ideale omstandigheden voor een absoluut vorst om democratie in te voeren. Toch was dat precies wat Hamad ibn Isa Al Khalifa in 2002 deed. Er kwam een parlement met twee kamers. Het Hogerhuis werd in zijn geheel door de koning benoemd, maar het Lagerhuis kwam via eerlijke verkiezingen tot stand, waaraan ook vrouwen mochten meedoen. De sjiieten vertrouwden het niet en boycotten de verkiezingen, met als gevolg dat de koningsgetrouwen het voor het zeggen hielden.

Gisteren waren er voor de derde keer verkiezingen. De sjiieten hadden in 2006 wel meegedaan en waren meteen de grootste partij geworden met 17 van de 40 zetels. Verdere groei was waarschijnlijk. En hoewel de koning via het hogerhuis alle wetgeving controleert (sterker nog, ‘koninklijke besluiten’ hoeven niet eens langs het parlement), werd hij toch nerveus. Want hoe tandeloos een parlement ook is, hinderlijk blijft het, al was het maar omdat die types die je op je buitenlandse reizen tegenkomt de volksvertegenwoordiging wél heel serieus nemen.

De aanloop naar de verkiezingen verliep erg onrustig. Tijdens de ramadan waren er straatrellen. Activisten werden gevangen gezet en van terrorisme beschuldigd, kantoren van mensenrechtenorganisaties gesloten. Sjiitische moskeeën kwamen onder strakker toezicht en een prominente geestelijke raakte zijn verblijfsvergunning kwijt. Het mocht niet baten.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Awakening blackmail?

“Until now, promises are all we have gotten. When the government does not even pay them enough to stay alive, Qaeda and armed groups are ready to pay them generously.”

Adil al-Mashhadani, een soennitisch leider van een “Awakening Council” uit Baghdad, luidt de noodklok. Zijn mensen worden niet aangenomen door de politie. Slechts 12 van de 180 militieleden hebben een baan aangeboden gekregen.

De opmerking geeft aan in welk een wespennest de VS zich nog steeds bevindt. Want de uitspraak kan net zo goed geïnterpreteerd worden als een niet al te subtiele bedreiging.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.