Giddens kijkt terug op zijn Derde Weg

De Britse socioloog Anthony Giddens was jarenlang dé lieveling van sociaal-democraten in Europa en van Bill Clinton aan de andere kant van de Atlantische Oceaan. New Labour, het Paarse kabinet, de Duitse sociaal-democraten onder Schröder, Lionel Jospin, allemaal dweepten ze met zijn sociaal-democratische Third Way in de hand. Kok voorop. Hij mocht zelfs bij Clinton langskomen om uit te leggen hoe ons 'poldermoddol' het neo-liberalisme en sociaal-democratie zo knap wisten te verenigen. Tien jaar na de verschijning ervan, op de puinhopen van de kredietcrisis, is Third Way compleet in diskrediet geraakt. De meest basale regulering, die het kapitalistische monster moesten temmen, zijn niet door Bush, Balkenende of Merkel weggehaald, maar door hun zogenoemde sociaal-democratische voorgangers. The Third Way zou geen tussenweg zijn, maar een pad rechts van het neoliberalisme. Anthony Giddens spreekt zich in een artikel uit voor zijn Third Way en probeert zich te verdedigen tegen de kritiek. Het blijft vooral verdedigen. Weet hij u te overtuigen?

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lees je kinderen ‘Levende bezems’ voor

what would batman do?Nu het neoliberalisme in ons land leidend is geworden vraag ik mij af hoe je in deze tijd een kind het beste kunt voorbereiden op de toekomst. De kans is groot dat onze kinderen niet langer kunnen vertrouwen op de vangnetten van de verzorgingsstaat. Moeten we daarom onze kinderen daarom extra stimuleren om sociaal en solidair met zwakkeren te zijn? Of moeten we ze leren om juist voor hun eigen hachje te zorgen?

Tony Judt beschrijft in zijn testament (Het land is moe) de opkomst en de afkalving van de verzorgingsstaat. Doordat we de laatste dertig jaar vooral bezig waren met het najagen van materieel eigenbelang weten we wel wat de dingen kosten, maar we hebben geen idee wat ze waard zijn. Volgens Tony Judt moeten we leren van de geschiedenis om te begrijpen wat de verzorgingsstaat waard is. Die verzorgingsstaat is er niet zomaar gekomen. Er is veel ellende van slechte leef- en werkomstandigheden aan vooraf gegaan. Je kunt wat onze voorouders voor ons hebben opgebouwd niet zomaar afbreken. ‘We zijn allemaal schatplichtig aan degenen die ons voorgingen, maar ook aan die na ons komen.’

Ja, hoe leer je de kinderen wat dingen waard zijn, in een tijd van ‘enrichissez-vous’? Kinderen leren veel door het voorbeeld van hun ouders. We kunnen dus niet al te veel van onze spruiten verwachten als we zelf niet door hebben welke zaken werkelijk de moeite waard zijn. En we zullen zelf het voorbeeld moeten geven hoe je het beste tot een balans kunt komen tussen je eigen belang en de belangen van anderen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

These are nasty times

A bad economy, a crisis clearly caused by the elites and spineless and corporate-bought governments are imposing the ultimate shock therapy on to the rest of the populations have created conditions that I would call “nasty times”  that have also facilitated the emergence of “nasty movements”, of which the Tea Party in the US is a perfect example. Nasty movements are these movements that are based on exclusionary politics, eliminationist rhetoric, and reactionary views anchored in resentful racial and class privilege (they include fundamentalist religious political of all tripes).

Such movements have invaded the general political discourse where these movements are treated as legitimate social actors. At the same time, mainstream political parties, faced with a massive crisis of legitimacy are trying to latch on to the nasty movements either in rhetoric or in policies. For instance:

France adopts a new immigration law that includes the withdrawal of citizenship to naturalized citizens accused of certain crimes, in effect creating a double standard in the law: one law for born citizens and one for naturalized citizens, no more equality under the law.

France, of course, has made itself also infamous for its indiscriminate deportation of Roms (some of them French citizens) more as a publicity coup than anything else. After all, it is a common trope of right-wing politicians: when things go wrong (like the economy), get nasty against minorities and other groups who are not likely to fight back. But France has not been the only one getting nasty against the Roms. As Thorbjørn Jagland, Secretary General of the Council of Europe, stated:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tegen het Zwitserlevengevoel

Verstaan we de tekenen des tijds? Soms biedt een week televisiekijken veel moois. Ik bedoel niet de bordesscene van het nieuwe kabinet en al het wezenloze gekeuvel daar omheen. Maar het is wel mooie achtergrond, waartegen andere dingen zich scherp aftekenen. Ik heb het over Tegenlicht van 10 oktober, met de uitzending waarin Tony Judt optreedt en het tweegesprek van Blair en Bos, als Pauw en Witteman special (zie hieronder). Beide uitzendingen waren open, spannend en onbevredigend. Zij roepen vragen op die blijven rondzingen. Dat doet televisie maar weinig, dus als dat gebeurt mogen de zenders worden geprezen.

Tony Judt was een britse historicus, van joodse komaf, die in augustus overleed aan ALS. Hij gebruikte de laatste mogelijkheden van zijn lichaam, om ons deelgenoot te maken van het werk van zijn onaangetaste brein. Hij was specialist in de Europese geschiedenis, met zijn imposante ‘Postwar’ als monument. Zijn laatste college gaf hij vorig jaar in New York, vanuit een rolstoel, ‘a piece of tupperware’ onder zijn neus voor de beademing, met de belofte dat hij geen ‘distracting gestures’ zou maken. Hij noemde zich een klassieke “talking head”.

Die zelfspot  en zijn situatie zet zijn analyse in een scherp licht. Het probleem van onze politiek is een taalprobleem geworden, zegt hij. We weten niet meer hoe we over politiek moeten praten. Het economische begrippenarsenaal is imperialistisch geworden: alles moet efficiënt, productief en effectief zijn. Maar mag beleid ook nog eerlijk, rechtvaardig of fatsoenlijk zijn?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Duns Ouray gaat los op de sociaal-democratie

Hitler, de kindervriend (Foto: Flickr/Landahlauts)

“Hoewel hem de eer niet gegund wordt, is Hitler de grondlegger van de moderne sociaal-democratie. Beide tactische vernieuwingen, de Tang en de Coalitie der Profiteurs, zijn na de oorlog door de linkse partijen omarmd. (En natuurlijk bouwde men voort op Hitler?s verzorgingsstaat).”

Een mooie quote, geplukt van de site ‘Het Vrije Volk‘, waar blogger Duns Ouray (een schuilnaam) begin mei, zo rond bevrijdingsdag, een reeks über-godwin-artikelen schreef, onder het mom van het ontzenuwen van ‘de Hitler-mythe’. Deze mythe bestaat volgens Ouray uit het feit dat ‘de’ Nederlander opgroeit met een flink aantal ‘denkpatronen’ over Hitler. Zoals die dat Hitler gek was, met maar één gave: zijn toespraken.

Deze mythe, die volgens mij vooral slaat op zijn eigen perceptie van Hitler, helpt hij in de reeks ‘vakkundig’ om zeep met filosofische hoogstandjes als “Als Hitler een gek was, hoe kon hij dan aan de macht komen?”, “Als het nazisme alleen maar aantrekkelijk was voor mislukkelingen, hoe konden zij dan plotseling de macht in handen krijgen?” en “De kinderbijslag, één van de grootste heiligdommen van het CDA, werd ingevoerd door de nazi’s in 1941.”

Het is simpelweg onmogelijk om alle onzin uit zijn artikelen te behandelen in een klein stukje, maar alles in de serie is gebouwd rondom de premisse dat de sociaal-democratie in- en in-slecht is. In het derde deel heeft hij het zelfs niet meer over nazi’s als hij spreekt over Hitler en zijn kornuiten, maar over socialisten. De Holocaust is zuiver veroorzaakt door de verzorgingsstaat. Hitler had immers geld nodig om deze te bekostigen, en daar waren de over het algemeen rijke joden het slachtoffer van.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige