Fact check: De Cyrus Cylinder als mensenrechtendocument

In 539 v. Chr. veroverde de Perzische krijgsheer Cyrus de stad Babylon. Babylon was destijds de grootste stad ter wereld en bovendien de hoofdstad van het tot dan toe oppermachtige Babylonische Rijk. Cyrus stond voor de taak om de hearts en minds van de Babyloniërs te winnen. In deze context vaardigde hij een bouwinscriptie uit: de zogenaamde Cyrus Cylinder. In dit document rechtvaardigt Cyrus zijn greep naar de macht en presenteert hij zichzelf als een vrome koning. Na de herontdekking van de Cyrus Cylinder in 1879 is het document veelal geprezen om het milde beleid dat erin beschreven zou staan. Vanaf de jaren ’70 van de twintigste eeuw wordt het document – als gevolg van een propagandacampagne van de Sjah Mohammed Reza Pahlavi – zelfs beschreven als de Eerste Verklaring van de Rechten van de Mens. Deze benaming wordt door vele Iraniërs gekoesterd en is onder meer overgenomen door de Verenigde Naties. De vraag is alleen: is deze benaming terecht?

Door: Foto: Verloren Oudheid
Foto: Charles Roffey (cc)

Vrij en verbonden

COLUMN - Wat een geweldig idee om Keti Koti tot nationale feestdag te verheffen. Niet alleen voor zwarte mensen is 1 juli het vieren meer dan waard: Nederland schafte op die dag in 1863 de slavernij af. Dat onze voorouders, zij het als laatsten in Europa, alsnog tot het inzicht kwamen dat het gruwelijk is om mensen te kapen, te verschepen en vervolgens als slaaf te verkopen, is dat evenzeer: want daarmee zetten de handelaars de eerste stap om zich van hun monsterlijkheid te bevrijden.

Juist omdat we hier gewoonlijk meer leren over de tulpen- en specerijenhandel dan over onze mensenhandel, zou het voor Nederland goed zijn om te beseffen dat onze rijkheid indertijd – waarvan we nu nog steeds profiteren – niet uit de lucht kwam vallen: daar hebben anderen met hun bloed en hun leven voor betaald. De geschiedenis van de slavernij hoort voorgoed bij Nederland, en die heeft witte en zwarte mensen gemaakt tot wie ze nu zijn: twee verbonden maar ogenschijnlijk gescheiden groepen.

Keti Koti tot nationale feestdag maken, zou helpen die banden zichtbaarder te maken en zodoende de verbintenis weer te beklemtonen. Want tot verzoening, toenadering, begrip en acceptatie kom je niet wanneer de ene partij routineus zijn neus hooghartig in de lucht steekt, en tegen de andere partij snibt: ‘Allemaal passé, hoor. Oude koek, heb ik niets meer mee te maken.’ Want nee: jij hebt daar inderdaad geen schuld aan, maar zij al helemaal niet – en toch is het hun voorouders overkomen, en die geschiedenis dragen we allemaal met ons mee, of we willen of niet. Problemen verdwijnen niet wanneer je ze ontkent: integendeel, ze vreten zich dan alleen meer in.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Quote du Jour | Dromende slaven

“That’s what America is about, a land of dreams and opportunity. There were other immigrants who came here in the bottom of slave ships, worked even longer, even harder for less. But they too had a dream that one day their sons, daughters, grandsons, granddaughters, great-grandsons, great-granddaughters might pursue prosperity and happiness in this land.”

Ben Carson legt uit dat ook de slaven naar Amerika kwamen in de hoop op een betere toekomst voor hun kinderen. Niet iedereen deelt die visie op de geschiedenis.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Ritueel

Moet je een persoonlijk belang hebben bij een ritueel om eraan mee te doen? De vraag dringt zich op sinds de hashtag #geen4meivoormij op Twitter rondwaart. Het argument is dat het ritueel van de dodenherdenking voor sommigen geen betekenis heeft, omdat ze zich over andere dingen opwinden. Als het rumoer ergens een teken van is, dan van een samenleving waarin de individuele beleving boven alles gaat.

Nu gaat het om 4 mei, maar het fenomeen is breder. Veel Nederlanders hebben bijvoorbeeld geen gevoelens bij de herdenking van het slavernijverleden. Er is niet eens een actiegroep die tijdens Keti Koti aandacht eist voor de Duitse en Zwitserse landverhuizers die in de negentiende eeuw door Nederlandse kapiteins in Amerika werden aangeboden “zodat ze hun schulden konden afbetalen”. Ieder zijn eigen pijn, zijn eigen herdenking, zijn eigen ritueel.

Foto: risastla (cc)

Michiel de Rover

OPINIE - En hup, daar draait de historische mallemolen weer: dit keer dankzij de actiegroep “Michiel de Rover”, die protesteert tegen de speelfilm over Michiel de Ruyter, waarin een “koloniale zeeschurk” zou worden verheerlijkt. Het probleem is natuurlijk dat de admiraal bij vriend én vijand – voor één keer is het cliché terecht – bekendstond als een nette kerel. “The good enemy”, zoals de Engelsen hem noemden. En zij konden het weten. Een zeeschurk was hij niet.

Koloniaal dan? De Ruyter heeft niet uitzonderlijk veel met slavenhandel van doen gehad. Eigenlijk vooral indirect, zoals iedereen in het zeventiende-eeuwse Holland. De actiegroep vindt echter dat daaraan aandacht had moeten worden besteed. “Onze geschiedenis wordt daar niet in verteld, over slavernij wordt niet gepraat,” zo klaagt een van de actievoerders.

Dat klopt. De geschiedenis van de slavernij wordt niet verteld. De film is namelijk een voorbeeld van grotemannengeschiedenis en geen sociale geschiedenis. Dat is een ander onderwerp. Het is een beetje als hockey en tennis: allebei sport, maar heel anders. Je verwijt Federer ook niet dat hij geen strafcorners neemt.

Je kunt ook een film maken over Alexander de Grote, zonder de slavernij te tonen die zijn imperium draaiende hield. Of een film over de Kruistochten zonder aandacht voor horigheid en lijfeigenheid. Of een verfilming van Oorlog en vrede zonder in te gaan op het lot van de Russische boerenstand. En die films zijn dan ook gemaakt.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Academische slaven

Beurspromovendi, de nieuwe slaven van Academia. Al meermaals geprobeerd, steeds mislukt. Maar uit een lezenswaardig artikel in de NRC blijkt dat het er nu toch echt van gaat komen:

In september gaat aan de Rijksuniversiteit Groningen een experiment van start met zogeheten beurspromovendi. (….) De komende vijf jaar worden in Groningen 850 promotiestudenten aangenomen. Deze promovendi krijgen een beurs voor hun werk en blijven student, in tegenstelling tot hun collega-promovendi met een werknemersstatus.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Typisch Nederlands

COLUMN - Ik zag gelijk wat Sjors bedoelde toen ik afgelopen vrijdag Typisch Nederland binnenviel. Hassan was bezig de Islam in een kwaad daglicht te zetten door aan zijn tijdelijke huisgenoten te vragen of ze het erg vonden dat hij zich even verwijderde toen de champagnefles werd geopend. Nu zult u zeggen: wat is er erg aan iemand die even ergens anders gaat zitten op het moment dat er alcohol wordt geschonken? Hij viel er immers niemand mee lastig. Maar door zich Mohammedaanser dan Mohammed te gedragen, vestigt hij wel heel demonstratief de aandacht op het punt dat hij wil maken en dringt hij zijn medebewoners een moreel dilemma op. Immers, als ze het werkelijk zo gezellig vinden om hem erbij te hebben, dan besluiten ze om die fles champagne te laten staan en aan de ranja te gaan. Zijn vrijwillige verwijdering kun je als een impliciete beschuldiging interpreteren. 

Even later zat Hassan binnen een typisch Nederlands 7Upje te drinken terwijl de rest buiten over de islam van Hassan zat te praten. Sommige gelovigen hebben daar een talent voor. Om hun religie op zo’n manier te belijden dat iedereen zich gedwongen voelt er iets van te vinden. De eveneens Islamitische Fatima, die gewoon bleef zitten toen er alcohol werd geschonken en die niet elk moment aangrijpt om te laten zien hoe vroom ze is, heeft daar geen last van. Zij is eerst mens, dan moslim. Hassan wil eerst moslim zijn, dan mens. Wat hij overigens niet volhoudt. Halverwege de barbecue breekt Hassan en is hij even meer mens dan moslim.

Quote du Jour | The American Revolution was a mistake

I’m reasonably confident a world where the revolution never happened would be better than the one we live in now, for three main reasons: slavery would’ve been abolished earlier, American Indians would’ve faced rampant persecution but not the outright ethnic cleansing Andrew Jackson and other American leaders perpetrated, and America would have a parliamentary system of government that makes policymaking easier and lessens the risk of democratic collapse.

Young Turks | 2nd Amendment

Veel Amerikanen hebben de mond vol van het Tweede Amendement, dat hen het recht zou verschaffen om wapens te dragen.

A well regulated militia being necessary to the security of a free state, the right of the people to keep and bear arms shall not be infringed.

Slechts weinigen weten echter waar dat Tweede Amendement destijds voor bedoeld was:

senatoren van de slavenhoudende staten waren bang dat als de centrale overheden lokale legertjes van wapens zou voorzien, de centrale overheid dan bij een conflict de milities die de staat moesten verdedigen van wapens zou kunnen ontdoen.

Veel van die lokale milities bestonden bovendien uit ‘slave patrols’, die slaven in het gareel moesten houden. Men was bang dat een centraal leger een eventuele slavenopstand niet neer zou slaan.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Vorige Volgende