Gisteren ontstond er in de Rotterdamse gemeenteraad een verhitte discussie over de vraag of de sloop van de Tweebosbuurt ‘racistische politiek’ is. Het was een goed maar jammer voorbeeld van hoe de politiek-maatschappelijke discussie over racisme vaak spaak loopt op mensen die zich gekwetst voelen door de beschuldiging van racisme. De discussie in de raad ging over een discriminatoir element in een beleidsinstrument, niet over individuele racistische overtuigingen of vooroordelen van politici. Het zou helpen als politici niet in de eerste plaats focussen op wat een beschuldiging van racisme over hen zelf zegt (hoewel ze daar zeker op zouden moeten reflecteren), maar op de vraag in hoeverre beleid racistisch kan uitwerken en wat ze daaraan kunnen doen. Het is mogelijk om racistisch beleid te bedenken en uit te voeren zonder daar racistische of kwaadaardige ideeën bij te hebben. Onwetendheid en bij sommige partijen ook onverschilligheid over de mogelijke gevolgen spelen een grote rol. Controversieel sloopbesluit Waar ging het in de raad over? De aanleiding voor de discussie was de tv-uitzending van Opstandelingen van 3 juni, waarin het ging over ‘sloopstad Rotterdam’. In de uitzending volgt Sophie Hilbrand het verzet tegen sloop in verschillende Rotterdamse wijken, met speciale aandacht voor het verzet tegen de sloop van de Tweebosbuurt. De controverse rondom de sloop van de Tweebosbuurt heeft onder meer te maken met het feit bewoners met lage inkomens moeten plaatsmaken voor nieuwe bewoners met hogere inkomens, Ook speelt mee dat bewoners niet zijn betrokken bij het sloopbesluit en er haast zat achter het sloopbesluit vanwege een korting op de verhuurdersheffing die Vestia kon bedingen. In de uitzending geeft Vestia-directeur Straver toe dat hierdoor het besluitvormingsproces te snel is gegaan. De wethouder, die in de uitzending ook aan het woord komt, blijft volhouden dat het proces zorgvuldig is verlopen. SP Rotterdam vroeg hierover een actualiteitendebat aan. Nida-raadslid Ercan Büyükçifçi zei gisteren in het raadsdebat: “Ik hoop dat de wethouder inziet dat het een lelijk besluit is geweest om de Tweebosbuurt te slopen. Waarbij onder meer ook de etnische samenstelling van die wijk aanleiding heeft gegeven om de wijk te bestempelen als zijnde een probleemwijk. En daarmee is de sloop van de Tweebosbuurt exemplarisch voor de wegjaagpolitiek van dit college.’’ Later zei hij: “Ons woonbeleid is wel degelijk racistisch geweest.” Verontwaardiging De opmerking van het Nida-raadslid over racisme wekte nogal wat verontwaardiging en woede op. De wethouder antwoordde “Dit werp ik verre van me. Rotterdam is een multidiverse stad en zal dat altijd zijn. Het gaat niet om afkomst maar om toekomst.” Raadslid Simons van de racistische partij Leefbaar Rotterdam veinsde verontwaardiging en stookte het vuurtje op door stellen dat Nida zou suggereren dat het college zich schuldig maakte aan 'etnische zuivering', terwijl Nida die term nooit in de mond had genomen. Het PvdA-raadslid Engbert reageerde dat hij razend was over de ‘belachelijke beschuldiging’. In een toelichting zei Büyükcifci dat de gemeente voor de onderbouwing van sloopbesluiten gebruikt maakt van de discriminatoire Leefbaarometer, die aan buurten leefbaarheidsscore geeft. Büyükcifci heeft gelijk dat de Leefbaarometer racistisch is, hierover schreef ik onlangs dit. Het probleem zit in de dimensie 'Bewoners' waarvoor 7 van de 16 indicatoren gaan over afkomst van de bewoners in een buurt/straat. Leefbaarometer is nog steeds racistisch De wethouder reageerde dat de indicatoren over afkomst maar enkele indicatoren zijn van de in totaal 100 indicatoren en dat dankzij de gemeenteraad de discriminatoire indicatoren uit de Leefbaarometer zijn gehaald. Beide argumenten kloppen niet. Ten eerste is de Leefbaarometer nog steeds niet herzien. In december 2018 heeft de Rotterdamse raad een motie van Nida en DENK aangenomen waarin wordt verzocht om de minister van BZK te verzoeken de indicatoren over afkomst uit de Leefbaarometer te heroverwegen. In juni 2019 laat BZK weten deze indicatoren te heroverwegen bij de herziening van het instrument. De minister heeft inmiddels laten weten dat de indicatoren over afkomst niet in de nieuwe versie van de Leefbaarometer zullen zitten, maar we wachten nog steeds op deze versie. Waarom de uitspraak van Kurvers kwalijk is, is dat ondertussen het Rotterdams college in december 2020 de discriminatoire Leefbaarometer gewoon nog heeft gebruikt voor een nieuwe aanvraag voor toewijzing van gebieden voor de Rotterdamwet. Dit terwijl het college dus wist dat dit discriminatoire aspect in de Leefbaarometer zit. Wat nog kwalijker is, is dat in de aanvraag naast de leefbaarheidsscore de dimensie 'Bewoners' apart wordt gebruikt voor onderbouwing. Juist om deze dimensie gaan de discussie en het verzoek om de Leefbaarometer te herzien (want 7 van de 16 indicatoren gaan over afkomst). Beweren dat het slechts om enkele van de 100 indicatoren gaat, zoals de wethouder gisteren in het debat deed, is dus misleidend. Is dit racistisch? Stel we geven de wethouder het voordeel van de twijfel: hij had zich nooit verdiept in het instrument en de indicatoren en wist niet dat de Leefbaarometer racistisch is. Maar sinds de motie van Nida en DENK in december 2018 weet hij dat wel. Als je, terwijl je dit weet, doodleuk doorgaat met racistisch beleid, dan is dat racistisch. ‘Negatieve associatie met allochtonen’ Specifiek voor de Tweebosbuurt speelt nog iets anders, wat in het raadsdebat gisteren helaas niet werd benoemd. Het plan om de Tweebosbuurt te transformeren stamt al uit 2009, toen ook de ideeën voor de nieuwe buurt Parkstad, naast de Tweebosbuurt, werden gevormd. De Leefbaarometer bestond toen nog niet en als die later is gebruikt heeft het maar een kleine rol in het sloopbesluit gehad. Maar woningcorporatie Vestia verwijst wél naar de Leefbaarometer in de rechtszaak die ze tegen de bewoners voeren, om te onderbouwen waarom de buurt gesloopt zou moeten worden. Wat de gemeente betreft: wat wel degelijk duidt op een racistisch aspect in het sloopbesluit is wat er geschreven wordt in het beleidsdocument Handelingsperspectief Afrikaanderwijk 2013. Dit is een beleidsdocument voor het Nationaal Programma Rotterdam Zuid waarin staat geschetst wat er moet gebeuren met de wijk. Hier staat onder meer “de bewoners zijn voor 84% allochtoon” en dat de “negatieve associaties” van de wijk zijn “drukte, onveiligheid, allochtonen en parkeren”. Woningcorporatie Vestia heeft bovendien deze beschrijving naar voren heeft gebracht in de rechtszaak van Vestia tegen de bewoners. Discriminatoire effecten Tegenwoordig zijn beleidsmakers voorzichtiger met formuleren maar tot voor kort werden bewoners van 'allochtone' en specifiek 'niet-westerse' afkomst expliciet benoemd in de probleemanalyse van wijken. Vaak werd er dan een relatie gelegd met integratie, maar in de beleidsdocumenten die de opstap vormden voor de Rotterdamwet ging het ook over onveiligheid en overlast. Het is stigmatiserend om statistiek over bewoners met een migratieachtergrond te gebruiken om een probleemanalyse van de wijk te maken. Feit is ook dat de het herstructureringsbeleid, of gentrificatiebeleid, van Rotterdam zich vooral richt op de wijken op Rotterdam-Zuid, waar een groot deel van de bewoners een migratieachtergrond heeft. Vooral zij worden dus getroffen door besluiten om betaalbare woningen te slopen en gedwongen zich elders te huisvesten. Ook als er door bestuurders en in de beleidsdocumenten niet expliciet wordt gezegd dat een week gesloopt moet worden omdat de wijk te veel bewoners met migratieachtergrond zou hebben, geeft het beleid dat disproportioneel mensen met migratieachtergrond raakt, te denken. De politieke discussie over racistisch woonbeleid moet dan ook gaan over de discriminatoire effecten van woonbeleid.
Ik vond ’t een weerzinwekkende gedachte die bruine vent, die raja, daar wandelend bij gelegenheid tusschen onze blanke zindelijke Aphrodites en Juno’s. Ik had hem toen al graag een schop gegeven. … Mijn afkeer voor inlanders is nu compleet, ik voelde iets door mijn heele lichaam, ik voelde mijzelf vernederd en had er graag een neergeslagen en getrapt, maar ik durfde niet. Iets van datzelfde voel ik in Europa ook als ik een Jood met een Europeesch meisje zie.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
De aanpak van moslimdiscriminatie en moslimhaat zal de komende jaren meer politieke prioriteit moeten krijgen. Dat geldt in het bijzonder voor discriminatie op de arbeidsmarkt, waar veel moslims met grove en subtiele vormen van uitsluiting te maken hebben. Die conclusie trekken Ewoud Butter, Roemer van Oordt en Ineke van der Valk, de auteurs van de Vierde Monitor Moslimdiscriminatie die 9 mei is verschenen. In deze monitor hebben de onderzoekers speciaal aandacht besteed aan discriminatie van moslims op de arbeidsmarkt.
Het gaat bij moslimdiscriminatie om alledaagse vormen van uitsluiting en discriminatie, bijvoorbeeld in de vorm van bevooroordeelde vragen en opmerkingen, om stigmatiserende berichten in de media, maar ook om openlijke discriminatie op grond van geloof, om hatespeech, gewelddadige of bedreigende voorvallen gericht tegen islamitische gebedshuizen en scholen en om voorstellen en uitspraken van politieke partijen die haaks staan op de grondwettelijke vrijheden van moslims. Het draagt allemaal bij aan een politiekmaatschappelijk klimaat waardoor grote groepen moslims zich onveilig voelen. Zij worden erdoor beperkt in de vrijheid om zichzelf te kunnen zijn.
Uit eerder onderzoek naar ervaren discriminatie, onder andere van het SCP, blijkt dat relatief veel moslims discriminatie op grond van hun geloof ervaren. Dat geldt voor ongeveer twee derde van de Marokkaanse Nederlanders en de helft van de Turkse Nederlanders. Discriminatie vindt plaats in de openbare ruimte, op school, op de arbeidsmarkt en het internet, maar ook in de media en politiek.
COLUMN - Het leek er even op dat de hobby van Baudet niet mee zou doen aan de komende verkiezingen. Nadat zijn partij leegliep en een deel van de weglopers zich verenigden in een nieuwe politieke partij, was de vraag of Forum voor Democratie dat wel zou overleven.
Aanleiding waren antisemitische berichten in WhatsAppgroepen van de FvD-jongerenafdeling. HP/De Tijd kreeg de apps toegestuurd en deed er verslag van – HP/De Tijd 28 april 2020.
Het Parool kwam later met nieuwe screenshots die lieten zien dat er onder Fvd-jongeren wel degelijk antisemitische, homofobische en nazistische sympathieën leefden – Het Parool 21 november 2020.
Dezelfde krant deed 9 december verslag van een etentje in Tiel, waar sommige Fvd-leden schrokken van Baudets grillige humeur en dat Baudet geen afstand wenste te nemen van complottheorieën rond de corona-pandemie – Het Parool 9 december 2020.
Die avond botste Baudet onder andere met Joost Eerdmans en Jan Cees Vogelaar. Beiden stonden op dat moment nummer 4 en 9 op de lijst van top-10 kandidaten voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart.
Baudet zou een hekel hebben aan Eerdmans omdat die in mei als mediator betrokken was bij een onderzoek naar de antisemitische berichten in de jongerenafdeling.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
PODCAST - Hoe gaan we verder na Black Lives Matter? Gloria Wekker gaf afgelopen maart een lezing voor antidiscriminatiebureau Radar die nu als podcast te luisteren is.
Wekker begint met een paar lichtpuntjes rondom racisme in Nederland, zoals de zetel van BIJ1 in de Tweede Kamer, het feit dat er vorig jaar niet alleen zwarte mensen naar de BLM-demonstratie kwamen maar ook witte mensen, en de onderzoeken naar de rol van Amsterdam, Rotterdam en binnenkort ook Utrecht in de slavernij. Dat je ook niet meer hoeft uit te leggen waarom je onderzoek doet naar racisme, zoals Wekker zelf lange tijd ondervond, is ook vooruitgang te noemen.
Maar het racismeprobleem is natuurlijk verre van opgelost. Om dit te illustreren analyseert Wekker het NPO-debat van afgelopen juni over racisme als voorbeeld van hoe het dus niet moet. Het ging al mis bij de keuze voor de centrale stelling: ‘Het huidige racismedebat drijft Nederland uit elkaar.’ Het was dus geen debat over racisme maar een debat over het racismedebat. Dat is het eerste punt van negen punten van Wekkers analyse. Ook als je denkt dat alles wel over dat debat gezegd is, is het verhelderend om met Wekker terug te blikken. Zij ziet het debat als graadmeter voor het huidige ‘raciaal contract’, een concept van filosoof Charles W. Mills dat duidt op de manier waarop witte mensen omgaan met niet-witte mensen.
RECENSIE - 
Ah, de negentiende eeuw: tijd waarin we
bij wijze van kinderfeestje nog onbekommerd konden lachen om joodjes met kromme neuzen. Want dat was toen onze cultuur – een cultuur van duizenden jaren. Toen men nog niet zo politiek correct was om zich wat aan te trekken van de medelanders die huiliehuilie deden omdat ze geen gevoel voor humor hadden!
De historicus en journalist Ewoud Sanders is sinds een aantal jaar met een interessant project bezig: de talloze populaire boeken en boekjes op te diepen uit het Nederlandse verleden waarin Joden een rol spelen. Door al die teksten systematisch te beschrijven en vergelijken krijg je een idee van hoe het beeld van dé buitenstaander bij uitstek in de Nederlandse cultuur zich ontwikkelde.
Hij schreef eerder een proefschrift over het zogeheten bekeringsverhalen en heeft op Neerlandistiek een langlopende serie over ‘jeugdverhalen over Joden‘. Deze week verschijnt van hem een nieuw boek, Lachen om Levie, over een klein subgenre in deze populaire literatuur, die van humoristisch bedoelde, in een (namaak-)Joods Nederlands geschreven, verhalen van een Joodse soldaat Levie Zadok in de Krim-oorlog.
Saillant is dat het eerste Zadok-verhaal geschreven is door Jan Schenkman, die óók de eerste auteur was die Sinterklaas een zwarte knecht gaf. Schenkman was een zeer succesvol broodschrijver, die het idee voor zowel de grappige ‘jiddisje’ stijl als voor het verhaal bij elkaar had gejat, maar er zulk groot succes mee boekte dat het genre nog tot in de jaren dertig van de twintigste eeuw bleef voortbestaan.
Sinds gisteren is Twitterend Nederland in de ban van de officier van justitie (OvJ) in de zaak rond Akwasi. Volgens een extreemrechts twitteraccount, bekend om het verspreiden van haat en bedreigingen, was deze OvJ niet onafhankelijk, daarover zo meteen meer. De aantijgingen, maar ook hoe de media hierover rapporteerden, waren behoorlijk van de pot gerukt.
Deze hele discussie zou niet van de grond zijn gekomen als Nederland niet zo raciaal gesegregeerd zou zijn als het is, en als o.a. de NOS haar werk beter had gedaan.
Ik vond het belangrijk om de blinde vlekken in de verontwaardiging aan te stippen. Dat zijn geen prettige discussies om je in te mengen, want de hatelijke reacties vliegen je rond de oren. Mede vanwege het hoge aandeel misplaatste racistische reacties is het volgens mij wel belangrijk dat ook witte Nederlanders zich uitspreken over de racistische aard van de ophef. Dit is een probleem van ons allemaal.
Racistisch rechts heeft hier ongetwijfeld geen monopolie op, maar dit zijn ook helaas geen discussies die ooit tot een einde komen. De boze mensen zijn namelijk de opper-officieren van “Brandolini’s law” (a.k.a. the bullshit assymetry principle: “The amount of energy needed to refute bullshit is an order of magnitude bigger than to produce it.”). Je maakt een punt over A, maar dan heb je het helemaal mis, want B, C en D, met allemaal linkjes naar obscure websites of tendentieuze telegraafberichten die over iets anders gaan.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Volgend op de Black Lives Matter-demonstraties van afgelopen zomer, heeft de Zwarte gemeenschap een Zwart Manifest opgesteld om institutioneel anti-zwart racisme te bestrijden en Zwarte emancipatie te bevorderen. Het manifest behandelt twaalf domeinen, waaronder onderwijs, huisvesting, arbeidsmarkt en justitie en veiligheid, en doet concrete voorstellen voor het tegengaan van racisme.
Gisteren, op de Internationale Herdenkingsdag van de Slachtoffers van Slavernij en de trans-Atlantische Slavenhandel, werd het manifest gelanceerd tijdens een online programma van Pakhuis de Zwijger.
VVD-lijsttrekker Mark Rutte heeft de voorkeur uitgesproken voor een coalitie van zijn partij, D66, CDA en nieuwkomer JA21, meldt het NRC. JA21 presenteert zichzelf graag als het redelijke alternatief voor PVV en FVD, maar laten we niet vergeten dat JA21 zich afsplitste van het FvD vanwege antisemitische uitspraken maar niet vanwege andere racistische standpunten, vooral haat jegens islam en moslims, wat natuurlijk niet verwonderlijk is gezien de racistische standpunten van Eerdmans’ vorige partij Leefbaar Rotterdam.
Het OM concludeert na zorgvuldige beoordeling van de feiten en omstandigheden dat er geen sprake is van een strafrechtelijke verdenking van knevelarij of beroepsmatige discriminatie.
Het Openbaar Ministerie doet geen strafrechtelijk onderzoek naar de Belastingdienst en zijn ambtenaren naar aanleiding van de kinderopvangtoeslagaffaire. Volgens justitie is er geen sprake van juridisch verwijtbaar gedrag, en is dit verder een politieke zaak.