De draai van Leefbaar Rotterdam

Leefbaar Rotterdam is volgens Andere Tijden van een club voor boze burgers veranderd in een bestuurspartij, maar de bestuurders maken zich nog altijd boos over de multiculturele samenleving.

Ook Leefbaar Rotterdam viert dit jaar hun 15-jarig bestaan. Andere Tijden wijdde recent een aflevering aan de oprichting van de partij in 2002. Lokale partijen van ‘boze burgers’ waren ook toen niet nieuw, maar Leefbaar Rotterdam bracht een nieuw thema in: “buitenlanders”. Een van de speerpunten van het eerste partijprogramma was het “aanpakken van de keerzijde van de multiculturele samenleving”. Delen van de straat waren overgenomen door “tuig” en als Nederland niet vol was dan was het “wel erg druk”.

Betrokken bestuurders

In maart 2002 deed de partij met Pim Fortuyn als lijsttrekker voor het eerst mee aan de gemeenteraadsverkiezingen. Op verkiezingsdag werd voor het huis van Fortuyn geprotesteerd – “Stop de Hollandse Haider” stond er op de borden. De partij hoopte 5 zetels te winnen – het werden er 16. Leefbaar zou die raadsperiode drie wethouders aan het college leveren. Een van hen, Marco Pastors, moest na drie jaar aftreden vanwege uitspraken over moslims.

Vijftien jaar later is Leefbaar een “bestuurspartij” geworden, aldus Andere Tijden: “Van boze burgers naar betrokken bestuurders, dat is de draai die Leefbaar Rotterdam heeft weten te maken”. Ik moest denken aan iets dat ik een week ervoor hoorde tijdens een bijeenkomst over Rotterdams woonbeleid: dat Leefbaar toch helemaal niet meer zo bezig is met ‘allochtonen’. Misschien wel begrijpelijk, die observatie, maar niet helemaal juist.

Woonvisie

Toegegeven, je zou het bijna niet meer doorhebben. Een aantal maanden geleden voerde Rotterdam verwoed discussie over woonbeleid. Volgens het stadsbestuur is de stad ‘uit balans’, maar voor de verandering werd dit vraagstuk eens niet in etnische of culturele termen gevat. Leefbaar-wethouder Ronald Schneider schreef een 75-pagina tellende Woonvisie waar geen enkele ‘allochtoon’ in voorkomt. En nee, de wethouder is niet geïnspireerd door CBS en WRR die onlangs besloten de stigmatiserende termen niet meer te gebruiken. Het gaat over hoog- en laagopgeleiden, maar over Rotterdammers ‘met een migratieachtergrond’ wordt in alle talen gezwegen. (Een keer gaat het over ‘expats’, maar ja, dat zijn geen echte migranten natuurlijk.) In de debatten in aanloop naar het Woonreferendum in november bleef Schneider volhouden dat alle Rotterdammers hem “even lief” zijn.

Het contrast is groot met een beleidsdocument uit 2003, ‘Rotterdam zet door’, geschreven door de eerste coalitie van Leefbaar met VVD en CDA. Dat document stond vol met statistieken over ‘niet-westerse allochtone groepen’ en hun aandeel in de stedelijke problematiek (werkloosheid, schooluitval, criminaliteit en overlast). Aanleiding was een bevolkingsprognose waarin werd voorspeld dat in 2017 bijna de helft van de Rotterdamse bevolking zou bestaan uit ‘niet-westerse allochtonen’. Toenmalig Leefbaar-wethouder Marco Pastors pleitte vervolgens voor een ‘allochtonenstop’. Het officiële standpunt van het bestuur was: “Kleur is niet het probleem, het probleem heeft wel een kleur”. De gekleurde zorgen vertaalden zich uiteindelijk in de Rotterdamwet en een inkomenseis voor nieuwe huurders, waarmee sprake is van indirecte discriminatie van mensen met een niet-Nederlandse achtergrond.

Minaretten

Natuurlijk, in 2002 vormde Leefbaar een coalitie met VVD en CDA, terwijl de partij nu met D66 door een deur moet. De formele toon is anno 2017 misschien daardoor gematigd, maar Leefbaar heeft nog altijd grote moeite met de aanwezigheid van Rotterdammers met een niet-Nederlandse achtergrond, vooral als ze moslim zijn. Leefbaar maakte vorig jaar een campagnefilm voor het woonreferendum waarin we een moskee zien opdoemen in een “onveilige wijk”. Op de website lezen we dat het straatbeeld van “honderdduizenden Rotterdammers” wordt bepaald door “schotelantennes, minaretten, Polen en Bulgaren die door huisjesmelkers in kleine kamers zijn gestopt” en dat “het kaasboertje van weleer is vervangen door smoezelige kebabtenten en belwinkels”.

Zo expliciet als Wilders’ “minder, minder, minder” wordt het niet, maar het is duidelijk dat voor Leefbaar de stad vooral uit balans is door de aanwezigheid van bewoners van niet-Nederlandse afkomst en moslims. Dit blijkt ook uit andere voorstellen: Leefbaar wil het spreken van Turks door marktmeesters verbieden (“Onacceptabel, we wonen en leven hier in Rotterdam, niet in Ankara”) en een verbod op koranlessen in een wijkcentrum. Werkloze Midden- en Oost-Europese migranten moeten terug en de instroom van deze groepen moet worden beperkt via een quotum. Raadslid Tanya Hoogwerf wijdt zo’n beetje elke post op haar blog aan de ‘mislukte multiculturele samenleving’, de ‘gefaalde integratie’ of ‘islamisering’.

Misschien vallen de standpunten van Leefbaar gewoon niet zo op in de overvloed aan populistisch correcte geluiden van vandaag. De PVV bestaat inmiddels ook al 12 jaar, andere partijen komen met hun eigen ideeën om moslims uit te sluiten – Rutte met zijn oproep om ‘normaal’ te doen, het anti-islammanifest van de SGP – en in De Balie wordt serieus gepraat over het terugbrengen van het aantal moslims tot 1 à 2 procent van de bevolking. Hierbij steekt Leefbaar inderdaad wat bleekjes af.

Straatintimidatie

Misschien waren ze bij Leefbaar ook niet blij met die typering van hun partij als een bestuurspartij die de boze burger achter zich had gelaten. Leefbaar-wethouder Joost Eerdmans kwam vorige week onder vuur te liggen toen hij van straatintimidatie een migrantenprobleem probeerde te maken. In aanvulling op een onderzoek van de Erasmus Universiteit had Eerdmans een extra onderzoek gedaan naar de etnische achtergrond van de plegers van straatintimidatie, waaruit bleek dat de ondervraagde vrouwen vooral door mannen met een Marokkaanse en (in mindere mate) Antilliaanse/Arubaanse achtergrond werden lastiggevallen.

“De migratie-achtergrond van plegers vind ik zeker relevant want daar ligt de oplossing”, aldus Eerdmans, die hier overigens wél netjes het taalgebruik van CBS en WRR volgde. Vanuit de gemeenteraad, waaronder coalitiegenoot D66, kwam flinke kritiek, maar Eerdmans bleef volhouden dat het zinvol was om de etnische achtergrond van de daders in kaart te brengen. Het lijkt er inderdaad op dat Leefbaar weer een stok heeft willen vinden om Rotterdammers ‘met een migratie-achtergrond’ mee te slaan.

Reacties (6)

#1 Jos van Dijk

Moeten we nu concluderen dat bestuursverantwoordelijkheid geen einde maakt aan radicalisering van xenofobe politici?

  • Volgende discussie
#2 Joost

@1: Ik weet het niet. Maar er wordt op dit moment onderzoek naar gedaan in de VS, hoewel je dan nog wel even moet corrigeren voor de narcistische pesoonlijkheidsstoornis van het onderwerp van onderzoek.

Mocht je gelijk hebben, dan zou een deel van de verklaring kunnen liggen in het Dunning Kruger-effect, in dat ze weggaan van “mount stupid”.

Echter dan zou je verwachten dat er ergens wel iets van twijfel of despair zichtbaar geweest moet zijn, en ik kan nou niet zeggen dat dat duidelijk het geval is geweest. :)

Het is sowieso een gok die je niet zou willen wagen, toch?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Christian Jongeneel

Ik houd het hier op een linkje, want ik heb het al vaak genoeg geroepen, maar volgens mij moeten we Leefbaar Rotterdam zien als een sociaal-democratische partij. Toen een groep jonge moslims bijeenkwam om een eigen partij te beginnen (Nida, twee zetels in de raad) noemden ze zich ‘Project Fortuijn’, omdat zij ook een emancipatiebeweging wilden beginnen voor mensen die door traditionele partijen niet serieus genomen werden. Dát is de kern van LR, de xenofobe trekken zijn bijzaak.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Luna

[ edit : spam verwijderd ]

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Bismarck

Ik ben toch wel benieuwd waardoor die botreactie getriggerd is. Of hebben die geen algoritme dat op bepaalde woorden op fora zoekt (in ieder geval wel om de taal van het forum te herkennen)?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Christian Jongeneel

@5 Dat is vermoedelijk een overschatting van de intelligentie van bots. We worden continu gebombardeerd met spam. Het uitzonderlijke aan deze was dat hij door het filter glipte.

  • Vorige discussie