Kunst op Zondag | De muur

Naar mate geschiedenis voortschrijdt zijn er steeds minder mensen die bij ‘de muur’ onmiddellijk denken aan het Koude Oorlog beton en prikkeldraad dat Berlijn in Oost en West verdeelde. Daarentegen zijn er duistere krachten in de wereld bezig het fenomeen ‘de muur’ levend te houden, met een retoriek die in de Koude Oorlog niet had misstaan. In Berlijn is ‘de muur’ afgebroken en restanten zijn een toeristische bezienswaardigheid. Vooral de East Side Gallery, een stuk muur dat na de val van ‘De Muur’ door kunstenaars van ruim honderd muurschilderingen werd voorzien. Waaronder deze: Dmitri Vrubel - My God, Help Me to Survive This Deadly Love, 1990. U zag de ‘broederskus’ van Leonid Brezjnev (staatshoofd van de voormalige Sovjet-Unie) en Erich Honecker (staatshoofd van de voormalige DDR). Staatshoofden schudden meestal handjes, maar er wordt wel degelijk ook gekust.

Door: Foto: Márcio Cabral de Moura (cc)
Foto: Enric Borràs (cc)

1947: op weg naar een Joodse staat

, door

RECENSIE - Welke feiten en onderwerpen selecteer je voor een boek dat een beeld moet geven van één jaar?

De Zweedse schrijfster en televisiejournaliste Elisabeth Åsbrink schreef een boek over het jaar 1947. Het is een jaar waarin de Koude Oorlog naar een hoogtepunt gaat. Het is ook een jaar dat in het teken staat van de wederopbouw van Europa na de Tweede Wereldoorlog. Het begin van wat we later de welvaartstaat of de verzorgingsstaat gaan noemen. Åsbrink schenkt in haar boek wel enige aandacht aan deze naoorlogse ontwikkelingen. Maar haar rode draad in het verhaal over het jaar 1947 is de aanloop naar de stichting van de staat Israël, het jaar daarop, en de hieraan voorafgaande geschiedenis van de Jodenvervolging.

Åsbrink heeft twee goede redenen om de geboorte van de Joodse staat zo centraal te stellen. De eerste is persoonlijk. Zij is het kind van een overlevende van de Holocaust. In een intermezzo halverwege het boek, dat het jaar van maand tot maand doorloopt, vertelt ze over de geschiedenis van haar Hongaarse familie. Haar vader is in 1947, nauwelijks tien jaar oud, een van de Joodse vluchtelingen die de Holocaust hebben overleefd en in opvangkampen wachten op transport naar het beloofde land. Voor het verhaal van die overlevenden was in 1947 nog weinig belangstelling. En ik denk dat het nu ook nog nieuw is voor veel mensen. Het is goed dit opnieuw onder de aandacht te brengen.

Quote du Jour

Quote du Jour | Gelijke rechten voor Joden en Palestijnen

, door

QUOTE - We leven nu in het post-twee-staten-tijdperk. De jaren-90 oplossing van twee staten waar het in Oslo en in Genève over ging is voorbij. De eerste stap is de erkenning dat Joden en Palestijnen in Israël gelijk zijn. Zonder die erkenning valt er niet te praten. Ze zijn geheel gelijk op alle vlakken binnen en buiten Israël. Daarna kun je alle partijen vragen wat ze willen: één staat, twee staten, een confederatie. Zo denk ik dat twee gefedereerde staten de beste oplossing is. Maar mensen negeren de noodzaak om het eerst eens te worden over het principe dat Joden en Palestijnen gelijke rechten moeten hebben.

Foto: michael_swan (cc)

Een land zonder grenzen – boekbespreking

, door

RECENSIE - De Israëlische schrijver Nir Baram reisde door Israël en de bezette gebieden.

Voor het verslag van een reis door Israël en de bezette gebieden is Land zonder grenzen een intrigerende titel. Nergens vinden we zulke zwaar bewaakte grenzen en absurde grenscontroles. Toch probeert Nir Baram één land te zien met twee bevolkingsgroepen die elkaar in zijn ogen uiteindelijk toch een keer zullen moeten zien te vinden. Hij bezocht als journalist van de Israëlische krant Haäretz in 2014 Joodse nederzettingen in bezet gebied, orthodox-religieuze scholen, Palestijnse vluchtelingenkampen, dorpen en stadswijken die ingesloten zijn door de muur, de Tempelberg en het verdeelde Jeruzalem. Baram kwam tot schokkende ontdekkingen die wij niet langer kunnen negeren.

In Israël heerst inzake het Israëlisch-Palestijnse conflict grote onverschilligheid. Veel mensen geloven niet meer in een oplossing. ‘Het lijkt alsof alles al gezegd is.’ De muur tussen Israël en de bezette gebieden symboliseert de situatie die in de afgelopen twintig jaar is gegroeid: de Palestijnen zitten gevangen in een versnipperd gebied zonder enige bewegingsvrijheid, er is geen enkel contact meer en het geweld lijkt nooit op te houden. Nir Baram legt zich daar niet bij neer en gaat bij Joden en Palestijnen op bezoek om van beide kanten te horen hoe zij de huidige situatie beoordelen en wat ze van de toekomst verwachten.

Foto: David Lisbona (cc)

Het Kwartet komt weer met een zinloos rapport over Israël / Palestina

, door

OPINIE - De ministers van Buitenlandse zaken van het Kwartet hebben afgelopen vrijdag een rapport over de situatie in Israel/Palestina gepubliceerd waarin zij zeggen dat de twee statenoplossing verder weg dreigt te zakken en dat de één staatsoplossing dichterbij komt. Het Kwartet is de kongsi van de VS, de VN, de EU en Rusland die al een aantal jaren zonder veel succes de illusie hoog houdt dat er een ”vredesproces tussen Israel en de Palestijnen” gaande is.

Het feit dat de twee statenoplossing buiten bereik dreigt te komen, komt door de houding van alle twee de kanten, volgens het rapport. De Palestijnse Autoriteit neemt niet genoeg afstand van terrorisme en ”noemt zelfs scholen en pleinen naar terroristen” en de Hamasregering in Gaza bewapent zich.

De Israelische regering zou intussen moeten stoppen met het nederzettingenprogramma dat ”gestaag de levensvatbaarheid van de twee statenoplossing ondermijnt”. Er rijzen ”legitieme vragen over de bedoelingen van Israel op lange termijn, die worden ondersteund door uitlatingen van sommige Israelische ministers dat er nooit een Palestijnse staat zal komen”, aldus het rapport.

Oude wijn met een nieuw etiket

In feite is het rapport een herhaling van oude thema’s, die allemaal al heel lang geleden zijn achterhaald, voor zover ze niet van het begin af aan al niet deugden. Het gaat uit van het bestaan van een Palestijnse Autoriteit, die de Palestijnen zou vertegenwoordigen, terwijl de laatste Palestijns verkiezingen in 2006 zijn gehouden en het Palestijnse parlement sinds die tijd vrijwel nooit bijeen is geweest (omdat Israel dat verhinderde en een groot deel van de afgevaardigden steeds in Israelische gevangenissen vertoefde).

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Montecruz Foto (cc)

Palestijns Bureau voor de Statistiek: Israelische Joden gebruiken 85% van historisch Palestina

, door

DATA - Het Palestijnse Centrale Bureau voor de Statistiek (PCBS) heeft berekend dat Israëlische Joden 85% gebruiken van het historische gebied Palestina, terwijl Palestijnen die 48% van de totale bevolking van het gebied uitmaken, het met iets minder dan 15% moeten doen. Dit staat in een rapport van het PCBS dat uitkwam op Nakba-dag, de dag waarop de verdrijving van de Palestijnen ten bate van de stichting van de Staat Israël, wordt herdacht.

Volgens dit rapport waren er aan het einde van 2015 wereldwijd 12,4 miljoen Palestijnen, een negenvoudige toename sinds 68 jaar geleden de Nakba plaatsvond.Van deze 12,4 miljoen woont ruwweg de helft in het Palestina van de Middellandse Zee tot de rivier de Jordaan.

In 2020 zal dit aantal 7,1 miljoen zijn, zo voorziet het PCBS. Zich baserend op data van UNRWA waren er begin 2015 5,59 miljoen Palestijnse vluchtelingen. Zij leefden in 58 vluchtelingenkampen, te weten 10 in Jordanië, 9 in Syrië en 12 in Libanon, 19 op de Westoever en 8 in de Gaza-strook.

Volgens het rapport van PCBS woonden er aan het einde van 2015 4,8 miljoen Palestijnen in Palestijns gebied: 2,9 miljoen op de Westoever en 1,9 miljoen in de Gaza-strook. Binnen het Israël van de grenzen van 1948 wonen 1,5 miljoen Palestijnen. Hun aantal is met de factor tien gegroeid in de afgelopen 68 jaar, want het aantal Palestijnen dat na de Nakba in Israël achter was gebleven wordt geschat op 154.000.

Foto: Enric Borràs (cc)

Israel dreigt Bedoeïenendorp Susiya te gaan slopen

, door

ACHTERGROND - Israel wil het volledige Bedoeïenendorpje Susiya ten zuiden van Hebron op de Westoever slopen. Dat is gezegd op een vergadering die heeft plaatsgevonden tussen een 50-tal inwoners van Susiya en de militaire instanties die over de Westoever heersen, te weten het ”Burgerbestuur”, en COGAT, het  ”Bureau van de Coördinator van (Israelische) Regeringsactiviteiten in de Gebieden”.  De mensenrechtenorganisatie B’tselem meldt dat de inwoners op deze bijeenkomst te horen kregen dat druk van de organisatie van kolonisten ”Regavim” en van de kolonisten in de buurt van Susiya hadden geleid tot een beslissing het dorp te ontmantelen nog voor het Israelische hooggerechtshof zich heeft uitgesproken over een verzoekschrift dat de bewoners van Susiya hebben ingediend en dat op 3 augustus wordt behandeld.


Volgens een functionaris van de NGO ”Rabbis for Human Rights” die de vergadering van 12 juli bijwoonde, was de mededeling van de militaire bezetters om het dorp nog voor de rechtszitting van de kaart te vegen, een ”onacceptabel manier” om de bewoners onder druk te zetten in de hoop dat ze zullen vertrekken voordat de petitie zelfs maar aan de orde is geweest.
Er is echter een grote kans dat de visie van deze functionaris iets te optimistisch is. Het Israelische hooggerechtshof heeft namelijk in mei al de vrij opzienbarende uitspraak gedaan dat Susiya (350 inwoners) mag worden afgebroken ten gunste van de dichtbij gelegen Israelische nederzetting met dezelfde naam. De kans dat Susiya daadwerkelijk snel zal worden afgebroken lijkt daarom niet denkbeeldig. Susiya (of Khirbet Susiya) is in kringen van mensenrechtenbewegingen geen onbekende naam. Het dorp bestaat al sinds op zijn minst de jaren ’30 van de 19e eeuw, maar waarschijnlijk nog veel langer. Maar in 1983 werd op een deel van hun land, dat Israel had onteigend, de nederzetting Susiya opgericht en sindsdien zijn de inwoners van het oorspronkelijke Bedoeïenendorp al tot twee keer toe uit hun oorspronkelijke woningen verjaagd. Nu dreigen ze zelfs helemaal van hun land te worden verbannen. Israel wil ze onderbrengen in een stedelijke behuizing bij de plaats Yatta.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Yossi Gurvitz (cc)

Zes maanden administratieve detentie voor Palestijnse parlementariër Khalid Jarrar

, door

NIEUWS - De commandant van de Israelische bezettingstroepen heeft zondag een order uitgevaardigd voor zes maanden administratieve detentie voor de Palestijnse parlementariër Khalida Jarrar. De Palestijnse mensensrechtenorganisatie Addameer heeft dat  meegedeeld. Jarrar is behalve lid van het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina; ook voorzitter van het bestuur van Addameer.

Woensdag wordt Jarrar voorgeleid voor een militaire rechter,om de order te bekrachtigen. Dat is een formaliteit. Administratieve detentie wordt opgelegd zonder dat er een formeel proces wordt gevoerd en zonder dat de verdachte het bewijsmateriaal tegen hem of haar, als dat er al is, te zien of te horen krijgt.

Jarrar werd woensdag in het holst van de nacht van haar bed gelicht in de wijk al-Irsal van El-Bireh, vlakbij Ramallah. Daarbij werd de voordeur vernield, het huis overhoop gehaald en werden computers een laptop en een mobile telefoon in beslag genomen.

Tegen Jarrar werd in augustus een order uitgevaardigd waarbij ze zes maanden haar huis zou moeten verlaten en in Jericho gaan wonen. Ze weigerde dat, en na uitgebreide protesten brachten de bezettingsautoriteiten de termijn terug tot één maand.

Ma’an News bericht dat een Israelische militaire woordvoerster nu heeft gezegd dat haar arrestatie te maken had met het feit dat ze in augustus deze order niet heeft opgevolgd, die haar was opgelegd omdat ze zich schuldig zou hebben gemaakt aan oproepen tot niet nader omschreven ” teroristische activiteiten”. (Opmerking terzijde voor wie niet weet wat Israel bedoelt met ”terroristische activiteiten”: dat zijn alle uitingen van verzet, al of niet vreedzaam, tegen de Israelische bezetting)

Foto: michael loadenthal (cc)

Een dag in Palestina: gewonden, beschietingen, bulldozeren, onderdak Bedoeïenen vernield, chantage

, door

NIEUWS - Bij het dorp Kafr Aqab, in het noorden van Jeruzalem, zijn dinsdag tientallen mensen gewond geraakt tijdens botsingen met het Israëlische leger. Negen mensen werden in hun onderste ledematen getroffen door scherpe munitie. Van één van hen was de toestand kritiek.

Tientallen anderen werden getroffen door rubberkogels of hadden ademhalingsmoeilijkheden door het inademen van traangas. De clashes waren het gevolg van het feit dat Israëlische bulldozers land begonnen te egaliseren in de buurt van wat vroeger de Qalandia luchthaven was, dichtbij Kafr Aqab.

Israël deelde maandag slooporders uit voor gebouwen op het terrein en verklaarde de zone dinsdag tot gesloten militair terrein. Dat is omdat daar verder gebouwd gaat worden aan de ‘Afscheidingsmuur’, die Kafr Aqab nog verder zal isoleren van het belendende district Samir Amis en van Jeruzalem.

Kafr Aqab is in 1980 bij Jeruzalem getrokken en samen met de rest van Arabisch Oost-Jeruzalem door Israël geannexeerd. Het maakt volgens de (illegale) Israëlische maatregel deel uit van de stad, maar is door de bouw van de ‘Muur’ van de stad gescheiden.

Bij de Ofer gevangenis in bezet gebied raakten werden dinsdag zeven studenten van de Bir Zeit universiteit gewond tijdens een vreedzame herdenkingsbijeenkomst voor Saji Darwish, een student van deze universiteit, die een jaar geleden door Israëlische militairen werd doorgeschoten. De Israëli’s beschoten hen met traangasgranaten en rubberkogels. De studenten beantwoordden de beschietingen met het gooien van stenen, twee Israëli’s raakten licht gewond.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende