Kunst op Zondag | De grens over

We passeren straks de 365-dagen grens. Voor wat volgt krijgen we één  dag meer. Hopelijk zien we u aan die kant van de grens weer. Voor nu, bij wijze van ansichtkaart met onze groet bij de jaarwisseling: "Wie wil dat de wereld blijft zoals die is, die wil niet dat ze blijft", citaat van de schrijver/dichter Erich Fried. Te zien bij de East Side Gallery, een restant van de Berlijnse Muur, een grens die in 1989 aan diggelen ging. Gemaakt in 1990 door graficus/schilder Monika-Elisa Budzinski. In 2009 gerenoveerd door Shamil Gimayev, van wie ook bij de East Side Gallery ‘Wir sind ein Volk’ is te zien. De muurschildering net het citaat van Fried was eerder te zien bij Kunst op Zondag 'De muur', waar behalve de Berlijnse Muur ook de Amerikaanse en Palestijnse muur voorbij kwamen. De wereld was één grens kwijt, maar kreeg er meerdere voor terug.

Closing Time | Cornelis Vreeswijk

De Nederlands-Zweedse troubadour Cornelis Vreeswijk, bekend van vrolijke liedjes als “De nozem en de non”, zag het niet bepaald zonnig in.

Bent u vooruitstrevend?
Ha, daar blijf ik bijna in.
Een merkwaardig soort illusie:
naar de afgrond coûte que coûte.
En misschien wordt het morgen beter,
maar het wordt toch nooit goed.

Wie zal zeggen wat het nieuwe jaar gaat brengen? In elk geval wenst Sargasso u het allerbeste toe: het ongelijk van Cornelis Vreeswijk.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Jules Deelder ging net op tijd dood voor Claudia de Breij

RECENSIE - De afgelopen dagen keek ik cabaretshows van Claudia de Breij en Freek de Jonge terug, om een vergelijking te treffen van een oude en nieuwe coryfee. En Jochem Myer, maar dan apart.

Claudia de Breij kende ik vooral van een liedje: Mag ik dan bij jou? Dat ligt moeilijk in m’n gehoor en vooral daarachter. Geeft me het gevoel van Bløf: woord voor woord prachtig gevonden en vlekkeloos gecomponeerd, maar zo berekend op effectbejag. (Ook maar een mening.)

Was dus blij op 31 december 2019 rond een grote tafel met pannen te zitten bij lieve, praktische opgeleide familie, die niet eens weet wat een Oudejaarsconference behelst. Tot Nieuwjaarsdag m’n beste vriendin – kneiterrechts, moet niets hebben van de Vara – vertelde met z’n gezin onverwacht genoeglijk de conference van Claudia de Breij ondergaan te hebben.

Ik krijg graag ongelijk, dus fluks teruggekeken. Recensies waren immers heel positief over haar geslaagde conference. Maar het lachen lukte me nauwelijks, hoe treffend het alles ook leek. Vond het te gemaakt, met als anticlimax de exploitatie van stemmen van overledenen: was Jules Deelder niet voor niets zo snel gestorven.

Het eren van ouders en hun gewoonten – handen geven! – vind ik aanstekelijk. In dit geval was Claudia’s vader aan de beurt als de bevlogen lokale politicus te Hagestein en verdediger van de democratie. Heel mooi, want Henk de Breij was alleen bekend als vaardige p.r.-man van het eigen bureau EPP, en gelauwerde netwerker van de Nationale Haringparty en goede doelen.

Foto: Timo (cc)

Vrij 2020

COLUMN - Allemaal de beste wensen voor 2020.

Het nieuwe jaar zal, nog meer dan vorig jaar, in het teken staan van 75 jaar vrijheid. De koning trok 31 augustus aan de bel, zo van “die vrijheid luitjes – ga daar behoedzaam mee om”,  en een jaar van herdenkingen en vieringen ging van start.

Het nieuwe jaar wordt dan wel een verjaardag met een schaduwrandje. We weten immers dat er in die 75 jaar nooit overal sprake van vrede en vrijheid was. Zelfs een goedbedoelde VN, in 2020 ook 75 jaar, moet nog steeds elk jaar met zo’n tiental themadagen de gedachte aan oorlog, vrede en vrijheid levend zien te houden.

Het nieuwe jaar brengt dus niets nieuws? Misschien is 75 jaar zo’n lange periode dat er steeds minder mensen zijn die nog serieus weten bevrijding van oorlog en onderdrukking betekent.
Het kan ook zijn dat er na 75 jaar mensen zijn die obligate herdenkingen en vieringen laten voor wat het is en in 2020 een nieuwe, verse invulling kunnen geven aan “Opdat we niet vergeten” en “Dat nooit weer”.

Kunnen we een kijken of we daar wat van kunnen maken in 2020?
Wij wensen u een mooi, vredig en vrij 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Closing Time | Leuke jaarwisseling, fijn nieuw jaar

Het jaar was wat het was. In zijn algemeenheid hing er een soort chagrijn overheen, waarvan we hopen dat die, mét 2018, verleden tijd zal zijn. Daarom een vrolijk jaarafsluitertje.

Raar dat het project Song Around The World van Playing For Change niet in de Top 2000 staat. Maar ja Youtube doen de Top 2000 niet aan.

Het liedje brengt ons op Sargasso’s wensen voor uw 2019: A Better Future …

Foto: Paul van de Velde (cc)

2019

COLUMN - De laatste weken is bij het doornemen van het nieuws amper aan eindejaarslijstjes te ontkomen. Een populair format is die van het jaar 2019 in foto’s.

Het Britse persbureau Reuters heeft de hele wereld in beeld gebracht onder het motto één land, één foto, één jaar. We waren natuurlijk nieuwsgierig naar wat Reuters koos als het voor Nederland meest typerende 2019-beeld.

We dachten dat een van de vele fotogenieke momenten van de boerenprotesten wel in aanmerking was gekomen.  Bijvoorbeeld deze foto, bij dit bericht van EenVandaag, van politieagenten die onder een regen van stro, van een heftigheid die je eerder bij buitenlandse protesten verwacht. Maar nu dus ook in Nederland en daarom wellicht door Reuters gekozen? Nee.

Of deze foto bij een bericht van RTL Nieuws, van landsleider Rutte die boze boeren te woord stond.

Nee, het werd: An aerial view of tulip fields near the city of Creil, Netherlands April 18, 2019.

Een overwegend paars bollenveld! Bij Creil, waar vandaag van 10.00 uur tot 1 januari 2020 02.00 uur binnen en buiten de bebouwde kommen met carbid geschoten mag worden. Binnen de bebouwde kom alleen bij het trainingsveld aan de Galamalaan, buiten de bebouwde kom mag het overal.

Foto: Jean-Pierre Dalbéra (cc)

Kunst op Zondag | De laatste van 2019

Dit is de laatste Kunst op Zondag van 2019. Geen nood, want 2020 heeft een ook weer 52 zondagen. Volgens de kalender, wat geen bindende waarheid hoeft te zijn. Maar dat is voer voor kalenderontkenners, daar doe ik niet aan mee.

Er lag hier nog wat kunst dat de vorige afleveringen niet haalde wegens ruimtegebrek. Zo’n grote instelling zijn wij ook weer niet. Zie het alstublieft niet als opruimingsuitverkoop. Meer als toegift, de coda van KoZ 2019.

-o-o-
Tavares Strachan – Homage aan Robert Henry Lawrence Jr., de eerste Afro-Amerikaanse astronaut, die in 1967 tijdens zijn training verongelukte en dus nooit een ruimtevlucht heeft kunnen maken.

-o-o-

In samenwerking met The Black Archives ging Iris Kensmil opzoek naar vrouwelijke utopisten uit de Cariben, de Verenigde Staten en Europa en maakte voor het Nederlandse paviljoen op de Biënnale van Venetië zeven portretten van Hermina Huiswoud (1905-1998), bell hooks (1952), Amy Ashwood Garvey (1897-1969), Sister Nancy (1962), Octavia E. Butler (1947-2006), Claudia Jones (1915-1964) en Suzanne Césaire (1915-1966).

Iris Kensmil –  The new utopia begins here, zeven portretten, 2018 – 2019.
cc Flickr Jean-Pierre Dalbéra photostream Le pavillon national des Pays-Bas (Biennale de Venise 2019)

-o-o-
Niets is wat het lijkt. Op het eerste oog een zachte sculptuur van plooibare stof, bij nader contact blijkt het van staal gemaakt te zijn.
Carol Bove, Baadster, 2019.
cc Flickr Jean-Pierre Dalbéra photostream L'exposition de l'Arsenal (Biennale de Venise 2019)

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Anders nog iets? | Geniet van je goede voornemen(s)!

COLUMN - Het zijn de dooddoeners onder de goedbedoelde goede voornemens. Elk jaar weer hetzelfde rijtje zouteloze en standaard ‘goede’ voornemens. Iedereen stopt met roken, drinken en slecht eten. En iedereen gaat meer sporten, opruimen in huis en contacten onderhouden. Het zijn de alom bekende, meestal van negativiteit doordrenkte, voornemens die men zich rond de jaarwisseling elk jaar weer ten doel stelt. Miljoenen Nederlanders zullen zich ook in 2015 weer gaan voornemen om deze uitgemolken, oude en slechte gewoontes wéér aan te pakken. Maar dit jaar dan wél met succes! Net zoals in 2014. En 2013. En…

Wat is het toch mooi. Op oudjaarsavond om twaalf uur is heel Nederland, en de rest van de wereld waar het op hetzelfde moment ook twaalf uur is, voor even één. Niemand ontkomt aan het moment waarop we een oud jaar verruilen voor een nieuw jaar. Of we willen of niet. In veruit de meeste huishoudens staat de tv aan met daarop ‘de klok’. In horecagelegenheden en op straat wordt er luidkeels afgeteld van tien naar nul, voorafgaand aan hét moment. Er klinkt gejuich en even is overal en bij iedereen de ontlading voelbaar van de lichtelijk opgevoerde spanning rondom dit moment. Het moment dat eens in de driehonderdvijfenzestig dagen plaatsvindt. Het moment van loslaten en verlaten. Maar ook van aanpakken en ervoor gaan. Als bewijs hiervan, wordt er voor miljoenen euro’s aan vuurwerk de lucht in geknald. We zullen weten dat het menens is. Iedereen is het erover eens: ook 2015 gaat (weer) een topjaar worden! Tenminste, dat is ieders voornemen.

Foto: René Magritte Op de drempel van de vrijheid copyright ok. Gecheckt 17-03-2022

Kunst op Zondag | Drempel

Op de overgang van oud naar nieuw ligt de drempel van de tijd. Is de drempel een barrière of een brug? Terwijl de laatste uren van het jaar wegtikken, kijken we naar drempels in de kunst.

Aan dat stukje rechthoek wordt veel betekenis toegekend. De drempel is een symbool. Wie er over struikelt, valt over een illusie. Het is natuurlijk prettig als je een misstap jezelf niet hoeft aan te rekenen, maar aan een theosofisch of occult verschijnsel dat op of in de drempel woont.

Arthur Bowen Davies – Dweller on the Threshold, 1915.
Arthur Bowen Davies - Dweller on the Threshold, 1915.
De drempel is een haast ongrijpbare overgang. Bijvoorbeeld van rust naar turbulentie. Paul Klee observeerde de Nijl en zette de overgang van rustig naar wild stromend water op een rijtje.

Paul Klee – In the Current Six Thresholds, 1929.
Paul Klee - In the Current Six Thresholds, 1929.
Die mystieke, niet te bevatten grens boezemt sommigen angst in voor het ongewisse dat achter de drempel ligt. Nu zijn sommige mensen gauw bang, zoals bleek toen in 1986 een angsthaas Barnett Newmans ‘Who’s afraid of Red, Yelllow and Blue III’ met ene mes aanviel. Voor Cecil King misschien een reden om zowel de angst voor een kleur met die voor de drempel te combineren?
Cecil King – Threshold Orange, 1975.
Cecil King - Threshold Orange, 1975.
Een journalist noemde in 1931 de havenstad Liverpool de ‘drempel naar het einde van de aarde’. Stephen Broadbent verwerkte dat in deze sculptuur.
Stephen Broadbent – Threshold to the ends of the earth, 2006.
Stephen Broadbent - Threshold to the ends of the earth, 2006

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Volgende