De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland. Beter laat dan nooit, moet voorzitter Nicholas Negroponte van de One Laptop Per Child (OLPC) project gedacht hebben toen hij deze week aankondigde dat het geweldige get-one-give-one (G1G1) programma nu ook voor ons in Europa beschikbaar komt. Het OLPC project ontstond in 1997 als één van de resultaten van een serie conferenties die antwoord probeerden te geven op de vraag hoe die hippe mediatechnologie nou toch kon helpen bij het opheffen van ongelijkheden die er in de wereld heersen. Gesterkt door de constructivistische theorie van leren kwam men tot de conclusie dat het beschikbaar maken van technologie aan kinderen in derde wereldlanden ze de mogelijkheid zou bieden zich zélf aan de broekriem uit het moeras te trekken. Een laptop voor elk kind in de wereld is een mooi idee en ééntje die het verdient om serieus uitgeprobeerd te worden, ondanks alle tegenwerpingen.
Het CDA vindt dat de PvdA te zwaar vertegenwoordigd is bij ontwikkelingsorganisaties. De PvdA ontkent, maar had ze niet beter in de aanval kunnen gaan? CDA dominant bij landbouworganisaties. VVD dominant in bedrijfsleven. GroenLinks dominant in milieubeweging. PvdD dominant bij dierenbescherming. PVV dominant in tweedehands-autowereld. Enfin, u mag los in de reactiepanelen.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Hieronder volgt een gastbijdrage van Arend Jan Boekestijn (Woordvoerder Defensie en OS van de VVD fractie) in de serie Kamerpraat waarin Sargasso Kamerleden aan het woord laat.
Vandaag kreeg ik een dure kleurenfolder van de Nationale Commissie voor internationale samenwerking en Duurzame Ontwikkeling (NCDO) in mijn bus. In de folder staat een samenvatting van een onderzoek van het bedrijf Motivaction naar het draagvlak voor OS onder Nederlandse burgers.
Dat is mooi. Minder mooi is dat het NCDO een selectieve samenvatting geeft van de antwoorden op de vragen. Zo stelt de samenvatting van het NCDO dat 64% van de Nederlanders de hoogte van het huidige OS budget steunt. In het onderzoek van Motivaction dat men kan downloaden op de site van het NCDO blijkt dat inderdaad. Wat echter niet vermeld wordt is dat op de vraag of Nederland net zo weinig of veel als andere rijke landen zou moeten geven aan Derde Wereldlanden, maar liefst 50% ja zegt en slechts 33% dat wij meer moeten geven als andere landen. Tsja dat antwoord heeft de samenvatting van het NCDO niet gehaald. Met overheidsgeld wordt hier dus de publieke opinie gemanipuleerd. Ik heb gelijk kamervragen gesteld om een einde te maken aan deze schandalige praktijken. Temeer daar het blad Onze Wereld in 2007 al hetzelfde heeft vastgesteld. We hebben hier dus te maken met recidive.
In eerste instantie leek het een mooi verhaal. Willem Alexander en vrouw wil een tweede huis laten bouwen in Mozambique op het schiereiland Machangulo. Ze doen dat samen met vrienden en hopen zo een plek te vinden waar ze wat privacy hebben. Verder willen bij het bouwen de lokale bevolking laten meeprofiteren van de activiteiten. Daarmee doen ze dan wat aan “ontwikkelingshulp” zeg maar. Ook denken ze dat hun regelmatige aanwezigheid aldaar hun betrokkenheid met het continent Afrika verstrekt.
Maar dan komen de eerste vragen al. Wordt er in dit project eigenlijk geld uit het potje van ontwikkelingshulp gebruikt vraagt kamerlid Irrgang (SP) zich af, en valt dat dan binnen het afgesproken beleid. Het antwoord is nog niet binnen.
Maar stilaan wordt het verhaal steeds problematischer. HP/DeTijd ging eens polshoogte nemen en constateerde dat een deel van het geld gebruikt wordt om de lokale autoriteiten om te kopen. Dus gaat Irrgang maar weer extra vragen stellen.
Hoe groot dit schandaal ook wordt, het gaat voorbij aan de basisvraag. Waarom zouden we in hemelsnaam belastinggeld besteden aan nog een extra huis voor leden van het koninklijk huis? En waarom helemaal in Mozambique waardoor de reiskosten lekker hoog uitvallen? En waarom op een schiereiland dat bij een beetje stijging van de zeespiegel niet meer bestaat?
Het is hiermee wel duidelijk hoe het koninklijk huis jaarlijks 114 miljoen euro kost en hoe hottemetoten over de hele wereld hiervan meeprofiteren.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Er is gedonder in de wereld van de ontwikkelingssamenwerking enwel over ‘wat u denkt van de Nederlandse ontwikkelingshulp’. Vorige maand publiceerde het tijdschrift onzeWereld een peiling waaruit werd geconcludeerd dat bijna 60% van de Nederlanders het overheidsbudget van ruim 4 miljard euro voor ontwikkelingssamenwerking te veel vindt. Diverse media en politici -waaronder de Telegraaf en Arend Jan Boekestijn- grepen het onderzoek aan om te bevestigen wat ze al dachten. Zo reageerde Boekestijn als volgt: “Ik geloof dat de opvattingen over ontwikkelingssamenwerking kritischer worden. Nu zegt men: natuurlijk willen we helpen, maar dan moet er wel iets goeds met het geld gebeuren, en daarover hebben we grote twijfels.. ..Ontwikkelingssamenwerking heeft maar een beperkte invloed, het is meer een doekje voor het bloeden” (bron).
De Nationale Commissie voor internationale samenwerking en Duurzame Ontwikkeling (NCDO) die jaarlijks in haar Barometer Internationale Samenwerking ook de Nederlandse samenleving peilt over haar opvattingen aangaande ontwikkelingssamenwerking was not amused...
De NCDO schakelde een onafhankelijk methodoloog: Robert van Ossenbruggen in om een analyse te laten maken van het onzeWereld onderzoek. In zijn reactie noemt hij het onderzoek verdacht en onderzoekstechnisch gezien zelfs zeer dubieus. Hij sluit zijn kritische bevindingen af met een advies aan de politiek: “Reageer in vredesnaam niet op elk spraakmakend onderzoekje dat claimt de mening van het volk te hebben gemeten. Als je onderzoek gebruikt met maatschappelijke relevantie, zorg er dan voor dat het degelijk gebeurt en neem op zijn minst een keurmerk gecertificeerd bureau in de arm. En ja, dat kost tijd en geld. Kwaliteit is niet goedkoop. Maar maatschappelijke onrust na elke willekeurige online poll lijkt me ook niet wenselijk” (bron).
Op Sargasso is plaats voor gastbijdragen. Christopher Baan (1986) studeert Internationale Ontwikkelingsstudies aan Wageningen Universiteit. In 2005-2006 fietste hij een half jaar door India, en is sindsdien via verschillende organisaties betrokken bij thema’s als ontwikkeling, jongerenparticipatie en internationale cultuur. Hij schrijft dagelijks op ‘// world citizen’, een Engelstalige blog. Een langere versie van dit artikel is hier te vinden.
Ondernemend idealisme voor een échte verandering.
Het huidige praktisch idealisme is voorbij. Grote delen van de hulpsector zijn inmiddels een ware industrie geworden, die er alle baat bij hebben om te blijven bestaan en om een leger aan ontwikkelingswerkers in functie te houden.
Een veranderende samenleving vraagt daarom om een nieuw idealisme en nieuwe ideologieën. Ik pleit hieronder voor een ondernemend idealisme, wat mijns inziens een duurzamer karakter heeft en meer kans van slagen heeft in een maatschappij die wordt gedomineerd door toenemende concurrentie. Het huidige praktisch idealisme schiet zijn doel voorbij door zich puur met betrokkenheid voor de minst bedeelden bezig te houden, en minder op samenwerking en ondernemerschap. De nieuwe social entrepeneurs willen niet de vis geven noch de hengel. Zij willen een ‘revolutie in de visindustrie’ teweeg brengen (1).
De nieuwe idealist is de ‘flower power generatie’ en John Lennon’s ‘Love not War’ ver voorbijgestreefd. Hij is rationeler geworden – of simpelweg wijzer. De ‘nieuwe jongere’ is ondernemend en is nog niet verpest door het verleden van de Koude Oorlog en Vietnam – inclusief alle pacifistische en feministische bewegingen. Anno 2008 is alles anders: de ondernemer is de nieuwe idealist. Blauw is het nieuwe groen. De Toyota Prius is de nieuwe Fiat 500. Handel is de nieuwe ontwikkelingshulp. En onderhandelen is het nieuwe actievoeren. De portemonnee is de nieuwe ballot box. Ineens is consumeren weer in, als je maar de goede dingen koopt…
Tenminste: dat is de blijde boodschap tegenwoordig. Was het maar zo. We verkondigen het overal, spreken met al onze vrienden over hoe goed het gaat met de verkoop van biologische producten en ‘ecofashion’. Maar: we blijven Nederlanders, en dus is de verleiding voor de kiloknaller in de winkel toch groter dan het dure stukje bio vlees uit de regio. En hoewel we graag in een tropisch land vakantie vieren om ‘vrijwilligerswerk’ te doen, moet het allemaal wel leuk blijven. Oftewel: de nieuwe ‘do good & enjoy’ generatie gelooft er heilig in dat consumeren en goed doen voor de wereld, samen kunnen gaan. Maar de stap tussen geloven en doen is soms nog ver weg… want: we blijven ‘zuunige Nederlanders’.
Wat is hier typerend aan? Bovenstaand betoog is niet nieuw. Het is een algemeen feit dat de kloof tussen wens en werkelijkheid erg groot is als we over Nederlands idealisme hebben. De problemen waar we het hier over hebben – klimaatverandering, armoede, conflicten – zijn vaak zo groot en ogenschijnlijk zo ver weg dat we onszelf machteloos voelen. Wat wél nieuw is, is mijn visie dat zelfs het huidige ‘praktisch idealisme’ zijn doel voorbijschiet en over een paar jaar waarschijnlijk niet meer dan een herinnering zal zijn. Daarom pleit ik voor een ‘nieuw idealisme’ – noem het social entrepeneurship – dat nauw is verweven met de creativiteit, ambitie en motivatie die inherent zijn aan het ondernemingsinstinct.
Een betere wereld begint wellicht bij jezelf, maar jijzelf mag absoluut niet het eindpunt van ontwikkeling zijn. Een begin aan een betere wereld kun je altijd zelf maken, maar je samen met anderen inzetten en concrete actie ondernemen, door elkaar te motiveren, te inspireren en samen op nieuwe ideeën te komen, kan soms werkelijk het verschil maken.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Het tijdschrift OnzeWereld liet onderzoek doen naar de opvattingen van de Nederlandse samenleving over ontwikkelingssamenwerking. De Nederlandse overheid geeft jaarlijks 4 miljard euro uit aan voldoet daarmee aan de internationale norm om 0,7% van het BNP te besteden aan ontwikkelingssamenwerking. Bijna 60% van de Nederlanders vindt dit bedrag te veel. Diezelfde Nederlanders geven samen 8,3 miljard euro uit aan frisdrank, tabak en cosmetica en 35 miljard aan voedsel en genotsmiddelen. Zo’n tien procent daarvan verdwijnt in de vuilnisbak: bijna net zoveel als wat we aan mensen in ontwikkelingslanden besteden.
In 2007 liep het aantal donaties terug van 84% (in 2006) naar 74%, maar het onderzoek wees ook uit dat het totaalbedrag van de donaties wél was gestegen. Meer grotere donaties dus. Driekwart van de Nederlander ergert zich aan het wervingsbeleid van hulporganisaties (in 2006 was dat 69%) en laat dat doorklinken in haar geefgedrag. Met name het aanklampen op straat en de telefoontjes als men staat te koken worden als hoogst irritant ervaren.
Kleine hulporganisaties blijven populairder dan grotere. Bijna 43% heeft in 2007 meer vertrouwen in kleine dan in grote organisaties (in 2006: 39%). Slechts 13% denkt het tegenovergestelde. Over de effectiviteit van die kleinschalige hulp woedt nog steeds een verhit maatschappelijk debat. Zijn schoolschriften voor dat ene schooltje in Mali niet een druppel op de gloeiende plaat zolang er niks gedaan wordt aan verbetering van het grotere economische kader zodat schoolverlaters ook een behoorlijke baan kunnen krijgen? Het uitgebreide artikel over het onderzoek naar ‘onze’ opvattingen over OS staat hierrr.