Persvrijheid onder druk

Volgens Reporters Zonder Grenzen (RSF) kent Nederland in 2018 na Noorwegen en Zweden wereldwijd de meeste persvrijheid. Of ons land die positie komend jaar ook nog zal innemen mag worden betwijfeld. Het aantal aanvallen op een vrije en onafhankelijke pers groeit. In de toelichting op het klassement wijst RSF op een rapport uit 2017 van de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ) 'Een dreigend klimaat'. Het onderzoek van Marjolein Odekerken en oud-ombudsman Alex Brenninkmeijer, gebaseerd op enquetes onder ruim zeshonderd journalisten, laat zien dat meer dan 60% van de journalisten te maken krijgt met bedreigingen. In steeds meer gevallen is dit een reden geweest om een reportage af te breken. De ernst van de bedreigingen is toegenomen. Journalisten ervaren zowel in Nederland als in het buitenland serieuze bedreigingen zoals bedreigingen van hogerhand. Sommige bedreigingen hebben een georganiseerd karakter. Bedreigingen hebben gevolgen voor de mentaliteit van journalisten (toenemende terughoudendheid en angst) en de manier waarop zij hun werk uitoefenen; ze mijden bepaalde wijken/ locaties en onderwerpen: zelfcensuur als bron van zelfbescherming. Naast bedreigingen van journalisten noemt RSF de aanvallen van politieke partijen op de rol van de media en de nieuwe bevoegdheden van de geheime dienst die het journalisten moeilijker maken onbespied hun werk te doen. Recentelijk zijn daar nog een paar kwesties bijgekomen die de veelgeprezen Nederlandse persvrijheid naar beneden dreigen te halen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.