De beweging kan een nuttige thermometer zijn voor de democratie, maar is in de kern populistisch zeggen Matthijs Rooduijn en Sarah de Lange, verbonden aan de onderzoeksgroep 'Challenges to Democratic Representation' van het Amsterdam Institute for Social Science Research. Analisten breken zich het hoofd over de vraag wie de Occupyers nu precies zijn en wat ze willen. De conclusie is veelal dat het gaat om een bonte verzameling van anarchisten, andersglobalisten, communisten en verontwaardigde kiezers die pleiten voor een eerlijkere verdeling van de welvaart, meer duurzaamheid, en vrede op aarde. Hoewel deze analyse op hoofdlijnen klopt, helpt zij ons niet verder bij het verklaren van het succes van de Occupy-beweging. Om de Occupy-beweging echt te begrijpen, zullen we de boodschap van de actievoerders moeten doorgronden. En die boodschap is populistisch van aard. Binnen het populisme staat het idee dat de corrupte elite het gewone volk verraden heeft centraal. Daarbij kunnen ‘elite’ en ‘volk’ op verschillende wijzen invulling krijgen. Deze invulling is grotendeels afhankelijk van de maatschappelijke en politieke context. Waar de ene populist claimt op te komen voor de autochtone Nederlander, stelt de andere populist de belangen van de hardwerkende jan modaal voorop.
Occupy en Greenpeace organiseren hulp in rampgebied Sandy. Met onder andere een bus vol met zonnepanelen geven ze de mensen elektriciteit en warm eten.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Vorige week werd de St. Pauls Cathedral in Londen voor een week gesloten. Dat was voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog. In een land van de tradities, is dat uniek. Aanleiding voor de sluiting is het tentenkamp van de Occupy-beweging, op de stoep van de kathedraal. Waarom de kathedraal precies dicht moest is niet helemaal duidelijk, en waarom de kerk weer open ging met de tenten nog op de stoep, ook niet. Boze tongen beweren dat de kerk nogal wat inkomsten misliep. Met een toegangsprijs van 15 pond per persoon, en tussen de 2000 en 3000 betalende bezoekers per dag, kan men zich daar iets bij voorstellen (noot: zie Facts and Figures van St. Pauls).
Onderstaande foto maakte ik dit weekend bij St. Pauls Cathedral in Londen. Een prachtig statement van de Occupy-beweging…
… maar wel ironisch. De kathedraal is zelf een voorbeeld van een “massa-constructie”, uit een tijd dat het geloof nog onwankelbaar was. Hoeveel geld en inspanning kostte het niet om een dergelijke constructie te bouwen? Maar ook het onderwijs kost veel geld en inspanning en het geloof erin lijkt onwankelbaar. Als we naar de financiële kant kijken, zijn er echter grenzen aan de groei.
The Economist besteedt deze week uitgebreid aandacht aan wat in de US mogelijk de volgende crisis wordt genoemd. De College Board heeft becijferd dat eenderde van de leerlingen die uitstromen uit een college, een schuld heeft. Van de voortijdig schoolverlaters is dat 69%. De totale schuld die uitstaat is schokkend. Volgens de New York Federal Reserve Bank schat de waarde op 550 miljard dollar, maar geeft daarbij aan dat deze schatting ook te laag kan zijn. Sallie Mae, de zusterorganisatie van Fannie Mae (berucht van de hypotheken) die studentenleningen verstrekt, schat dat het om 757 miljard gaat. Met nog eens 111 miljard in private leningen, en 112 miljard nieuwe leningen voor dit jaar, komt de totale schuld op meer dan 1.000 miljard.
Vandaag zou dan de dag van de waarheid worden. De regeringsleiders zullen – zo hebben de afgelopen week beloofd – eindelijk met een oplossing voor de eurocrisis komen. Maar als het onze Europese leiders lukt om de financiële brand te blussen, dan is er nog die andere enorme brand die een vuurstorm dreigt te worden: het populisme.
In een aardig stuk waarschuwt The Economist deze week voor gemakzuchtige politici die niet tegen hun electoraat durven in te gaan. Ze durven niet de populistische bewegingen ter rechterzijde te schofferen, hetgeen leidt tot slecht beleid. En nu, met de opkomst van de Occupy-beweging, hangen steeds meer politici hun oren naar de linkerzijde van het populistische spectrum.
The Economist roept politici op om eerlijk te zijn en dan ook echt eerlijk. Dat zal ongemakkelijk worden, maar zal hopelijk ook louterend werken. En tot betere maatregelen leiden. En er is zoveel om eerlijk over te zijn:
Waarheid: de crisis is niet de schuld van de banken alleen. Wij dragen allemaal verantwoordelijkheid door niet op te letten, gemakzuchtig te zijn, waarschuwingen te negeren en door ons vooral te laten leiden door Hebzucht.
Waarheid: de Hebzucht van de afgelopen decennia is onhoudbaar.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.