‘Het IJzeren Gordijn komt terug’

De Finse oud-premier Alexander Stubb van de conservatieve Nationale Coalitiepartij ziet dat Poetin met de oorlog in Oekraïne bereikt wat hij juist wilde voorkomen: een eensgezind Europa en een versterking van de NAVO. Hij was er altijd al voor dat zijn land zou toetreden tot de NAVO. Nu blijkt uit opiniepeilingen dat voor het eerst een kleine meerderheid zijn standpunt deelt. Stubb:  'Na dit conflict zullen we een verdeeld Europa krijgen. Aan de ene kant het autoritaire Rusland en aan de andere kant een verbond van democratieën. Het IJzeren Gordijn is dan terug. Dat is de realiteit waar we mee moeten leven.' Het juiste moment De Finse regering heeft zich nog niet uitgesproken over een NAVO-lidmaatschap. De Zweedse wel. De Zweedse premier Magdalena Andersson verwierp deze week oproepen van de oppositie om nu ook toe te treden tot de NAVO. Dat zou volgens haar de veiligheid in Europa niet ten goede komen. De twee neutrale landen, die de afgelopen maand al wel bij NAVO-vergaderingen aan tafel zaten, hebben afgesproken het beleid op dit punt met elkaar af te stemmen. Dit verklaart wellicht de aarzeling van een meerderheid van Finse parlementariërs om zich nog niet uit te spreken over de kwestie. Voor Finland weegt de stap naar het NAVO-lidmaatschap zwaarder gezien de directe grens van 1340 kilometer met Rusland. En, zoals de Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Anne Linde zei: "Op dit moment, midden in een crisis, is het niet het juiste moment om grote veranderingen door te voeren in ons veiligheidsbeleid". De regering kondigde wel aan dat ze de defensie-inspanningen gaat verhogen tot de NATO-norm van 2% van het BNP. Dat zal de Zweedse wapenfabrikanten zoals Saab en Bofors goed doen. Ook in Zweden draait de publieke opinie. Net als in Finland laat een recente peiling zien dat nu ook in Zweden een kleine meerderheid van 51% voor het NAVO-lidmaatschap is, in januari was dat nog 42%. In het parlement roept de centrumrechtse oppositie van Zweden al langer op tot lidmaatschap, maar de Sociaaldemocraten, Links en de Groenen en de extreemrechtse Zweden Democraten (SD) hebben zich tot nu toe daartegen de beweging verzet. De SD zou bereid zijn een draai te maken, waarmee er een meerderheid in het parlement ontstaat voor het NAVO-lidmaatschap. Dat extreemrechts in Zweden kiest voor het 'verbond van democratieën' is interessant gezien de standpunten van sommige overeenkomstige partijen elders in Europa die Poetins autoritaire leiderschap altijd hebben toegejuicht. 'Ik verscheurde je foto...' In Frankrijk probeert het Rassemblement National van Marine Le Pen in de aanloop naar de presidentsverkiezingen ook een ander gezicht te tonen. De partij heeft alle verkiezingspamfletten met een foto van Le Pen en Poetin vernietigd. Of dat het einde van een liefde betekent is niet geheel duidelijk. Haar concurrent bij de verkiezingen is Éric Zemmour die ooit droomde van een Franse Poetin en - sinds kort met steun van Le Pen's nicht Maréchal- het  strengst mogelijk immigratiebeleid voorstaat - als het om 'Arabieren' gaat. Zemmour veroordeelt de invasie van Rusland in Oekraïne en zegt nu, geconfronteerd met dalende cijfers in de polls, dat hij geen bezwaar heeft tegen vluchtelingen uit Oekraïne, 'als ze familie hebben in Frankrijk'. Eerder heeft hij er voor gepleit dat Frankrijk zich uit de NAVO terugtrekt. Ook Le Pen belooft dat ze, als ze als president wordt gekozen, een eind zal maken aan het Franse NAVO-lidmaatschap. In de peilingen zijn de kansen voor Macron sinds het begin van de oorlog in Oekraïne flink gestegen. Multipolariteit Een nieuw IJzeren Gordijn in Europa vernietigt het streven naar multipolariteit, dat sinds het einde van de Koude Oorlog de internationale betrekkingen heeft beïnvloed. De hoop op een geopolitiek machtsevenwicht met meerdere grote spelers lijkt vervlogen als we weer moeten gaan denken in termen van wij (het westen) en zij (Rusland, China). In VPRO's Bureau Buitenland wees de Maastrichtse hoogleraar Mathieu Segers gisteren op de totale afwezigheid van de Verenigde Naties in deze oorlog. De VN is tenslotte een organisatie die is opgericht om de wereldvrede te handhaven en die in het verleden juist daarvoor ook op allerlei plaatsen actief is opgetreden. Over de partijen en blokken heen. Nu lijkt de wereld opnieuw af te stevenen op een indeling in gesloten kampen. Afgebakend door muren, hekken en een 'ijzeren gordijn'.

Door: Foto: Jim Maurer (cc)
Foto: Bert Kaufmann (cc)

Poetins gedroomde toekomst ligt in het verleden

, door

ANALYSE - Wat gebeurt er rond Oekraïne? Is er een agressie van de Navo? Het zijn toch de Russen, die troepen samentrekken? Is het ouderwets imperialisme van de Russen? Of is het een naspelen van de geschiedenis, in nieuwe verhoudingen? De annexatie van de Krim, zonder dat er een schot werd gelost, doet denken aan Hitler’s truc die leidde tot de aansluiting van Oostenrijk.

En wat is hier precies de rol van het gas? Gasprijzen hebben betekenis voor onze inflatiecijfers, dus veel hoeft er niet mis te gaan. Bij een grootschalig militair conflict zijn de gevolgen geheel niet te overzien. Een tekort aan aardgas is dan te verwachten. Gaan we Groningen weer verder ondermijnen om het warm te hebben? Het is geen klein vraagje. Wel humor dat Rutte de ongerustheid over Oekraïne in de Kamer bezwoer met de mededeling dat hij en Hoekstra zelf zouden gaan kijken. Dat is een hele geruststelling…

Bufferzone

Ik herinner me Van Baalen en Verhofstadt op het revolterende Maidanplein in 2014 en vroeg me in deze kolommen af of een steunbetuiging aan de menigte verstandig gedrag was: misschien was het wijzer Poetin het gevoel van een bufferzone te gunnen. Hij had tenslotte al jaren daarvoor gezegd dat de ineenstorting van de Sovjet Unie een geopolitiek drama was. “Tear down this wall”, riep Reagan.  Maar dat was meer theater dan agressie. En de Berlijnse muur viel kort daarna. Niet door de Navo, maar het volk deed het zelf. De voormalige satellietstaten dankten vervolgens het communisme af.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Waan van de dag

Strongman Trump

, door

Interessante opinie over de buitenlandvisie van Trump:

He wants a world he intuitively understands: of individual nations, in which the most powerful are free to bully the others. He wants an end to transnational migration, especially from south to north. It unnerves him. He believes that warfare should be engaged not to defend the collective peace as a last resort but to plunder and occupy and threaten. He sees no moral difference between free and authoritarian societies, just a difference of “strength,” in which free societies, in his mind, are the weaker ones. He sees nations as ethno-states, exercising hard power, rather than liberal societies, governed by international codes of conduct. He believes in diplomacy as the meeting of strongmen in secret, doing deals, in alpha displays of strength — not endless bullshit sessions at multilateral summits. He’s the kind of person who thinks that the mafia boss at the back table is the coolest guy in the room.

Foto: Patrick van IJzendoorn (cc)

Tsjechië botst met Rusland

, door

Temidden van oplopende spanningen tussen Rusland en de NAVO heeft de Tsjechische Republiek vorige week achttien Russische diplomaten uitgewezen. Dat volgde op de beschuldiging van Praag aan Moskou dat Russische agenten in 2014 twee wapen- en munitiedepots hebben opgeblazen in Vrbětice. Twee mensen kwamen daarbij om. De Tsjechische regering heeft de EU-lidstaten gevraagd -net als na de Skripal-affaire in het Verenigd Koninkrijk in 2018- ook tegenmaatregelen te nemen. Tot nu toe heeft alleen buurland Slowakije daar positief op gereageerd.

Voor Tsjechië betekent de botsing met Rusland een koerswijziging. Het land heeft zich tot nu toe nogal gematigd opgesteld tegenover Moskou. Van president Milos Zeman is bekend dat hij goede relaties onderhoudt met Poetin. Hoewel hij de uitwijzing van de diplomaten zegt te steunen lijken zijn dagen langzamerhand geteld. Het gerucht gaat dat Zeman van de aanslag op de hoogte was en geprobeerd heeft het onderzoek naar de daders te verhinderen.

Ook de regering van premier en zakenman Andrej Babis stelde zich tot nu toe pragmatisch op tegenover Rusland. Maar nu even niet. De minister van Binnenlandse Zaken Jan Hamáček die op het punt stond naar Moskou af te reizen voor overleg over het Sputnik-vaccin heeft zijn bezoek afgezegd. Ook is een contract met de Russische kernreactorbouwer Rosatom gecanceld.

Foto: Jacques Paquier (cc)

Macron verliest steun

, door

ELDERS - De  zondag gehouden tweede ronde van de gemeenteraadsverkiezingen is desastreus verlopen voor La République En Marche (LREM), de partij van president Macron. Op het internationale vlak nemen de spanningen met NAVO-bondgenoot Turkije toe.

LREM had alle hoop gevestigd op Parijs. Daar stond de voormalige minister van Gezondheid Agnès Buzyn kandidaat. Maar de meeste stemmen gingen naar de zittende burgemeester Anne Hidalgo, een socialiste, die met haar groene plannen ook de steun kreeg van Europe Ecologie Les Verts (EELV). De Groenen waren de grote winnaars van deze verkiezingen. Ze veroverden burgemeestersposten in onder andere Lyon, Bordeaux, Strasbourg, Annecy and Tours.  Maar de winst wordt overschaduwd door een record lage opkomst: maar liefst 59% van de Fransen bleef thuis. Volgens Jean-Luc Mélenchon van de radicaal linkse partij La France Insoumise (LFI) was er sprake van een ‘burgerstaking’, ‘een koude opstand’.

Het rechtse Rassemblement national (RN) van Marine Le Pen behaalde gematigde resultaten. Ze verloor in haar bolwerk Marseille. Daarentegen wist haar voormalige levenspartner Louis Aliot wel de zuidelijke stad Perpignan te veroveren, overigens zonder enige verwijzing naar RN op zijn lijst. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 won Le Pen 1.438 raadszetels in 463 plaatsen. Afgelopen zondag bleef ze steken op 840 zetels in 258 gemeentes. Le Pen weet duidelijk niet te profiteren van de geringe binnenlandse populariteit van de man die haar enkele jaren geleden versloeg bij de presidentsverkiezingen.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: John Sachs (cc)

Amerika – Iran

, door

COLUMN - Terwijl Trump volhard in zijn oorlogsretoriek doet de EU een poging tot de-escalatie.

De-escalatie is altijd goed, dus prima initiatief om  de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken uit te nodigen en het daar eens goed met elkaar over te hebben. Maar……

Waarom de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken niet uitgenodigd? De EU is gedeeltelijk, via de NAVO, bondgenoot van Amerika. Dus gewoon vragen of Jens Stoltenberg (secretaris-generaal van de NAVO) ook even aanschuift en duidelijk maken dat de EU en de NAVO zich deze keer  beslist niet een oorlog in laat rommelen. Zo’n soort bijeenkomst zal dan niet vandaag plaatsvinden want vanmiddag komen komt NAVO-raad voor spoedberaad bijeen.

Maar de Iraanse minister is dus uitgenodigd naar Brussel te komen. Waarom niet aangeboden naar Teheran te gaan voor dat gesprek? Dat riekt naar jezelf uitnodigen op de thee van een ander, maar in ieder geval wordt zo vermeden dat het lijkt alsof Irak op EU’s matje wordt geroepen. Want ook Iran hanteert stevige oorlogsretoriek en mogelijk wil de EU dat Iran een toontje klager gaat zingen.

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken heeft voorlopig eerst een klacht tegen Amerika gedeponeerd bij de Verenigde Naties en vraagt de Veiligheidsraad om een veroordeling van Amerika’s acties.

Foto: Tonja Lapina (cc)

Noord-Macedonië tussen oost en west

, door

ELDERS - Het referendum dat zondag wordt gehouden in de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië gaat over meer dan een nieuwe naam voor het land. Steun van de Grieken voor de voorgestelde oplossing is ook nog allerminst zeker.

De nieuwe naam voor het land, Republiek Noord-Macedonië, staat niet eens in de vraag die de Macedoniërs in het referendum wordt voorgelegd. De aanvaarding van de nieuwe naam dient namelijk een doel en daar is de referendumvraag volkomen duidelijk in: ‘Steunt u het lidmaatschap van de EU en de NAVO door aanvaarding van de overeenkomst tussen Griekenland en Macedonië?’ De polls voorspellen dat een meerderheid deze vraag positief zal beantwoorden. Maar om de uitspraak geldig te maken moet minstens 50% van de kiesgerechtigden zich laten horen. Een tegenvallend resultaat zal het moeilijker maken de tweederde parlementaire meerderheid te vinden voor de grondwetswijzigingen die nodig zijn om de naamsverandering te bezegelen.

Nationalisten roepen op tot een boycot. De verdeeldheid in de grootste nationalistische groepering, de voormalige regeringspartij VMRO-DPMNE lijkt in het voordeel van het ja-kamp. Hristijan Mickovski, leider van deze partij die vanwege corruptie en afluisterschandalen in de oppositie is beland, heeft gezegd het resultaat van het referendum te zullen respecteren. Maar parlementsleden van zijn partij laten andere geluiden horen. Er is nog steeds een sterke anti-westers gezinde minderheid die net als in andere voormalige Joegoslavische deelrepublieken zoals Servië en Montenegro meer hecht aan banden met Rusland, het moederland van de Slaven.

Bestel je boeken bij Bazarow

Mededeling

Bazarow is een verkopende boekensite, waar je ook recensies, nieuws, een agenda en een digitaal magazine kan vinden. Nog niet alles is af, maar veel boeken zijn al te vinden en er komt de komende maanden steeds meer bij.

Het doel van Bazarow is om een site te vormen die evenveel gemak biedt als de online giganten maar die wél teruggeeft aan de boekensector. Tegen roofkapitalisme, en voor teruggeefkapitalisme, bijvoorbeeld door te zorgen dat een flink deel van de opbrengst terug naar de sector gaat en door boekhandels te steunen.

Foto: Monika (cc)

What’s in a name?

, door

ELDERS - Het lijkt voor de oppervlakkige beschouwer allemaal erg futiel, dat gedoe in Griekenland en Macedonië. Maar achter de onenigheid over de landsnaam Macedonië schuilen grote belangen.

De speciale VN-ambassadeur Matthew Nimetz, die een oplossing moet zoeken voor het conflict over de naam Macedonië, bezocht deze week Athene en Skopje. Nimetz benadrukte dat het moment nu daar is om knopen door te hakken. De zaak sleept al 25 jaar en de kans op een oplossing is nog nooit zo groot geweest. Maar een planning voor de onderhandelingen kon hij nog niet geven.

De Griekse minister van Buitenlandse Zaken Kotzias heeft toegezegd half februari te komen met een voorstel waarin behalve de naam-kwestie ook aandacht wordt besteed aan afscheidingsbewegingen, en de internationale en regionale betrekkingen die de twee landen raken. De namen die nu genoemd worden zijn volgens een Griekse krant: Republika Nova Makedonija (Nieuw Macedonië), Republika Gorna Makedonija (Opper-Macedonië), Republika Severna Makedonija (Noord-Macedonië), Republika Vardarska Makedonija (Vardar Macedonië, een naam die gebruikt werd in het Koninkrijk Servië tussen de twee Wereldoorlogen en die verwijst naar de belangrijkste rivier in het land) en Republika Makedonija (Skopje).

Het ‘momentum’ waar Nimetz gebruik van wil maken is vorig jaar gecreëerd door de nieuwe Macedonische regering van premier Zaev. Anders dan zijn voorganger realiseert hij zich maar al te goed dat de toekomst van het land er somber uit gaat zien als het de aansluituing mist bij de EU en de NAVO. En dat nationalistische retoriek en conservatieve halsstarrigheid bij de Grieken alleen maar tot een zelfde houding aanzet en dus het veto voor het begeerde lidmaatschap van de westerse bondgenootschappen alleen maar zal verlengen.

Foto: Peter Fenda (cc)

Anti-Navo Montenegrijnen gokken op Nederlands referendum

, door

ELDERS - Niets lijkt het NAVO-lidmaatschap van Montenegro meer in de weg te staan. De oppositie ziet nog een laatste kansje in Nederland.

Met uitzondering van Spanje hebben alle NAVO-landen het toetredingsverdrag van Montenegro nu geratificeerd. De Amerikaanse president Trump zette vorige week zijn handtekening.  Spanje zal dat naar verwachting half mei doen. De toetreding van het 29e lid van de verdragsorganisatie is dan ondanks alle bezwaren van de binnenlandse oppositie en van Rusland een feit.

Tegenstanders van de NAVO in Montenegro willen in Nederland nog medestanders vinden voor een referendum om de ratificatie door het Nederlandse parlement ongedaan te maken. De Neutrality Union hoopt dat Nederlanders, in navolging van het Oekraïne-referendum, alsnog een blokkade willen opwerpen voor het omstreden lidmaatschap van de NAVO. De Kiesraad zou vandaag bekend maken of er voor de eerste fase van de referendumprocedure voldoende (minstens 10.000) handtekeningen zijn ingezameld. Initatiefnemer Gojko Raicevic hult zich voorlopig in stilzwijgen.

De oppositie tegen het NAVO-lidmaatschap had in Montenegro ook een referendum aangevraagd. Maar dat is door de regering afgewezen. In december was volgens een opiniepeiling nog geen 40% van de Montenegrijnen voor de NAVO. Maar het parlement zal volgende week in meerderheid voor het NAVO-lidmaatschap stemmen. Bij de krappe meerderheid van de zittende coalitie heeft zich ook nog een kleine partij uit de oppositie gevoegd.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: FolsomNatural (cc)

Tijd voor een Europese krijgsmacht

, door

ANALYSE - Jelger Groeneveld volgt sinds lange tijd de (geo)politieke ontwikkelingen in Oost-Europa en de Kaukasus en is op de terreinen van internationale veiligheid en internationale samenwerking politiek actief.

Aankomend Amerikaans President Trump liet er in een dubbel interview met het Duitse Bild en Britse The Times geen misverstand over bestaan: het voortbestaan van de EU kan hem niets schelen en de NAVO noemt hij overbodig. Alle Europese media in rep en roer, Europese politici buitelen over elkaar de afkeuring uit te roepen. “Onverantwoord!” is de kernboodschap. En dat is het natuurlijk ook. Maar onverwacht is het zeker niet.

Streep door de NAVO?

Trump heeft in de campagne vorig jaar al laten weten lidstaten niet te willen helpen verdedigen die zich structureel niet houden aan de 2% norm. Waaronder ook Nederland die zo ongeveer het slechtste jongetje van de klas is. Hij zette daarmee de artikel-5 solidariteit, de kern van de NAVO, op scherp.

Afgelopen weekend ging hij dus nog een stap verder: de NAVO is overbodig. De collectieve verdediging, de veiligheidsparaplu, die de ruggengraat is geweest van de vreedzame, democratische en economische ontwikkeling van (West-)Europa uit de puinhopen van de Tweede Wereldoorlog en die de Sovjets buiten de deur hield, is volgens Trump niet meer nodig. Voor het moment wil hij de NAVO nog behouden.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende