De nuttige idioot van de marine

Was Van Speijk wel goed snik? Dat is de vraag die in dit boek centraal staat. En alhoewel het bewijsmateriaal ontoereikend is, staat de conclusie voor Ronald Prud'homme van Reine eigenlijk wel vast. De grote zeeheld, de man van 'Dan liever de lucht in!', had gevaarlijke depressieve buien en had dus nooit de verantwoordelijke positie mogen krijgen die hem werd toegewezen. Maar toen het kwaad eenmaal was geschied, was zijn wanhoopsdaad zeer bruikbaar. Een dergelijke boodschap wordt niet overal even rustig ontvangen. Prud'homme van Reine vertelt hoe hij, beginnend redacteur van het Vriendenblad van het Scheepvaartmuseum, nadat een collega in het blad een lichtzinnige opmerking over van Speijk had gemaakt, geconfronteerd werd met een stroom woedende reacties van marinemensen. Van Speijk bleek in die kringen nog steeds onaantastbaar te zijn.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Think Defence (cc)

Karel Doorman in de etalage?

ACHTERGROND - De Koninklijke Marine wacht al jaren op een nieuw logistiek bevoorradingsschip, de nieuwe Karel Doorman. Maar het gerucht gaat dat het schip, dat vanaf 2015 operationeel moet zijn, alweer in de verkoop staat. 

Er zijn nog geen officiële berichten over verschenen, maar er wordt volop gespeculeerd dat de Karel Doorman in de etalage van Dienst Materieel Organisatie (DMO, dat ook de verkoop van strategisch defensiematerieel van de Nederlandse krijgsmacht verzorgt) staat. Trouw berichtte eerder deze maand dat de verkoop van de Karel Doorman deel is van de 330 miljoen euro die minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert moet doorvoeren. Wel zal er in plaats daarvan een kleiner bevoorradingsschip komen dat naast de huidige Hr. Ms. Amsterdam zal varen.

Daarmee zijn de plannen voor een Joint Support Ship (JSS), wat de Karel Doorman zou worden, van de baan. Dit nieuwe schip zou niet alleen de bevoorrading van marineschepen op zee verzorgen, maar ook groot materieel van de lucht- en landmacht kunnen vervoeren. Dat was nodig omdat de huidige capaciteit voor transport over zee bij de marine niet groot genoeg is en er behoefte bestond aan ondersteuning vanaf zee voor landoperaties. 

Voor bevoorrading van een marineschip dat bijvoorbeeld in de Golf van Aden bij Somalië ligt voor een anti-piraterij missie heeft de Koninklijke Marine op dit moment één bevoorradingsschip, de Zr. Ms. Amsterdam (166 meter), dat in 1995 in gebruik genomen werd. Tot 2012 had de marine ook beschikking over de Hr. Ms. Zuiderkruis, maar dat schip (dat al sinds de jaren ’70 voer) moest in verband met bezuinigingen toen al uit dienst gehaald worden.

Foto: Johan Wieland (cc)

Wapenlevering aan Indonesië geen probleem?

ACHTERGROND - Nederland gaat voor 345 miljoen euro onderdelen voor Indonesische marineschepen leveren, meldde de regering deze week in een brief aan de Kamer. Is dat geen probleem?

Dinsdag stuurde de regering de brief waarin melding werd gemaakt van de levering van onderdelen ter waarde van 345 miljoen euro aan Indonesië. Die schepen worden uitgerust met scheepskanonnen waarvoor het Italiaanse bedrijf Oto Melara met Nederlandse financiële steun nieuwe munitie ontwikkelde die geschikt is voor gebruik tegen landdoelen. De schepen kunnen daardoor ingezet worden bij de strijd tegen rebellen.

Wapenleveranties worden getoetst aan de hand van verschillende criteria. In dit geval zijn de volgende ijkpunten relevant: mensenrechten (criterium 2), interne conflicten (criterium 3) en regionale stabiliteit (criterium 4). De regering meent in haar Kamerbrief dat de levering op al deze punten geen enkel risico oplevert, maar dat is zeer twijfelachtig. De informatie van de regering lijkt vooral bedoeld om kritiek voor te zijn.

Mensenrechten

De situatie in Indonesië is sterk verbeterd in de afgelopen twintig jaar, daar zullen vriend en vijand het over eens zijn. Overigens was Nederland ook niet te beroerd om wapens te leveren toen Indonesië binnenslands nog wel zeer bloedig huis hield. Maar Oost-Timor is inmiddels onafhankelijk, de spanningen in de Molukken zijn geluwd, in Aceh is de vrede weergekeerd en het militair regime van Soeharto sneuvelde en maakte plaats voor een meerpartijenstelsel. De regering draaft echter wat door als ze zegt dat ‘Indonesië een stabiele democratie is met een vrije pers, een actief maatschappelijk middenveld en een hoge mate van tolerantie. De bescherming van mensenrechten is (grond-)wettelijk vastgelegd, naleving is een incidenteel punt van zorg.’ Die schendingen zijn meer dan incidenteel. Human Rights Watch vat het als volgt samen:

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Rust roest in Rusland

Half-hidden in Russia’s Olenya Bay, adjoining an off-limits naval base, lies a secret that was only recently uncovered to its full extent. In the midst of the otherwise picturesque Russian tundra – home to reindeer, polar bears, Arctic foxes, wolverines and moose – giant metal skeletons raise their great mass toward a gray sky, as if asking where they went awry to deserve their fate.

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022

Marokko koopt Nederlandse wapens met Saoedisch geld

De nieuwste Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) gegevens over de wapenexporten zijn belangrijk nieuws vandaag. Vooral het gegeven dat er 2010 en 2011 een groei is van 24 procent trekt de aandacht. Ook de Nederlandse wapenexporten komen in de berichten stroom voorbij. De Volkskrant schrijft: ‘De Nederlandse wapenexport groeide met 22 procent naar 538 miljoen dollar (408 miljoen euro).’ Op de radio 1 vertelt Pieter Wezeman, onderzoeker bij het Zweedse instituut, dat het gaat om marineschepen, radartechnologie en afgestoten wapens van de Nederlandse overheid.

De snelle groei van de Nederlandse wapenexporten komt vooral door de toenemende verkoop van grote marineschepen naar landen in het Zuiden. In 1998 deed ik voor het schrijven van het boek Nederlandse wapenhandel in de jaren ’90 onderzoek naar de export van marineschepen in de periode 1963-1998. Het ging toen in een periode van vijfendertig jaar om acht schepen (Nigeria 1, Indonesië 3, Griekenland 2 en Taiwan 2). In 2001 werd de verlieslijdende werf De Schelde voor een halve euro overgenomen door scheepswerf Damen. Sinds die tijd, elf jaar geleden, zitten we al op vrijwel evenveel marine exporten (Indonesië 4 en Marokko 3). Een nieuwe export naar Vietnam wordt verwacht. De overname heeft vruchten afgeworpen.

Die exportsuccessen heeft Damen niet zonder hulp bereikt. De overheid beloofde Damen in 2001 te helpen bij het zoeken naar klanten. Tevens kan het bedrijf gebruik maken van de exportkredietfaciliteit van de overheid, hetgeen de dure marineschepen ook binnen het bereik van minder kapitaalkrachtige klanten brengt. Volgens werfdirecteur Kommer Damen was ook de marine ‘aan alle kanten bereid medewerking aan export te verlenen.’ Bij het schrijven van het boek Explosieve Materie voorzag ik al een toename van export naar dubieuze bestemmingen: ‘Een restrictief beleid is overigens nauwelijks te verwachten. Export van wapens voor marines liggen in Nederland niet problematisch, specifieke uitzonderingen daargelaten.’

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Advies aan de Koninklijke Marine

De recente bezuinigingen op de Nederlandse strijdkrachten nopen tot ongewone maatregelen. Behulpzaam als ik ben, verwijs ik de commandanten van de Koninklijke Marine graag naar de onderstaande gebeurtenis uit de Uruguayaanse Burgeroorlog:

It was in South America. The officer wasCommodore Coe of the Montevidean navy, in an engagement with Admiral Brown of the Buenos Ayrean service. The commodore’s ship had exhausted her ammunition, and the first lieutenant came excitedly to the commodore asking, ‘What are we to do, sir? The lockers are empty.’

‘All empty?’ asked the commodore.

‘Every one of them,’ said the lieutenant — ‘round shot, grape, canister, double-head, all gone!’

‘Is the powder done?’ asked the commodore.

‘No, sir, we’ve plenty powder.’

‘Well,’ said the commodore, ‘we had a darned hard Dutch cheese at dinner to-day; do you remember?’

‘I ought to,’ said the other, ‘I broke the carving-knife trying to cut it.’

‘Are there any more aboard?’

‘About six dozen; we took them from a droger.’

‘Will they go into the 18-pounders?’

‘By thunder! commodore,’ cried the lieutenant, ‘that’s an idea. I’ll go and try ’em.’

Presently the guns of their ship, the ‘Santa Maria,’ re-opened fire. Admiral Brown, on the opposing ship, found shot after shot flying over his head. Presently one of them struck his mainmast, and as it did so, shattered and flew in every direction. ‘What, in all creation, is that the enemy is firing?’ exclaimed the startled admiral.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Quote du Jour | Would Israel dare to stop…?

There is only one international voice that has influence in Israel and that is the United States. The same ships that brought relief to Haiti can bring food and medical supplies to Gaza. The United States should set a very short deadline for ending the blockage. If the siege is not ended, then American ships should set sail.. ..Would Israel dare stop and board American relief ships? (HuffingtonPost)

Geëngageerd ondernemer Michael Kieschnick keurt het geweld van de Israëlische commando’s scherp af en stelt dat het nu tijd is geworden dat de Amerikaanse marine de blokkade van Gaza doorbreekt. Vandaag veroordeelt de VN Veiligheidsraad de aanval op de Freedom Flotilla en roept op tot een onafhankelijk onderzoek. Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland, China, Brazilië en de Arabische vertegenwoordiger roepen op om blokkade Gaza op te heffen. De Amerikaanse overheid was veel milder en wil een onderzoek “naar al het geweld in het Midden-Oosten”. Onder het Amerikaanse volk is de onvrede over Israël echter veel groter: demonstranten op Times Square én zelfs een Republikeinse senator die oproept tot het beëindigen van de blokkade.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Rekruteer piraten voor kustwacht

Een gastbijdrage van Kassim Mohammed. Hij is ook te lezen in de laatste aflevering van Zam Afrika Magazine.

Wanneer beseft de internationale gemeenschap dat het sturen van marineschepen het Somalische piratenprobleem niet zal oplossen? In april voerde de Nederlandse marine een landing uit op de Somalische kust om de bemanning van een Iraanse visserboot te bevrijden. Tijdens de operatie werden zestien Somalische piraten gevangen genomen. Twee daarvan kwamen om het leven, wat tot enige controverse leidde. Het doel van de marine is toch om piraten levend te vangen? Een operatie kan natuurlijk wel eens uit de hand lopen, maar er blijft een vreemd luchtje aan deze zaak hangen.

Tot verontwaardiging van veel Somaliërs wierpen de Nederlandse mariniers de lichamen van de twee omgekomen piraten zonder pardon in zee. Het was te heet om ze te bewaren, verklaarde een woordvoerder achteraf, en bovendien was de kans dat de nabestaanden konden worden opgespoord te verwaarlozen. De nabestaanden, die niet veel later zonder veel problemen door de pers waren opgespoord, waren niet onder de indruk van deze verklaring. Maar het signaal van de Nederlandse marine was wel duidelijk aangekomen: de internationale gemeenschap heeft er geen problemen mee om Somaliërs te behandelen als uitschot van de allerlaagste soort. De regel dat elke misdadiger recht heeft op een eerlijk proces geldt blijkbaar niet zodra de Somalische landsgrenzen worden overschreden. Marinecodes gelden blijkbaar voor iedereen, behalve voor Somaliërs.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De mottenballenvloot

For decades, dozens of forgotten Navy and merchant ships have been corroding in Suisun Bay, 30 miles northeast of San Francisco. These historic vessels – the Mothball Fleet – served their country in four wars: WWII, the Korean War, the Vietnam War, and Desert Storm. After a decade of impasse, the ghost fleet is slowly dwindling as the ships are towed out one-by-one for scrapping.

Over a two-year period, Scott Haefner and some friends gained unprecedented access to the decaying ships, spending several days at a time photographing, documenting, and even sleeping aboard them – often in the luxury of the captain’s quarters.

Meer bij The Presurfer.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Volgende