Geluk (3): de gelukkige planeet?

Maandag 20 maart vierden we de ‘Internationale Dag van het Geluk.’ Ter gelegenheid daarvan werd onder auspiciën van de Verenigde Naties het World Happiness Report 2017 uitgebracht. Naar aanleiding hiervan brengt Sargasso een aantal artikelen over geluk, hoe onderzoekers dat trachten te meten en de conclusies die we daaruit kunnen trekken. In deel 3: de Happy Planet Index. In deel 1 van deze serie stond het World Happiness Report 2017 centraal; in deel 2 ‘geluksprofessor’ Ruut Veenhoven. Veenhoven is sinds 1985 directeur van de World Database of Happiness. Beide ranglijsten gaan over individueel geluk, wat resulteert in een ranglijst met gelukkige, minder gelukkige en ronduit ongelukkige landen. De Happy Planet Index Van een heel andere orde is de index die de New Economics Foundation (NEF) opstelt, de Happy Planet Index (HPI). De NEF is een Britse denktank. De denktank werd in 1986 opgericht door de leiders achter The Other Economic Summit (TOES) met als doel het ontwerpen van een model en nieuwe indicatoren voor welvaart gebaseerd op gelijkheid, diversiteit en stabiliteit: ‘There has never been a greater need for a new economy or a more important moment to act than right now, because a storm that has been gathering for decades is firmly upon us. Millions of people feel they have lost control over their lives and are now being left behind by changes in the economy, technology and climate, even while being promised a parody of control that threatens to make matters worse. We believe change begins when people recognise that the spiralling chaos and insecurity of daily life is caused by concentrations of power and ownership – whether old or new – operating increasingly beyond their control.’

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Europese Commissie wil één Europees belastingstelsel voor grote bedrijven

En dat wordt hoog tijd:

Maar wij moeten nóg verder gaan. De Commissie wil opnieuw een voorstel doen voor een gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting. Een bedrijf dat in meer dan één lidstaat actief is, zou dan maar met één gemeenschappelijk pakket regels voor zijn belastingaangifte te maken krijgen.

De belasting wordt verdeeld onder de landen waar de dochterondernemingen zijn gevestigd. Hiermee is eerlijke belastingconcurrentie mogelijk, maar worden veel van de huidige mogelijkheden voor agressieve fiscale planning geblokkeerd.

Foto: Lisbon Council (cc)

Junckers aftreden niet los te zien van Snowdens optreden

ANALYSE - Soms weet ik niet wat het echte nieuws is: dat de premier van Luxemburg (en Jeroen Dijsselbloems voorganger) Jean-Claude Juncker is afgetreden (hij was de langst zittende premier in Europa) of dat Luxemburg een geheime dienst heeft – de SREL. In dit geval maakt het niet uit, omdat Juncker is afgetreden vanwege gedonder binnen de Luxemburgse geheime dienst. De dienst ligt onder vuur en wordt beschuldigd van illegaal afluisteren, corruptie en het handelen in gestolen auto’s. Juncker mocht woensdagavond op het parlementaire matje met de billen bloot.

Het bericht is opvallend omdat Juncker zo ontzettend veel politieke ervaring heeft – hij was vanaf 1995 onafgebroken premier van Luxemburg en won met de christelijk sociale partij verkiezing na verkiezing. Hij combineerde die baan acht jaar lang (tussen 2005 en 2013) met het voorzitterschap van de Eurogroep – de financiële slangenkuil waar Dijssebloem nu de scepter zwaait. Genoeg ervaring, zou je zeggen. Helaas. Woensdagavond verdedigde hij zich in een twee uur durende speech in het Luxemburgse parlement ondanks al die ervaring met een afschuwelijke politieke doodzonde –  ‘Ik wist van niets, ik ben niet persoonlijk verantwoordelijk.’

Erger dan toegeven dat het chaos is, is bekennen nergens van af te weten.

Die vlieger gaat zelden op en ook niet in Luxemburg. De sociaal-democraten trokken de stekker uit de coalitie en vorige week maakte Juncker zijn aftreden en het uitschrijven van vervroegde verkiezingen bekend. Tijdens die verkiezingen zal duidelijk zijn in welke mate Juncker door de affaire is beschadigd en zijn hegemonie van achttien jaar kan worden doorbroken. De vraag is of het electoraat gerommel bij de Luxemburgse geheime dienst (waarom hebben ze die?) afstraft. Interessant in deze is de vraag of het electoraat een verband legt met (al) dat andere gerommel omtrent geheime diensten.

Foto: Timo Arnall (cc)

Na Cyprus staat Slovenië klaar

ANALYSE - Cyprus is voorlopig gered. Ondertussen loopt het volgende euroland zich al warm om in de problemen te komen: Slovenië.

De oorzaak van de Cypriotische problemen is relatief helder. Enorme hordes buitenlandse, met name Russische geldbezitters werden naar het eiland gelokt met hoge rendementen. Dat geld werd risicovol belegd (met name in Griekse staatsobligaties). Normaal gesproken bied je dan een beleggingsrekening aan, zodat als het tegenzit het verlies voor de rekeninghouder is en niet voor de bank. De Cyprioten boden spaarrekeningen aan, zodat de banken zelf in zwaar weer belandden toen als onderdeel van het Griekse reddingsplan de staatsobligaties afgestempeld werden. Volgens het afgelopen nacht gesloten akkoord zullen grote spaarders, die beter hadden moeten weten, hun hoge rendementen van de afgelopen jaren weer moeten inleveren.

De situatie in Slovenië werd ongeveer op hetzelfde moment acuut als in Cyprus, namelijk negen maanden geleden. Cyprus kwam tot uitbarsting na de verkiezing van een nieuwe president. Ook in Slovenië veel politieke turbulentie, culminerend in de installatie van een nieuwe regering vorige week. Anders dan Cyprus heeft Slovenië nog niet formeel om hulp gevraagd, maar analisten zien het somber in.

Ook in Slovenië zit het probleem in de banken. Die hebben ongeveer zeven miljard euro nodig om overeind te blijven. De oorzaak ligt echter niet in speculatie, maar in de economische crisis, die de stevig groeiende economie tot stilstand heeft gebracht. Banken hadden geld uitgeleend om bedrijven in staat te stellen te groeien en moeten nu constateren dat een aanzienlijk deel van die leningen niet terug zal komen. Het IMF toonde zich in december niet ontevreden (pdf). Vanuit financieel beleidsopzicht valt Slovenië niet zoveel te verwijten.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.