logica Archives - Pagina 2 van 2

Foto: copyright ok. Gecheckt 26-09-2022

Pseudowetenschap als opium van de universiteit

19 augustus 2011 , 19:00 , door Gastauteur

Volgens classicus Jona Lendering oordelen we te makkelijk over pseudowetenschap. Misschien is pseudowetenschap wel opium van de universiteit, betoogt ze.

Het is een van de bekendste verhalen over de Oudheid: hoe de Griekse ingenieur Archimedes tijdens de belegering van Syracuse in 212 v.Chr. Romeinse oorlogsschepen vernietigde met behulp van brandspiegels. De anekdote is te absurd om waar te zijn. De Grieken en Romeinen zelf geloofden het verhaal in elk geval niet, want ze reppen in hun verslagen van de belegering niet van het wonderwapen (meer).

Het is in feite een Byzantijns sprookje, dat al is doorgeprikt in de zeventiende eeuw, toen de optica ontstond. De Franse filosoof Descartes wist bijvoorbeeld dat de benodigde spiegels onhandelbaar groot zouden zijn. Moderne experimenten, zoals van de MythBusters, bewijzen bovendien dat zelfs als Archimedes zulke spiegels had kunnen slijpen, de Romeinen zo voorkomend hadden moeten zijn hun schepen precies in het brandpunt stil te leggen. Op volle zee.

Archimedes’ brandspiegel is een schoolvoorbeeld van pseudowetenschap: naïef gebruik van bronnen gecombineerd met gebrek aan kennis van de natuurwetenschappen. De mysterieuze krachten van de piramiden, de alleen aan de Mesopotamiërs bekende planeet Niburu en de ondergang van Atlantis zijn andere voorbeelden.

Pseudowetenschappelijke theorieën zijn in hun absurditeit moeilijk over het hoofd te zien. Dat wil echter niet zeggen dat ze representatief zijn voor de bestaande desinformatie, want daarnaar is nooit onderzoek gedaan. Er bestaat andere soorten:

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Minister Schippers is óf dom óf dom en ondemocratisch

20 juni 2011 , 15:23 , door Martijn

Dit blog gaat over antirookbeleid. Maar dat is gewoon in dit geval gewoon een praktijkvoorbeeld van wat er mis is met het beleid van dit kabinet in het algemeen en dat van minister Schippers in het bijzonder.

De oplopende kosten van de gezondheidszorg zijn in de hele westerse wereld een probleem. Ook in Nederland. Dus moet er bezuinigd worden. We weten inmiddels dat dat gaat gebeuren via de PGB en de GGZ. Wat me opvalt is dat er niet een goed doordacht plan achter lijkt te zitten. Ik heb de indruk dat Schippers en haar ambtenaren maar wat in de wilde weg hebben lopen hakken in de begroting, net zoals staatssecretaris Zijlstra volkomen willekeurig het cultuurbudget met de ~~snoeischaar~~ motorzaag te lijf gaat.

Nu zag ik bovenstaande item uit EénVandaag op Joop voorbij komen en dat sterkt me in mijn gedachten dat ze maar wat aan klooien in de regering. Ze houden niet eens de schijn op van een doordacht beleid.

Als we de inhoud van de reportage van EénVandaag even samenvatten komt het hier op neer:

Roken is nog steeds één van de grootste problemen in de volksgezondheid.
Wetenschappelijk is aangetoond dat plain packaging beginnende rokers ontmoedigt. De sigarettenindustrie zegt dat het niet zo is, maar is ondertussen faliekant tegen, wat het bewijs alleen maar sterker maakt.
Invoeren van plain packaging kost de overheid niets.
Plain packaging is ook voor rokers een lichte maatregel: sigaretten worden er niet duurder of lastiger verkrijgbaar van. Als ze het pakje lelijke vinden, kunnen ze de sigaretten meteen overdoen in een sigarettenkoker of -etui.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Atheïsten geloven ook

5 april 2009 , 15:03 , door Gastauteur

[i]GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag is dat Jaap van Blog of Reason.[/i]

Namelijk, dat God niet bestaat. Dit argument is de laatste tijd erg populair onder mondige gelovigen en wordt steeds vaker aangehaald onder het mom: we hebben allebei een mening. Zo kun je een mening hebben over ‘evolutie vs. schepping’ en over ‘big bang vs. schepping’. De één gelooft zus, de ander zo, maar geloven doen we allemaal want niets is zeker. Wat de blije boodschappers zich niet realiseren is dat deze redenering – iedereen gelooft – alleen opgaat indien God niet bestaat.

Bij argumentaties rondom het begrip geloven draait het uiteindelijk om de vraag: bestaat God of niet? Immers, beantwoordt deze vraag en geloven wordt vervangen door zekerheid. Laten we voor het gemak de varianten in de vorige alinea daarom reduceren tot ?geloven in God?.

‘Hij gelooft in God’ heeft als essentie geloven in God en ‘Ik geloof niet in God’ heeft als essentie niet-geloven in God. (Waarbij geloven en niet-geloven twee complementaire begrippen zijn die samen de gehele verzameling meningen over dit onderwerp bevatten.)

Als de stelling juist is dat atheïst en aanbidder ondanks hun zeer verschillende inzichten beiden (iets) ‘geloven’ in de zin dat ze ‘er een mening op nahouden’, dan moet gelden dat geloven in God gelijk is aan niet-geloven in God (God is hier de onveranderlijke). En dat kan alleen als geloven hetzelfde is als niet-geloven. Maar hiermee verliest geloven iedere betekenis omdat nu aan één begrip twee elkaar uitsluitende betekenissen worden toegekend.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: De fuzzy logic van de rechtspraak

8 oktober 2008 , 14:28 , door Martijn

Rechters zijn niet altijd objectief (Foto: Flickr/beingkatie)

“Burgers straffen ongeveer even zwaar als rechters” is de titel van het persbericht waarmee de Raad voor de Rechtspraak gisteren naar buiten kwam. De Raad had Willem Wagenaar, emeritus professor in de experimentele psychologie gevraagd daar onderzoek naar te doen. Hij liet twee groepen burgers, één met mensen met maximaal MBO en één bestaande uit mensen met minimaal een HBO-opleiding, op basis van de rechtzitting en het dossier oordelen over zaken voor de rechter en er bleek weinig verschil te zitten tussen de rechters en de twee groepen.

Dan willen de rechters natuurlijk ook hun eigen winkel beschermen en daarom vermeldden ze erbij dat Wagenaar ook vond dat de rechters hun vonnis beter beredeneerden:

Uit het onderzoek blijkt dat leken in vergelijking met rechters niet minder argumenten gebruiken of op een eenvoudiger manier argumenteren. Wel baseren ze vaker dan rechters hun oordeel op vooronderstellingen en aannames die geen feitelijke basis hebben

Dat ‘vaker’ heb ik speciaal benadrukt, want een vluchtige blik in Wagenaars vrij dikke rapport leert dat ook de rechters nog behoorlijk vaak onzinargumenten gebruiken. Een paar voorbeelden:

De rechtbank constateert dat het slachtoffer door haar advocaat geïnstrueerd was om bepaalde dingen te zeggen, maar zonder daarvoor argumenten aan te geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De logica van de ChristenUnie

2 juni 2008 , 13:03 , door Joost

De ChristenUnie is tegen het selecteren van embryo’s op erfelijke vormen van kanker. […] Bij kunstmatige bevruchting is vaak sprake van embryo’s die overblijven en worden vernietigd. De ChristenUnie beschouwt die embryo’s als beginnend menselijk leven dat moet worden beschermd.

De ChristenUnie heeft een toelichting over haar standpunt betreffende het selecteren van embryo’s tijdens IVF op haar site gezet. Bovenstaande tekst geeft de spagaat waarin de partij zich bevindt goed weer. Samengevat zegt de partij: “Wij zijn tegen selecteren op erfelijke factoren van embryo’s tijdens IVF omdat wij tegen IVF zijn”, terwijl dát standpunt nergens terug is te vinden. Niet in de verkiezingsprogramma’s, nog op de site.

Daarbij is de redenering in de uitleg aantoonbaar foutief. Er wordt niks méér beschermd, het saldo van vernietigde embryo’s blijft gelijk.

In de laatste paragraaf van de uitleg wordt het nog leuker:

Is er nog wel ruimte voor mensen met ziektes, handicaps en aangeboren afwijkingen?

Wat is dat nou voor een vraag? Het is alsof je je afvraagt of een maatregel om het aantal verkeersdoden te beperken nog wel ruimte laat om te sterven. Natuurlijk is die ruimte er. Er zullen altijd mensen zijn die dit soort diagnostiek niet willen toepassen, en er zullen altijd mensen zijn die door het systeem glippen. De eigenlijke vraag van de CU zou moeten zijn “Is er ruimte voor meer gezonde mensen?” En die vraag zal zelfs de CU met ja moeten beantwoorden, denk ik zo.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.