Oké, het is een beetje flauw om alleen op het liveblog van NRC in te zoomen, maar tijdens het beruchte #Omtzigtdebat was dat blog mijn tweede scherm. Selectieve waarneming? Zeker, al kan je, positiever, ook spreken over een casusstudie.
Hoe dan ook, er viel mij iets op. In dat blog waren 27 tweets opgenomen. Een opgenomen tweet kan je beschouwen als een citaat van degene die tweet. Een stem van buiten, zo u wilt, die met een schuine blik de situatie waarover verslag wordt gedaan, waarneemt. Maar, dan nu de pointe van mijn opmerking, één van die 27 tweets was daadwerkelijk van buiten, dat wil zeggen: van buiten de politieke redactie van NRC. Dat was een tweet van Ayfer Koç, echtgenote van Pieter Omtzigt. De 26 overige tweets kwamen van eigen redacteuren.
Alternatieven aandragen
Kampioenen waren Lamyae Aharouay en Mark Lievisse Adriaanse met beide zeven tweets. Ook Petra de Koning (3), Tom-Jan Meeus (2) en Steven Derix (1) kwamen met een of meerdere tweets in het liveblog van hun krant terecht. Mijn vraag: waarom kwamen, met Koç als uitzondering, alleen NRC redacteuren in dat blog? Een vraag die alleen met een gesprek met de betreffende livebloggers is te beantwoorden, en dat voer ik niet. Ik kan wel in algemene termen wat zeggen over de functie van tweets in blogs, hun een communicatieve doel zo u wilt: het zijn (alternatieve) stemmen die een (alternatief) licht laten schijnen over een gebeurtenis die zich voltrekt.
Kortom: hoe meer diversiteit in de selectie van ‘stemmen’, hoe pluralistischer de weergave van de werkelijkheid. En zeker in politieke debatten worden voortdurend diverse standpunten en inzichten tegen elkaar afgewogen; een democratisch debat is een retorische situatie waarvan de uitkomst per definitie niet van tevoren vaststaat. Als een politiek debat zich laat kenmerken, dan vooral door de verbale strijd om alternatieve lezingen van de werkelijkheid. Het verslag van zo’n debat zou dus baat hebben bij een zo’n breed mogelijke selectie van alternatieve lezingen: vanuit de Kamer zelf, vanuit de samenleving, wetenschap en betrokken burgers. Kortom: meer stemmen van buiten en niet meer stemmen van binnen.
Belofte van sociale media
Er is een tweede reden om bij de verslaggeving van een politiek debat (in een liveblog) meer uitingen op sociale media in het blog op te nemen. Politici stellen zelf dat sociale media een belangrijke rol spelen in dat politieke debat en dat politieke debat al lang niet meer beperkt is tot de daarvoor aangewezen arena — de Tweede Kamer (in dit geval). Kortom: het debat vindt niet plaats op de plek waar de redacteuren al zijn, ook daarbuiten laten stemmen zich horen. Stemmen die nieuwe inzichten kunnen geven waardoor het debat in een breder perspectief kan worden geplaatst en dus ook pluralistischer kan worden weergegeven. Dat was toch de belofte van sociale media?
Eerder vroeg ik al waar het publiek was in blogs over de debatten en de campagne — zeker een campagne die door corona nooit echt van de grond is gekomen. Nu vraag ik me af waar alle andere weters zijn die het debat volgden en hun expertise, inzichten, opinies, analyses of, gewoon, hun gedachten met anderen deelden. Die ideeënpool lijkt mij rijk genoeg om uit te putten — omdat het debat niet alleen voor onze ogen en in de hoofden van redacteuren plaatsvindt, maar breder, en misschien wel breder dan de Tweede Kamer alleen.
Dit stuk verscheen eerder bij Vanderlubben.
