Eerlijk Delen als Aporia

Eigenlijk heb ik het best getroffen: mijn ouders hebben hun leven lang hard gewerkt en gespaard. Daarmee hebben ze mij alle kansen gegeven om de opleidingen te volgen die ik wilde. Ik heb nooit hoeven werken tijdens mijn studie, en zelf nu werk ik met name om iets bij te dragen aan de samenleving. Ik heb dankzij mijn ouders een heel mooie startpositie in het leven. Waarom moeten jullie dit weten? Omdat ik me vaak verwonder over de onrechtvaardigheid van mijn eigen positie: mijn ouders waren welvarend, en ik heb die rijkdom van huis uit mee gekregen. Armoede en rijkdom zijn deels erfelijk. Ik ben enorm gelukkig met wat mijn ouders voor mij hebben gedaan, maar mijn eigen prestaties zijn maar in een klein deel verantwoordelijk voor mijn eigen welvarende positie. Maar dat is niet het enige, neem bijvoorbeeld het feit dat ik man ben: mannen krijgen gemiddeld een hoger loon voor het zelfde werk als vrouwen. Maar ik heb het meest getroffen dat ik in Nederland geboren ben, een land met een van de hoogste gemiddelde inkomens op de wereld. In bijna alle andere landen zou ik voor mijn vijfde zijn overleden, zou ik minder kansen hebben gehad en zou ik aanzienlijk armer zijn geweest. Als je libertariër zou zijn, zoals Imre Wessels, dan is dit een groot probleem. Een libertariër gelooft dat inkomensverschillen gerechtvaardigd zijn omdat mensen daar zelf voor gekozen hebben. Als iedereen mij vrijwillig 10 euro geeft, dan is er daar geen enkel bezwaar tegen. Wat volwassen mensen vrijwillig doen kan niet onrechtvaardig zijn? Toch?

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Libertair paternalisme voor sigaretten

, door
Straks alleen nog maar in grijs? (Foto: Flickr/Matthew Byrne)

Onlangs kwam in het nieuws dat de EU overweegt standaardverpakkingen voor sigaretten verplicht te stellen. Ik vind dat een goed idee en zie het zelfde concept ook wel zitten voor alcoholische drank. Veel mensen zijn het niet met me eens. Meerderen daarvan vonden het nodig me van totalitaire neigingen te betichten. En dat terwijl de oorsprong van deze maatregel ligt in het mekka van het libertarisme, de Universiteit van Chicago.

Daar doceren econoom Richard Thaler en jurist Cass Sunstein. Zij bogen zich over één van de grootste problemen in de democratische rechtsstaat: hoe zorg je dat mensen de beslissingen nemen die het beste voor zichzelf en het land zijn, zonder dat je ze hun vrijheid afneemt?

Mensen zijn namelijk notoir slechte beslissers. Ze laten kleine winst op korte termijn prevaleren boven grotere winst op de lange termijn, laten te verwachten negatieve effecten zwaarder wegen dan te verwachten positieve effecten, leiden aan gambler’s fallacy of ze zijn gewoon lui en kiezen voor de eerste optie uit een serie mogelijkheden.

“Elk voordeel heb zijn nadeel” dachten Thaler en Sunstein en ze schreven het boek Nudge over hoe overheden de (imperfecte) manier van denken kunnen gebruiken om mensen te helpen betere keuzes te maken zonder ze hun vrijheid af te nemen. Ze noemen dit libertair paternalisme: de overheid stuurt, maar laat uiteindelijk mensen wel de keuzevrijheid. Zelf heb ik slechts besprekingen van en essays gebaseerd op het boek gelezen, maar in de ambtelijke wereld is het blijkbaar verslonden gezien de enorme lawine aan beleidsvoorstellen die op dit idee gebaseerd zijn.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.