Kroatië laat fascistische leuze weer toe

Het botert nog steeds niet tussen buurlanden Kroatië en Servië. De tolerantie van de Kroatische regering tegenover herlevend fascisme zet de verhouding wederom onder druk. Het is de Servische premier Ana Brnabic vorige week niet gelukt haar Kroatische collega Andrej Plenkovic aan de telefoon te krijgen. Ze probeerde het contact te herstellen nadat een Kroatische parlementsdelegatie het bezoek aan Belgrado voortijdig had afgesloten. De delegatie keerder huiswaarts na provocaties van de ultra-nationalistische Servische politicus Vojislav Šešelj, die nog onlangs door de opvolger van het Joegoslavië Tribunaal veroordeeld is tot tien jaar gevangenisstraf wegens oorlogsmisdaden tijdens de burgeroorlog. Šešelj beledigde vorige week de Kroatische gasten door hen voor fascisten uit te maken en op hun vlag te gaan staan. Zondag werd vervolgens de Servische minister Aleksandar Vulin verhinderd in Kroatië een herdenkinsgdienst bij te wonen van de slachtoffers van de nazi's in het voormalige concentratiekamp Jasenovac. Over wat daar in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd en wie daarvoor verantwoordelijk zijn verschillen de Serviërs en Kroaten hartgrondig van mening. De Serviërs beschuldigen het anti-slavische en antisemitische Ustaša-regime van Ante Pavelić van moord op Joden, Roma, Serviërs en Kroaten die tegen het regime waren. Zij werden in de vazalstaat van Hitler tussen 1941 en 1945 omgebracht in verschillende kampen, waaronder Jasenovac. Vulin vindt dat de Kroatische autoriteiten de misdaden van het Ustaša-regime  bagatelliseren. Volgens Joodse organisaties geven de Kroaten een verkeerd beeld van Jasenovac. “Er zijn geen doden te zien op de foto, het lijkt niet op een executiekamp.”  Servische anti-fascisten organiseren daarom sinds enkele jaren hun eigen herdenking van de slachtoffers in Jasenovac.

Door: Foto: D Smith (cc)
Foto: Mike McHolm (cc)

Links verliest in Kroatië

ELDERS - Nieuwe verkiezingen in Kroatië brengen een nieuwe regering nog niet direct dichterbij.

De conservatieve HDZ (Democratische Unie van Kroatië) is met 61 van de 151 zetels de grootste partij geworden in Kroatië bij de parlementsverkiezingen van zondag j.l. Met een nieuwe leider, de Europarlementariër Plenkovic, haalde de partij een winst van 2 zetels. De linkse coalitie met de sociaaldemocratische SDP behaalde 54 zetels (had er 56), de nieuwe centrumrechtse partij Most (Brug) kreeg 13 zetels (-6). SDP-leider Milanovic is zwaar teleurgesteld en heeft zijn ontslag ingediend. Een lage opkomst in de grote steden heeft hem mogelijk parten gespeeld. De verkiezingen waren noodzakelijk nadat de vorig jaar moeizaam tot stand gekomen regeringscoalitie van HDZ en Most onder leiding van de partijloze premier Oreskovic in juni was gevallen. Oreskovic moest het ontslag van zijn regering indienen nadat een conflict over mogelijke corruptie van vicepremier Karamarko van HDZ volgens coalitiepartner Most niet bevredigend kon worden opgelost. De partij, die bij de verkiezingen eind vorig jaar van corruptiebestrijding een hard punt maakte en met 19 zetels in het parlement kwam, diende een motie van wantrouwen in. Die werd met steun van de oppositie aangenomen. Most moet deze actie nu bekopen met een verlies van zes zetels. Wie breekt betaalt.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Internationale Strafhof Den Haag spreekt in hoger beroep twee Kroatische generaals vrij

Ante Gotovina en Mladen Markac zijn vrijgesproken van oorlogsmisdaden.

Tijdens “Operatie Storm” in 1995, tegen het einde van de Joegoslavische burgeroorlog, veroverden Kroatische strijdkrachten Krajina en verdreven ze tussen de honderdvijftigduizend en tweehonderdduizend Serven uit de regio.

Beide generaals werden in 2011 aanvankelijk veroordeeld wegens oorlogsmisdaden en deportatie van de Serven. De rechters oordeelden toen dat beide Gotovina en Markac deel waren van een vooropgezet plan onder leiding van Franjo Tudjman om de Serven te verdrijven.o

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Solidair met het broedervolk

ELDERS - In Oekraïne vechten huurlingen uit diverse Europese landen.

Afgelopen zomer schreef ik over Serviërs die meevochten met de separatisten in het oosten van Oekraïene. De “Volksrepubliek Donetsk” had daarvoor net een speciaal gezantschap geopend in Belgrado. Uit Donetsk rapporteerde het Servische bataljon Jovan Sevic overwinningen op het Oekraïense leger. Het bataljon is vernoemd naar een 18e eeuwse cavaleriecommandant uit Servië die de Russen trouw zwoer bij het vestigen van een autonome provincie in de regio Donetsk onder de naam Slavo-Serbia. De historische banden tussen Rusland en Servië worden in patriottische kringen in het Balkanland nog steeds gekoesterd. De Servische premier Vucic verzocht zijn landgenoten deze zomer dringend om naar huis te komen, want “Servië is geen partij in dit conflict”.

Het is niet duidelijk of zijn oproep gehoor heeft gevonden, maar veel nationalistische Serviërs zullen het niet met hem eens zijn. En dat geldt voor meer mensen uit de regio. Vorige week riep de Kroatische regering  net als Vucic landgenoten die in Oekraïne vechten op om naar huis te komen. Het gaat om Kroaten die zich hebben aangesloten bij het extreem-rechtse Azov Bataljon dat de separatisten bevecht in het zuiden van het land.

Foto: Dubrovnik [foto van de auteur]

Spoken uit het verleden

ELDERS - De Balkan oorlog van meer dan twintig jaar geleden lijkt geschiedenis vanuit West-Europa gezien. In het voormalige Joegoslavië houden Serven, Kroaten en Bosniërs hun onderlinge conflicten nog steeds levend.

Zondag mogen de Kroaten een president kiezen. In de tweede ronde gaat het tussen de huidige sociaaldemocratische president Ivo Josipovic en de christen-democratische Kolinda Grabar-Kitarovic. De laatste zou de grootste kans hebben om te winnen, volgens politicoloog Puhovski. De sociaaldemocraten hebben de afgelopen periode geregeerd en het land is er volgens velen niet beter van geworden. En van de christen-democraten verwacht Puhovski een grotere opkomst. Grabar-Kitarovic is nu nog assistent van de secretaris-generaal van de NATO. Ze was eerder minister van Buitenlandse Zaken en Europese integratie en heeft haar land zowel de NATO als de EU ingeloodst. In een afgelopen zondag uitgezonden televisiedebat probeerden beide kandidaten elkaar zoals gebruikelijk elkaars reputatie onderuit te halen. Josipovic confronteerde zijn tegenstandster met de corruptie in de regering waar zij deel van uitmaakte. Grabar-Kitarovic viel de sociaaldemocraten aan vanwege hun onmacht om het land uit de crisis te helpen.

Spoken uit het verleden beroerden het afgelopen jaar de Kroatische politiek, schrijft Balkan Insight op de laatste dag van 2014.  Twee oud-medewerkers van de Joegoslavische geheime dienst moesten op aandrang van de EU en na tegenwerking vanuit het parlement uiteindelijk toch aan Duitsland worden uitgeleverd voor de moord op de balling Stjepan Djurekovic in 1983. De Balkan oorlog die tien jaar later na het uiteenvallen van de Joegoslavische Federatie uitbrak is in de rechtszaal nog steeds niet uitgevochten. Kroatië en Servië beschuldigden elkaar bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag van oorlogsmisdaden. Kroatië verdedigde zich in dit proces met verwijzing naar de vrijspraak van Ante Gotovina en Mladen Markac in 2012 door het Joegoslavië Tribunaal.  Generaal Gotovina, die verantwoordelijk wordt gesteld voor de moord op Serviërs in enkele Kroatische regio’s is nog altijd populair bij Kroatische nationalisten (die ook nu nog geen moeite hebben met een mis ter nagedachtenis van de fascist Pavelic) De Serviërs reageerden uiteraard woedend. Twee jaar later zagen we het omgekeerde toen de Servische nationalist Seselj door het Joegoslavië tribunaal om gezondheidsredenen werd vrijgelaten. Hij wreef onmiddellijk zout in de wonde door de inname van de Kroatische stad Vukovar in 1991 door het toenmalige Joegoslavisch leger een ‘bevrijding’ te noemen. De stad is sinds 1998 Kroatisch, maar heeft nog altijd een Servische minderheid. Kroatische veteranen maakten zich het afgelopen jaar druk om het gebruik van cyrillische tekens in de openbare ruimte te verbieden. En zo zal het nog wel een tijdje doorgaan, ook in 2015. Met een uitvoerig onderzoek naar de manier waarop de paramilitaire (terroristische) groep van de Serviër Arkan ontsnapte aan vervolging wegens oorlogsmisdaden hebben de journalisten van Balkan Insight zelf nieuwe conflictstof op tafel gelegd.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Vermosh, gezicht vanuit Albanië op Montenegro copyright ok. Gecheckt 15-11-2022

Serviërs vechten mee in Donetsk

ACHTERGROND - De Balkan blijft verscheurd tussen Oost en West. De lange geschiedenis van grote en kleine conflicten tussen verschillende etnische groepen drukt zwaar op de regio.

“Voor Servië en het Servische volk zijn de oorlogen al lang afgelopen”, zei premier Alexander Vucic deze week. Hij deed een dringend beroep op de Servische huurlingen die meevechten met de Russisch gezinde opstandelingen in het oosten van de Oekraïne om naar huis terug te keren. Servië is geen partij in dit conflict, verklaarde hij. Servische huursoldaten brengen het land volgens hem schade toe. Maar hij repte niet over consequenties die deelname aan de oorlog in Oekraïne voor zijn landgenoten zou hebben. In Belgrado is deze week een officiële vertegenwoordiging van de separatisten geopend.

Uit Donetsk rapporteert het Servische bataljon Jovan Sevic overwinningen op het Oekraïense leger. Het bataljon is vernoemd naar een 18e eeuwse cavaleriecommandant uit Servië die de Russen trouw zwoer bij het vestigen van een autonome provincie in de regio Donetsk onder de naam Slavo-Serbia. De historische banden tussen Rusland en Servië worden in patriottische kringen in het Balkanland nog steeds gekoesterd. Omgekeerd heeft de Slavische solidariteit zich onder andere geuit bij het verzet van Rusland tegen de onafhankelijkheid van het merendeels Albanese Kosovo, voorheen een Servische provincie. De militaire leider van de separatisten in Donetsk, Igor Strelkov, schijnt in de jaren negentig ook aan de kant van de Serviërs meegevochten te hebben in de oorlog in Bosnië. Gisteren werd bericht dat hij zwaargewond is geraakt en zijn functie van ‘minister van defensie’ heeft neergelegd.

Foto: Ingo Meironke (cc)

Kroatië nieuwste lid EU

ACHTERGROND - Vandaag treedt Kroatië officieel toe tot de EU, wat het totaal aantal lidstaten op 28 brengt. Hoe staat het nieuwste EU-land er economisch en sociaal gezien eigenlijk voor?

Het 28e EU-land heeft 4,4 miljoen inwoners. Mannen worden er gemiddeld 73.9 jaar oud, vrouwen 80.4 jaar. Daarmee liggen ze net onder het EU-28 gemiddelde: in de 28 EU-lidstaten worden mannen gemiddeld 77.4 en vrouwen 83.2 jaar. Kroatië is een stuk minder dichtbevolkt dan de EU gemiddeld is: 77.8 inwoners per vierkante kilometer in de nieuwste lidstaat, tegen 116.3 inwoners per vierkante kilometer in de hele EU.

Dat blijkt uit cijfers die Eurostat (pdf) vorige week publiceerde.

Economisch gezien blijft Kroatië nog behoorlijk achter bij het EU-27 gemiddelde. Het BBP per hoofd, dat is berekend met de Purchasing Power Standard (PPS), in Kroatië blijft ver achter bij het EU-27 gemiddelde en is minder dan de helft van het Nederlandse getal.

Ook de werkloosheid ligt er hoger, met name de jeugdwerkloosheid is er zorgwekkend. Met een percentage van 51.8 lijken er in Kroatië Spaanse/Portugese taferelen aan de hand te zijn. Om met een positieve noot te eindigen: de inflatie in Kroatië was in mei 2013 maar een fractie hoger dan in de EU-27. Kroatië deed het daarmee een stuk beter dan Nederland, waar de inflatie op dat moment op 3,1 procent lag.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Kroatische vlag. Foto Websi, Pixabay.com

Kroatië als voorbeeld

ELDERS - Kroatië is vanaf maandag lid van de Europese Unie. Een voorbeeld voor andere Balkanlanden?

De grenzen van de Europese Unie worden op 1 juli weer verlegd als Kroatië als 28e land toetreedt. De Kroaten zelf zijn inmiddels wat minder enthousiast dan bij het begin van de onderhandelingen tien jaar geleden. Bij een referendum vorig jaar stemde 66 procent voor het lidmaatschap. Tegenstanders zijn vooral te vinden in nationalistische kringen die de veroordeling van de Kroatische generaal Gotovina aangrepen voor anti-EU demonstraties twee jaar geleden. De EU had uitlevering van de generaal aan het Joegoslavië-tribunaal als voorwaarde gesteld voor verdere onderhandelingen.

Nu is er vooral onverschilligheid volgens de krant Novi List. Bij de verkiezingen voor de Kroatische leden van het Europarlement op 14 april van dit jaar kwam nauwelijks 20 procent van de kiezers opdagen. Verder wordt gevreesd wordt dat het strenge bezuinigingsbeleid dat de Europese Unie op dit moment voert ook ten koste zal gaan van het welzijn van nieuwe EU-burgers in Kroatië. Ondanks het geld dat in Brussel ligt te wachten. 

Maar we kunnen ook niet terug, zegt Novi List. Toen tien jaar geleden de onderhandelingen van start gingen was de hoop vooral gericht op een fatsoenlijke rechtsstaat die dankzij de toetredingscriteria van de EU bereikt zou kunnen worden. En die zou er nu moeten zijn na de extra strenge keuringen waaraan het land jarenlang onderworpen is geweest na de slechte ervaringen met een te snelle besluitvorming over Roemenië en Bulgarije in 2007.  Het laatste voortgangsrapport  van maart dit jaar was voor de Europese Commissie voldoende om groen licht te geven.  Er zullen altijd wel twijfels blijven, maar die zijn er ook nog ten aanzien van Hongarije dat al bijna tien jaar lid is, om een voorbeeld te noemen.  Kroatië en de Europese ambtenaren hebben toch hard gewerkt als je op dit lijstje af mag gaan.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Joegoslaviëtribunaal deelt dreun uit aan internationale rechtsorde

ANALYSE - Tegen alle verwachting in werd de Kroatische oud-generaal Ante Gotovina een kleine twee weken geleden vrijgesproken door het Joegoslaviëtribunaal. Was het een verbijsterende beslissing of juist het bemoedigende begin van een brave new world in het internationale recht? Gastredacteur Maarten Middelkoop ontwart het kluwen.

De reputatie van het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag is al jaren aan erosie onderhevig. Het zou teveel geld kosten – een miljoenenverslindende moloch. Bovendien zou het duurzame vrede in de weg staan in het voormalig Joegoslavië. Immers: bij iedere vrijspraak of veroordeling loopt de spanning er weer op en wordt de prille toenadering tussen de voormalige vijanden de nek omgedraaid.

Maar het tribunaal had ondanks alles één troef in handen: onafhankelijke rechtspraak. Dit werd gegarandeerd door het te bemannen met buitenlandse rechters in het verre Den Haag, een half continent verwijderd van de killing fields in de Balkan. Zonder uitzondering werden er oorlogsmisdadigers uit alle etnische groepen aangeklaagd, Serviërs, Kroaten, Kosovaren.

Maar juist die troef van onpartijdigheid lijkt het tribunaal nu uit handen te hebben gegeven door Gotovina in hoger beroep op vrije voeten te stellen na zijn eerder veroordeling in 2011. Het wordt een omslagpunt in de geschiedenis van het tribunaal genoemd. Wie de overdaad aan harde bewijzen gezien heeft, begrijpt waarom.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende