Zomergasten 2023 met Theo en Bibi

Bibi Dumon Tak, kinderboekenschrijfster en VPRO’s Zomergast van vanavond: “Ik heb nu eenmaal een mening over de dingen, en Theo Maassen ook, dus verwacht ik dat er in mijn aflevering wel enige reuring zal zijn. Wat prima is” (uit interview met Humo). Tot nu toe gaf Theo Maassen weinig aanleiding tot reuring in zijn Zomergastenprogramma’s. Of het moet dat ene rimpeltje zijn geweest in het gesprek met Khadija Arib. In een poging een beetje vuur aan haar schenen te leggen, gaf hij al gauw de moed op toen hij ‘kritisch doorvroeg’ naar haar eigen aandeel in de ‘dolkstoot-affaire’. Khadija Arib liet zich niet kennen en Theo Maassen legde zich daar met een schamper lachje toch gedwee bij neer. Ik denk niet dat het vanavond tot enige reuring tussen Theo en Bibi zal komen. Op VPRO’s Zomergastenpagina heeft Theo zijn  liefde voor haar werk al verklaard: Toen ik werk van haar ging lezen was ik onmiddellijk verkocht. Haar boeken zijn zo gevoelig, zo grappig ook en leerzaam. Wat een lucide ideeën ook, zoals dieren die spreekbeurten voor andere dieren houden Van dieren en mensen Bibi Dumon Tak is vooral bekend om haar non-fictie kinderboeken over dieren. In 25 van al haar 32 uitgebrachte werken spelen dieren op een of andere manier een rol. (lijst Wikipedia is niet up-to--date: het in februari uitgegeven ‘Heel Keverburg kookt’ ontbreekt). Ze schijft niet allen over dieren, ze bemoeit zich er ook mee. Als vrijwilliger bij de dierenambulance, als lastpost voor jagers (“geen prettige mensen, anders schiet je niet illegaal dieren neer”) en bermmaaiers (“Als de bermen in het voorjaar worden gemaaid, maaien ze ook broedende eenden mee. Dan sta ik daar in het gras de weg te versperren”). Kortom: Het is geen puppy’s aaien, hoor, wat ik doe. En er gaat veel tijd in zitten (bron: De Mare, 2021) Vaak legt ze ook op doordringende, soms grappige manier, verbanden met ons mensen. In haar columns voor Vroege Vogels (BNNVARA) komen de een na de andere nadenkertjes voorbij. Waarom mag een varken wel een mens redden, maar geen onderdeel van de samenleving zijn? En als we zelf onderzoek aan lijf en leden vervelend en belastend vinden, waarom zouden lepelaars dat dan niet? Bibi Dumon Tak kiest voor de dieren. Ook in politieke zin. Ze stond op de kieslijst voor de Partij voor de Dieren bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 (op de 33e plaats, 382 stemmen) en 2021 (39e plaats, 462 stemmen). Dit jaar was ze kandidaat nr. 8 voor de Eerste Kamer, waar de partij drie zetels kreeg. Pietje Bell is dood Bibi Dumon Tak deelt haar leven met Jan Paul Schutten, ook een kinderboekenschrijver. Niet gek dat ze een hartstochtelijk ambassadeur is van de kinder- en jeugdliteratuur. In 2021 hield ze de Albert Verweylezing en verklaarde Pietje Bell tot dood. Blijkbaar kennen veel mensen de boeken  Chris van Abkoude (1880 – 1960) over de Rotterdamse schelm Pietje Bell beter dan kinderboeken van hedendaagse auteurs. Een kwalijke zaak, volgens Dumon Tak: Pietje Bell uit de Breestraat in Rotterdam. De Breestraat die al meer dan tachtig jaar geleden door de Duitsers is platgebombardeerd. Pietje is dood, lieve lezers! Lang leve Pietje, maar we moeten door Dus ouders, opa-oma’s, tante-ooms, lees met je kinderen boeken van Joke van Leeuwen, Edward van de Vendel, Simon van der Geest en al die andere actuele kinderboekenschrijvers. De Albert Verweylezing door Bibi Dumon Tak is in deze podcast te beluisteren (bij De grote vriendelijke podcast, ‘voor volwassenen over jeugdliteratuur’). Voor grote mensen Het is niet alles kinderliteratuur wat er uit haar pen komt. Voor volwassenen schreef ze onder andere over het leven in de jeugdgevangenis (Rotjongens, 2007) en over Steffie, een van de eerste vrouwelijke pianostemmers in Nederland, wiens moeder een groot deel van hal leven in een psychiatrische inrichting zat (Wolfskwint, 2013). En het autobiografische ‘De dag dat ik mijn naam veranderde’ (2020). Hierin schijft ze haar woede van zich af, over haar ex-zwager, die contact met de kinderen van haar zus verbood. nadat deze was overleden. Bibi Dumon Tak stort nogal wat vervloekingen over haar ex-zwager heen. Door heel het boek wordt hij ‘de man wiens naam ik niet zal noemen’ genoemd. Een kwinkslag naar ‘Hij-Die-Niet-Genoemd-Mag-Worden’ alias Heer Voldemort, de personificatie van het Kwaad, in de Harry Potter-serie? De vervloekingen mogen er zijn. ‘Moge de as van alle vulkanen zich verzamelen in zijn longen’ en ‘moge blauwalg al zijn poriën vullen’. Elke keer als ze ‘de man wiens naam ik niet zal noemen’ ter sprake brengt, volgt er steevast zo’n verwensing. In dagblad Trouw zei ze daarover: Ik laat hem allerlei natuurlijke rampen of plagen overkomen: regen, wolken, wind, plaagdieren, alles wat ons kan teisteren mag hem raken. Ik heb enorm veel plezier beleefd aan het bedenken. Ik raad iedereen aan die met woede zit: ga niet tot actie over, laat die bijl in de schuur liggen en roep ook niet ‘die klootzak’ of ‘die trut’, want dat helpt niet. Zoek de lichtheid Die verwensingen zijn wel een dingetje bij Bibi Dumon Tak. In ‘In een groen knollenland’ schrijft ze hoe een groepje wilde zwijnen door de brandweer van verdrinkingsdood wordt gered, om even later door een jachtopziener te worden doodgeschoten. Ze schrijft: Moge deze jager branden in de hel, zoveel jaren gelijk een wild zwijn haren heeft Krijgt Theo Maassen ook zo’n verwensing over zich uitgestort als wat reuring zoekt bij Bibi Dumon Tak? We gaan het zien. Vanavond, 20.20 uur, bij de VPRO op NPO2. Tijdens de uitzending zien we hieronder graag weer uw reacties op de uitzending. Morgen de Sargasso-recensie, deze keer van literair journalist Liliane Waanders en hier te lezen. Moge het een gedenkwaardige en grappige Zomergasten worden.

Door: Foto: Schermafbeelding website VPRO Zomergasten 2023 Bibi Dumon Tak foto © reinier van brummelen
Foto: zeevveez (cc)

De avonturen van kater Balthazar

RECENSIE - ‘Balthazar leefde in twee heel verschillende werelden. Hoeveel hij ook van zijn huisgenoten hield, klonk steeds onweerstaanbaar de lokroep van de avontuurlijke kattenwereld.’

De Oostenrijkse schrijfster Marlen Haushofer schreef niet alleen romans voor volwassenen, ze schreef ook een vijftal kinderboeken, waarvan er nu één in vertaling is verschenen: “De avonturen van kater Balthazar.” Ze schreef de kinderboeken in de jaren zestig, na haar productiefste periode als romanschrijfster.

Het jonge katje Balthazar komt terecht in een gezin met twee jongens. Hij confisqueert direct de ochtendjas van moeder, omdat hij daar zo lekker warm in kan liggen. Al snel lijkt hij de baas in huis. Ondanks zijn machtspositie binnen het gezin is hij buitenshuis een bangig katertje. Hij moet alles nog leren: vechten, stoeien en stelen.

‘Zoals iedere kat had hij een grote afkeer van nieuwe en onbekende dingen … Balthazar was ervan overtuigd dat voorbijgangers, auto’s en honden met één sprong van de straat op het balkon konden komen, en het wilde er bij hem gewoon niet in dat dat niet zo was. Katten geloven nooit wat je hun zegt, ze moeten zich er eerst zelf heel geleidelijk en voorzichtig van overtuigen hoe de vork in de steel zit.’

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 08-11-2022

Van Keizer Napoleon naar Tsaar Alexander

VERSLAG - Dit weekend eindigt de Kinderboekenweek. Voor wie nog een boeiende jeugdroman zoekt kan ik ‘Koeriers voor de keizer’ van Menno Hurenkamp aanbevelen. Maar wees gewaarschuwd: voor echte paardenliefhebbers is dit niet altijd een gemakkelijk boek.

Het uitgangspunt van het verhaal is de slag bij Borodino in 1812. De jonge Nicolas van Schauburg en zijn vader zijn met het leger naar het oosten gereisd. Ze willen Napoleon helpen en hopen dat hij het lijfeigenschap in Rusland gaat afschaffen. Aan het front ontmoet Nicolas een Russische jongen, de adellijke Alexander, die eveneens met zijn vader op pad is. Als de vader van Nicolas overlijdt, besluit hij de reis alleen voort te zetten.

In Moskou ontmoet hij Alexander en diens vader opnieuw. De stad staat in brand. De jongens kunnen de stad alleen verlaten als ze samen met de vader een brief van Napoleon gaan bezorgen bij de tsaar in Sint Petersburg. Onderweg stuiten ze op allerlei hindernissen die ze moeten overwinnen. Ze ontmoeten bijzondere mensen zoals de componist Pjotr Iljitsj en de schrijver Lev Nikolajevitsj, die duidelijke opvattingen hebben over de oorlog tussen keizer Napoleon en tsaar Alexander. Het boek blijft tot de laatste bladzijde spannend en het verhaal is niet al te voorspelbaar. Daardoor is deze jeugdroman ook een genot voor de voorlezende ouder. In veertig korte hoofdstukken wordt het avontuur verteld.