Post-atheïst | Sicariërs
COLUMN - Een tijdje geleden was er een heus wetenschappelijk congres over de historische achtergronden van Monty Pythons Life of Brian. Ik heb de congresbundel niet gelezen, maar het thema is interessant: welke kennis was er in 1979 over Judea, hoe verwerkten de Pythons die in hun film en hoe kijken we nu naar het vroege Judea?
Allerlei scènes zijn goed gekozen. Discussies over sandalen en kalebassen lijken verdacht veel op de toenmalige halachische debatten, terwijl de Pythons het verzet tegen Rome presenteren als hopeloos verdeeld. Daarvoor valt beslist iets te zeggen.
Er moeten verschillende groepen zijn geweest. De Joodse historicus Flavius Josephus, onze voornaamste bron, spreekt bijvoorbeeld van een aan het jodendom vreemde “vierde filosofie” (naast de Farizeeën, Sadduceeën en Essenen). In de jaren kort vóór de verwoesting van de tempel ontstaat de groep der Zeloten. Weer een andere naam is die van de Sicariërs, de “messentrekkers”.
Deze laatste stroming ontstond als reactie op de Romeinse annexatie van Judea in 6 n.Chr. Gouverneur Quirinius gelastte een volkstelling om te weten hoe de belastingen moesten worden geheven, waarop een zekere Judas de Galileeër een opstand ontketende. Alleen God kon de heerser zijn van de Joden, zei hij, dus niet keizer Augustus, en de hemel zou de rebellen helpen.