Moedervarken Sam kan eindelijk moeder zijn

Een gastbijdrage van Judith van Willigen, eerder verschenen in de nieuwsbrief van 11 november 2024 van Bonusvegan. Gisteravond was ik bij de filmpremière van de documentaire Sam in het Ketelhuis in Amsterdam, en ik ben nog steeds diep onder de indruk. Sam is het aangrijpende verhaal van een moedervarken dat negen jaar lang gevangen zat in de bio-industrie, enkel om biggetjes op de wereld te zetten. In haar leven bracht ze maar liefst 240 biggetjes voort, zonder ooit daglicht te zien of de ruimte te krijgen om moeder te zijn. Elke keer weer zwanger, opgesloten tussen stalen buizen in een zogenaamde kraamkamer. Op een dag, toen Sam opnieuw zwanger bleek, had de boer geen plek meer voor haar. Zijn oplossing? Haar zwanger naar de slacht sturen. Gelukkig kwam Karen Soeters in actie en kon Sam gered worden. Ze bracht haar naar de sanctuary Melief, waar Sam voor het eerst daglicht zag en op stro kon liggen. In deze veilige omgeving beviel ze van 11 biggetjes, die ze – in tegenstelling tot al die andere keren – mocht zien opgroeien. Voor het eerst in haar leven kon ze moeder zijn, zoals het hoort. (Kippenvel toch?) De film is prachtig en intiem in beeld gebracht. Ik was voorbereid: waterproof mascara op en een pak zakdoekjes bij me. Het Ketelhuis, met een (bijna volledig) vegan menukaart, was een perfecte plek voor zo'n avond. Ik bestelde noedels (aanrader!) en maakte me klaar voor een emotioneel uur. De beelden van Sam die voor het eerst geniet van het daglicht, vrolijk rolt in de modder, en een nest bouwt van stro, zijn onvergetelijk. Je ziet haar eten van groenten en fruit en echt genieten van haar vrijheid. Het raakte me diep en ja, ik heb een traantje gelaten. Maar boven alles laat deze documentaire de schoonheid en intelligentie van varkens zien – dieren die zo vaak over het hoofd worden gezien. De organisatie achter de film, House of Animals, wil dit verhaal delen en zoekt locaties waar de film vertoond kan worden. Dus, ken jij een plek waar Sam zou kunnen draaien, neem dan contact met hen op. En als je de kans krijgt om deze documentaire te zien, doe dat vooral. Neem ook mensen mee uit je omgeving, want dit is een verhaal dat verteld moet worden. Sam is een documentaire die je niet snel vergeet – ontroerend, inspirerend en een reminder van hoe waardevol elk leven is. https://www.youtube.com/watch?v=OzWNeKYcH7E

Door: Foto: Sam buiten bij Stichting Melief - Foto House of Animals
Foto: copyright ok. Gecheckt 27-09-2022

Winkelwagentje

COLUMN - Vorige week was ik het abrupt zat: ik wil geen kip of vlees meer kopen. De afschuw van de vleeshandel overviel me plotseling. Die werd niet eens veroorzaakt doordat we voor de zoveelste keer middenin een voedselschandaal zaten – ook al schrok ik enorm dat er miljoenen kippen ‘geruimd’ moeten worden, zoals vergassen tegenwoordig eufemistisch heet, omdat een roofhandelaar het efficiënt achtte om flink met gif in kippenstallen rond te spuiten.

Evenmin was het omdat het toezicht van de Nederlandse overheid op de veehouderij kennelijk zo armzalig is dat een veeboer met een beroepsverbod in Duitsland hier stal na stal kan openen, ook al zijn z’n dierenonderkomens evident ondermaats en onveilig, en leidde zijn laatste misstap tot het levend verbranden van maar liefst 20.000 varkens – en dat de overheid zelfs dán nog niet ingrijpt.

Wat me zo faliekant deed omslaan, was een eenvoudig spotje van Wakker Dier.

Je ziet een varkentje dat krabbelt in een winkelwagen en vergeefs probeert om uit het karretje te klimmen. Zo’n winkelwagentje, meldde de stem die bij de spot hoorde ons, komt vrij nauwkeurig overeen met de leefruimte van varkens die wij voor de slacht grootbrengen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Boeren horen bij Brabant

OPINIE - Boeren horen bij Brabant. Deze leus komt de laatste weken, keer op keer terug. En het klopt ook, Brabant is gevormd door boeren. Boeren en Brabant hebben een lange gezamenlijke geschiedenis. En het is nu net die geschiedenis die ervoor zorgt dat deze verbintenis onder druk staat.

Al in 1970 verscheen er een rapport bij de overheid met de titel “Mestoverschotten: een potentiële bron van milieuverontreiniging”. Het was niet het enige rapport. Onderzoekers trokken regelmatig aan de bel met verontrustende bevindingen.

Een overheidscommissie kwam kort erna met een adviesstuk: “De afvoer en eliminatie van mestoverschotten”. Meerdere rapporten vanuit de overheid en het Landbouwschap, de belangenorganisatie voor land- en tuinbouw, volgden. Fons van der Stee, de minister van Landbouw en lid van de voorloper van het CDA, deed niets.

In de jaren daarna bleven stukken elkaar opvolgen, mede door opdrachten vanuit het ministerie. Het had er zelfs een werkgroep voor, het Curatorium Landbouwemissies. In 1978 verscheen een voorstel om het mestprobleem aan te pakken, geschreven door een medewerker van het Landbouwschap.

Toen in 1980 CDA minister voor Landbouw, Gerrit Braks, het toneel betrad, beweerde hij dat niemand zicht had op vervuiling door mest. Een uitermate vreemd standpunt, helaas volgde hij daarmee de lijn van eerdere ministers vanuit zijn partij.

Foto: Nick Saltmarsh (cc)

Biologisch of gangbaar: wat is beter?

CDA-kamerlid Ger Koopmans weet hoe het zit. In gesprek met de Volkskrant over de veehouderij zei hij maandag onomwonden:

‘Het blijkt dat de milieu-uitstoot bij biologisch verantwoord vlees veel groter is. Meer dierenwelzijn en minder milieu-uitstoot gaan nooit samen.’

Dit is nogal een stelling. Tamelijk verwarrend ook. De lezer denkt waarschijnlijk dat-ie met biologisch of diervriendelijk over het algemeen wel goed zit, blijkt het volgens Koopmans ‘nooit samen te gaan’ met minder milieu-uitstoot.

Is dat ook zo?

Het gaat hier om trade-offs, uitwisselingen tussen het ene en andere belang. In een eerder gepubliceerd verhaal over de intensieve veehouderij heb ik dit soort uitwisselingen besproken; tussen dierenwelzijn, milieu en wat ‘goed’ is voor boeren. Je kunt niet altijd overal een tien op scoren, binnen duurzaamheid heeft een positief effect op het ene punt heeft soms een negatieve consequentie op een ander punt. Koopmans lijkt zo’n trade-off te willen schetsen met bovenstaande uitspraak (waarin hij trouwens doet alsof biologisch en diervriendelijk hetzelfde zijn). Hij gaat echter wel behoorlijk ver en neemt het met de feiten niet zo nauw. Dat terwijl hij in hetzelfde stuk zegt: ‘Ik vind het goed feiten tegenover beelden te zetten’.

Laat ik dat dan voor hem doen. Het beeld dat Koopmans oproept: biologische dierlijke productie is slecht(er) voor het milieu (dan gangbare). Laat ik proberen een beschrijving te geven van de feiten, voor zover ik die ken uit eerder onderzoek.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Baijg (cc)

De stille mestoorlog

ANALYSE - Waarschijnlijk heeft u er weinig van gemerkt, maar er woedt een stille mestoorlog in Nederland. Dit heeft alles te maken met Natura 2000, een Europees programma van beschermde natuurgebieden. Deze gebieden moeten voor december officieel aangemeld worden bij de Europese Commissie. Dit heeft echter verregaande consequenties voor bedrijven in de buurt van die gebieden, met name de landbouw.

In theorie is het allemaal prachtig: zo’n 160 unieke natuurgebieden in Nederland, waarvan sommige behoorlijk groot (de Waddenzee, de Veluwe) en andere van maar een paar hectare, die door een serie maatregelen beschermd worden zodat de specifieke flora en fauna daar in stand gehouden kan worden. Helaas liggen nogal wat van de Natura 2000-gebieden op plekken waar ook veel aan intensieve veehouderij wordt gedaan, met name in de provincies Noord-Brabant, Limburg, Gelderland en Overijssel. Intensieve veehouderij (met name varkens, maar melkveehouderij is ook niet best) zorgt voor grote hoeveelheden stikstof in de vorm van mest. En mest is schadelijk voor deze natuurgebieden.

Omdat natuurgebieden van kilometers ver beïnvloed kunnen worden door hoge stikstofdeposities kan dit verregaande consequenties hebben voor de landbouw. Nu al is het zo dat op veel plekken in Nederland de (intensieve) landbouw ‘op slot’ zit. Dat wil zeggen dat er geen nieuwe vergunningen voor landbouwbedrijven of uitbreidingen van bestaande bedrijven worden afgegeven. Maar doorvoering van Natura 2000 zou naar alle waarschijnlijkheid betekenen dat honderden bedrijven zouden moeten verdwijnen. Geen wonder dus dat boerenbelangenberhatiger LTO en werkgeversorganisaties moord en brand schreeuwen. En voordat iemand ‘dan moeten ze maar biologisch worden’ gaat roepen, die bedrijven zitten met hetzelfde probleem.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

KSTn – Max. Laadgewicht

Logo kamerstukken van de dagHet gaat eigenlijk om oude stukken die vorige maand al in het nieuws waren. Maar omdat de herziene teksten nu pas voor ons eenvoudige burger vrij gegeven werd, zag ik het wat laat. En eigenlijk valt er ook weinig opmerkelijks over te vertellen, ware het niet dat er wel een schitterende zinsnede in een van de kamerstukken zat. Aan u de vraag waar het volgende zinnetje nu eigenlijk over gaat:
…Dat kan gaan over de landschappelijke effecten, het maximum ‘laadgewicht’ van het landschap ter plekke of de situering en aanheling van de bestaande plannen voor het betreffende LOG.
Pas op “meer” drukken als u een antwoord in uw hoofd heeft.

Over de megastallen. De regering gaf in haar advies eind vorig jaar al aan hier wel wat voor te voelen, onder voorwaarden bla bla bla en na nog een congresje bla bla bla.
Ja dus.En dat “maximum laadgewicht” slaat gewoon op hoeveel varkens je maximaal kan stapelen in een bepaald landschap. En dat typeert eigenlijk wel de mooie verhullende taal die in al die stukken hierover staat. Die gaan over economische belangen, zichtlijnen, ecologische druk, etc….. Maar ze zullen nooit zeggen dat er op een zeer beperkte ruimte een maximaal aantal varkens telkens zo kort mogelijk leven waarbij ze zoveel mogelijk stank afgeven naar de omgeving terwijl daarmee de grootste winst over de ruggen van die beesten verdiend kan worden (sorry, dat was geen correcte zin).Afijn, het lezen van die rapporten doet je gewoon vergeten waar het over gaat, namelijk levende wezens en geen economische eenheden. De Partij voor de Dieren kan nog een tijdje vooruit.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.