Historische landkaarten

Een historicus zou eigenlijk alle landen moeten bezoeken waarover hij schrijft. Doet hij dit niet, dan maakt hij fouten. Gegarandeerd. Zo schrijven oudheidkundigen nog wel eens dat de Romeinen in Germanië alleen maar armzalige gebieden aantroffen, zodat ze het land aan de overzijde van de Rijn na verloop van rijd zonder al te veel schade weer konden opgeven. Wie echter de moeite neemt de Romeinse forten langs de Lippe te bezoeken of de vallei van de Main te verkennen, stelt al snel vast dat het gaat om vruchtbare gronden. De bewering dat Germanië arm zou zijn, is afkomstig uit de Romeinse propaganda, die moest verdoezelen dat er wel degelijk iets verloren was gegaan. Of neem de Romeinse nederlaag bij Carrhae. Wie het verslag van Ploutarchos leest, krijgt het idee dat generaal Crassus door verraderlijke gidsen de woestijn werd ingelokt. De Griekse auteur geeft een lange beschrijving van het doodse landschap en merkt op dat de eindstrijd uiteindelijk plaatsvond bij een beekje dat daar, zo krijg je het idee, door de woestijn stroomde. In dit “eindeloze woestijnlandschap” konden de legioenen niet goed vechten, schrijven moderne auteurs dan. Wie de legioenen achterna reist, zal inderdaad door een doods landschap gaan, om vervolgens aan te komen bij de uiterst vruchtbare vlakte van de rivier de Balikh. De moderne reiziger stelt daar vast dat de beschrijving van het doodse landschap in feite totaal irrelevant is: de strijd vond plaats op de velden langs een rivier, ja zelfs ten dele in een moeras. Crassus kwam niet in de problemen door ontrouwe gidsen of “eindeloze woestijnen”, maar doordat zijn vijanden simpelweg beter waren – iets wat de Romeinen niet aan zichzelf konden toegeven en wat moderne historici zouden hebben geweten als ze de plek hadden bezocht.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Megakloof op Groenland onder het ijs

ANIMATIE - Vorige week kwam naar buiten dat onderzoekers op Groenland een kloof van 750 kilometer lang en enige kilometers breed hadden ontdekt onder het ijs.
Het bijgeleverde plaatje was al indrukwekkend. Maar het filmpje laat pas goed zien hoe groot die kloof eigenlijk is.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Biogeografen voorspelden Osama’s schuilplaats

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Visuele weergave van het kansmodel dat de lokatie van OBL voorspelde in 2009 (foto UCLA/MIT int.rev.)Nu het Grote Kwaad opgespoord en uit de weg geruimd is, kan -na de opluchting- ook het grote ‘I told you so‘ roepen beginnen. Iedereen die natuurlijk allang wist dat OBL in Pakistan zat, kan nu zijn gelijk halen. Maar bij de wondere woensdag willen we toch één voorspelling nader bekijken. Het gaat hier om de voorspelling die geograaf Thomas Gillespie samen met collega John Agnew en een groepje studenten deed in 2009.

Gillespie en co.  gebruikten voor de voorspelling ideeen uit het vakgebied Eilandbiogeografie. Deze theorie probeert te voorspellen wat de relatie is tussen de biodiversiteit op een eiland, de grootte van dat eiland en de afstand die het heeft tot het vasteland. Een voorbeeld van een biogeografische stelling is dat naarmate een eiland groter is, er een hogere immigratiesnelheid is (diersoorten die op het eiland aankomen). Tegelijk is er dan een lagere extictiesnelheid (uitsterven van soorten). Dit betekent dat er uiteindelijk op een groot eiland meer biodiversiteit ontstaan. De afstand van het eiland werkt dan weer negatief op de immigratie. Hoe dit alles met elkaar verband houdt is het onderwerp van onderzoek voor de eilandbiogeografen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Volgende