SuperFreakonomics zelf meest freaky

De meesten van u kennen het boek Freakonomics uit 2005 nog wel. Steven Levitt en Stephen Dubner gaven hierin antwoord op ongewone vragen als: is een zwembad in de tuin voor kinderen gevaarlijker dan een vuurwapen? Of, wat hebben schoolmeesters met sumo-worstelaars en de Ku Klux Klan met vastgoedmakelaars gemeen? Verfrissend en vermakelijk leesvoer dat de VPRO inspireerde tot het onderzoeksprogramma Jansen & Janssen waarin twee jonge honden public investigators (royaal geplugd door Sargasso) zich stortten op vergelijkbare vraagstukken. Vol verwachting klopte ons hart toen het vervolg van Freakonomics werd aangekondigd: SuperFreakonomics: Global Cooling, Patriotic Prostitutes, and Why Suicide Bombers Should Buy Life Insurance. Maar al voor dat het boek afgelopen dinsdag uitkwam did the shit hit the fan.... De eerst nog zo ontwapenende Steven Levitt en Stephen Dubner hebben zich deze keer vergaloppeerd aan serieuze klimaatontkenning en flirten openlijk met megariskante geoengineeringsexperimenten (3x woordwaarde). De Brits-Amerikaanse blogosfeer barst bijkans uit haar voegen van verontwaardiging. Econoom Paul Krugman distantieert zich van het omstreden hoofdstuk in SuperFreakonomics. Expertbloggers maken gehakt van iedere alinea en een enkele reaguurder kan er de lol nog wel van inzien: "Economists misrepresenting science while trying to provide climate solutions. Now that sounds like comedy... or not?"

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Bebossen Sahara zorgt voor verkoeling

paraguay chacoHet op grote schaal (her)bebossen van de Sahara, je zou het een vorm van paleonostaligisch futurisme kunnen noemen. De Sahara was immers ooit groener, maar of er ooit een ‘volwaardig bos’ heeft gestaan valt te betwijfelen. Komende maand publiceert de celbioloog Leonard Ornstein een wetenschappelijk artikel in Climate Journal waarin hij een plan voor bosaanplant in woestijngebieden in Afrika en Australië toelicht. Goed voor het klimaat, koolstofopslag, landbouw en armoedebestrijding zo wordt gesteld.

Grote ontzoutingsinstallaties moeten zeewater uit de onmringende oceanen bewerken zodat het via een stelsel van leidingen en pompen gebruikt kan worden voor irrigatie van de nieuwe aanplant. Bewatering via ondergrondse plastic slangen levert het minste verlies door verdamping op. Zijn simulatiemodel laat zien [kaartje] dat de aanwezigheid van bossen de gemiddelde temperatuur in de Sahara met wel 8°C kan laten dalen! Ook zal door evapotranspiratie de neerslag in de regio toenemen. Het prijskaartje: ‘2 trillion dollar’ per jaar, maar dan leg je met de nieuwe bossen ook wel alle antropogene CO2 uitstoot vast én het is even duur als de ingewikkelde ondergrondse CO2-opslag (CCS) zo betoogt Ornstein.

Ongelukkigerwijs noemt Ornstein Eucalyptus grandis als potentiële herbebosboom. Deze Australische snelgroeier kan prima worden toegepast waar hij thuishoort: Down Under. Maar voor Afrika kunnen toch beter inheemse Afrikaanse soorten gebruikt worden. In Niger is al aangetoond dat herbebossing van (extreem) droge gebieden kan. Het plan is niet nieuw, begin dit jaar kwam een drietal Engelsen al met het Sahara Forest Plan: een project waarin ook zonnecollectoren een rol spelen. Ansich is knutselen aan het aardse systeem: geo-engineering niet onomstreden. Onverwachte bijeffecten zouden wel eens negatieve gevolgen kunnen hebben voor mens natuur. Zo zijn de ijzerhoudende stofwolken die vanuit de Sahara neerdalen in de Atlantische Oceaan een belangrijke voedingsbron voor algen en plankton. En een natter klimaat in Afrika zou ook wel eens té bevordelijk kunnen zijn voor de bestaande spinkhanenpopulaties aldaar?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.