Geloof, hoop en aliens: recensie Zomergasten met Lieke Marsman

“Hebben we nog meer context nodig?”, vroeg presentatrice Janine Abbring aan zomergast/dichter/filosoof Lieke Marsman voorafgaand aan het allereerste fragment. “Nee”, zei de dichter des vaderlands. De vierde aflevering van Zomergasten 2022 was nog geen drie minuten oud of we zaten al in deze classic van Gummbah. Ik had echter geen tijd om naar de tv te schreeuwen dat ik meer introductie wilde, want dat allereerste fragment was al begonnen en kwam uit de documentaire Totaal Witte Kamer, met dichter Gerrit Kouwenaar. En Gerrit Kouwenaar had meteen eigenlijk een paar essentiële punten te pakken die de hele avond zouden terugkomen, dat voelde ik aan mijn theewater. Het was dus opletten geblazen.

Door: Foto: Schermafbeelding Zomergasten met Lieke Marsman
Foto: The Gates of Hell by Auguste Rodin Wally Gobetz (cc)

Zekerheden

, door

COLUMN - Even een heuglijk bericht: het hiernamaals bestaat, dat wil ik u toch even mededelen. Afgelopen 11 augustus ben ik namelijk overleden. Dat is helaas met alle gevaccineerden in 5G-gebieden gebeurd. De wappies hadden toch gelijk.

Het lijkt hier overigens wel heel erg op het ondermaanse, dat vond ik wel een beetje tegenvallen. God heb ik nog niet gezien maar zo gauw ik Hem spreek ga ik Hem wel vragen of het nou echt zo veel moeite was om de aflossing van de hypotheek en Mark Rutte uit het ontwerp van het Eeuwige Leven weg te laten.

Corona hebben we hier ook. Social distancing is waarschijnlijk de reden dat ik de Almachtige nog niet ter verantwoording heb kunnen roepen. O, en wappies, echt alles hier is hetzelfde. Ik moet dan ook bekennen dat ik bijzonder weinig, zeg maar: eigenlijk helemaal niets van mijn heengaan gemerkt heb.

Maar we weten hier allemaal dat we dood zijn. Zoals we ook weten dat Soros er achter zat, dat de massa-immigratie een complot is om ons allemaal om te volken, dat alle moslims tequilla plegen, dat Covid gewoon een griepje is en trouwens makkelijk verholpen kan worden met een paardenmiddel, dat het woningtekort door vluchtelingen wordt veroorzaakt, dat je bij een pizzeria kleine jongetjes kunt bestellen, met blood libel erbij, dat Nazi’s links waren en dat mensen met een dubbel paspoort landverraders en belastingfraudeurs zijn. O, en de aarde blijkt toch plat.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Closing Time | Tamatant Tilay-Exodus

, door

We blijven nog even bij het Imagine-project van Herbie Hancock, die samenspeelt met de Somalische dichter, rapper en songwriter K’naan, de roemruchte Latin-rockband Los Lobos en de Malinese Touaregband Tinariwen. Eerst de studioversie:

En een live versie. Cover van een cover gecoverd in de bezetting die we hier ook al zagen.

Een wat vreemd keuze voor dit project, want Tamatan Tilay is oorspronkelijk een strijdlied, dat opriep letterlijk bloed te vergieten om bevrijd te worden van onderdrukking. Dat zulks tot menig Exodus leidt spreekt vanzelf….

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Pastafari

, door

Een van de vereisten van het pastafari-geloof is dat je een vergiet op je hoofd zet op momenten dat anderen dit hinderlijk vinden. Daarom ziet u nooit pastafari’s op straat, maar wel in de krant, als hun stalen kopvod weer eens iemand goed over de zeik gekregen heeft. De jongste toehapper is de TU Delft, waar een promovendus in vergiet en piratenpak de plechtigheid wil doorlopen. De universiteit wil dat niet.

De oplossing lijkt mij dat de universiteit zichzelf ook tot geloof uitroept. Als je de god der wetenschap wilt aanbidden en toetreden tot de priesterskaste der doctoren, dan dien je een mal jacquet aan te trekken. Wanneer dat niet mag van je geloof dan kun je beter een andere noedeltent uitzoeken.

Foto: copyright ok. Gecheckt 21-02-2022

De Kroonboekenclub | Vrijzinnig atheïsme

, door

COLUMN - Guus Kuijer is de uitvinder van een nieuwe stroming in het Nederlandse geestelijk denken: het vrijzinnig atheïsme. Hij gelooft niet in God, maar hij valt er anderen niet mee lastig. Zijn gedachtewereld staat tegenover die van orthodoxe atheïsten als Richard Dawkins als het denken van Harry Kuitert tot dat van de SGP, en de ware atheïst zal het dan ook behoorlijk moeilijk hebben met het werk van Kuijer van de afgelopen jaren: van zijn Bijbel voor ongelovigen, waarvan binnenkort het laatste deel verschijnt tot en met zijn tien jaar geleden verschenen Hoe een klein rotgodje God vermoordde.

Kuijer weigert namelijk uit te gaan van de centrale premisse van het strenge atheïsme dat alle geloof gebaseerd is op halstarrige onnozelheid. Die premisse kan bijvoorbeeld niet verklaren waarom grote geesten zich eeuwenlang met dat geloof hebben beziggehouden. Er móét wel iets waardevols in het geloof zitten – goede verhalen, waardevolle inzichten – en Kuijer wil dat eruit proberen te peuren.

Miezerig Mannetje

Dat betekent niet dat hij zich wil overgeven aan een vaag ietsisme, integendeel. Van de wereldgodsdiensten roept het jodendom duidelijk de meeste sympathie bij hem op, en wel vanwege de doorlopende rationele discussie die er (in ieder geval volgens Kuijer) wordt gevoerd – door de joden onderling, én door de joden met hun God. In Klein rotgodje haalt Kuijer verhalen aan waaruit blijkt dat mensen in het Oude Testament God soms tot de orde riepen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Waan van de dag

“God verdwijnt uit Nederland”

, door

Het vijftienjaarlijkse onderzoek “God in Nederland is er weer, en zowel het percentage gelovigen, het percentage ietsisten als als het percentage spirituelen loopt terug.

Foto: duncan c (cc)

Seculiere calvinisten

, door

COLUMN - Toen de heilige Johannes Paulus II Nederland bezocht, en er enige ophef was over een eventueel pauselijk excuus aan de joodse gemeenschap (naast de algehele ophef onder de katholieken zelf) trof ik in HP/De Tijd een artikel over dat onderwerp aan met de kop: “Nederlandse joden zijn net zo calvinistisch als Nederlandse katholieken.” Ik vond hem briljant en citeer hem nog regelmatig als ik Nederlanders probeer te karakteriseren voor buitenlanders.

Onder ‘calvinisme’ versta ik hier niet het geheel aan religieuze overtuigingen dat doorgaans onder die vlag ressorteert, maar een daarvan afgeleide attitude die vrijwel alle Nederlanders (zelfs een groot aantal westerlingen) in de ziel gegrift is: het idee dat persoonlijk gedrag en overtuiging met elkaar overeen dienen te komen, dat persoonlijke overtuigingen éénduidig dienen te zijn en het daaruit voortkomende gedrag dus min of meer consequent en coherent is (en dus eigenlijk ook voorspelbaar) en dat persoonlijke overtuigingen ook precies dát zijn: overtuigingen, iets waar de persoon in kwestie ooit bewust en met redenen omkleed voor heeft gekozen op grond van eigen, persoonlijke overwegingen van hem of haar moverende aard.

Die gedachten gaan eigenlijk altijd gepaard met het idee dat de inhoud van die overtuigingen beleden kan worden en dus mededeelbaar is (in taal): je kunt ze uitleggen of – erger nog – ergens opzoeken (in een boek bijvoorbeeld).

Foto: Kim Støvring (cc)

Kunst op Zondag | God

, door

Waar de een De Kunstenaar in God ziet, ziet een ander De Kunstenaar als vervanger van God. Of u in God gelooft of in De Kunstenaar, in beide gevallen geeft u blijk van behoefte aan invulling van uw geestelijk welzijn.

Kijk, u kan God nooit gezien hebben. In de bijbel (Exodus 20) heeft ze expliciet verboden kunst te maken: “Gij zult u geen gesneden beeld, noch enige gelijkenis maken, van hetgeen boven in den hemel is, noch van hetgeen onder op de aarde is, noch van hetgeen in de wateren onder de aarde is.”

Dat verbod is dus inclusief een beeltenis van haarzelf. God haat kunst, zoveel is wel duidelijk.

De overweldigende hoeveelheid kunst op aarde mag dan het bewijs zijn van de eeuwen goddeloosheid? Gewoon een verbod aan je laars lappen. Dat heet tegenwoordig de vrijheid van de kunstenaar. En tegen die vrijheid is geen god opgewassen. Ze kan nog zoveel toorn over ons uitstorten, de mens blijft maar afbeeldingen maken van hetgeen boven in den hemel is, en van hetgeen onder op de aarde is, en van hetgeen in de wateren onder de aarde is.

Eén ding heeft kunst gemeenschappelijk met god en gods woord: zoveel zielen, zoveel duidingen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Helft Nederlanders niet meer religieus

, door

DATA - Op basis van de meest recente cijfers van het CBS kunnen we constateren dat de helft van de Nederlanders niet meer religieus is. Hoewel sommigen nog wel geloven, alleen weten ze niet precies in wat.
Het onderzoek naar kerkelijke gezindte toont aan dat inmiddels 49,3% van de Nederlanders geen gezindte aanhangt. En de ontkerkelijking lijkt niet af te nemen.

Hier de metingen vanaf halverwege de 19e eeuw (pas op, geen doorlopende reeks tot 1986).
ontkerk_475

Met name de katholieken en de protestanten hebben de laatste decennia stevig wat aanhang verloren. Hier de verdeling naar diverse gezindtes.
verdeling_kerk_475
NB: Consequente aparte meting van het aandeel moslims vindt pas recent plaats. Daarvoor viel het in de categorie “Overige”.

Update: Het artikel had eerst als titel “Helft Nederlanders gelooft niet meer”. Maar dit was niet correct. Een deel van de mensen die geen kerkelijke gezindte aanhangt geeft nog wel aan ergens in te geloven namelijk.

Volgende