KRAS | Pastafari

Een van de vereisten van het pastafari-geloof is dat je een vergiet op je hoofd zet op momenten dat anderen dit hinderlijk vinden. Daarom ziet u nooit pastafari's op straat, maar wel in de krant, als hun stalen kopvod weer eens iemand goed over de zeik gekregen heeft. De jongste toehapper is de TU Delft, waar een promovendus in vergiet en piratenpak de plechtigheid wil doorlopen. De universiteit wil dat niet. De oplossing lijkt mij dat de universiteit zichzelf ook tot geloof uitroept. Als je de god der wetenschap wilt aanbidden en toetreden tot de priesterskaste der doctoren, dan dien je een mal jacquet aan te trekken. Wanneer dat niet mag van je geloof dan kun je beter een andere noedeltent uitzoeken.

Door: Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

Closing Time | Tamatant Tilay-Exodus

, door

We blijven nog even bij het Imagine-project van Herbie Hancock, die samenspeelt met de Somalische dichter, rapper en songwriter K’naan, de roemruchte Latin-rockband Los Lobos en de Malinese Touaregband Tinariwen. Eerst de studioversie:

En een live versie. Cover van een cover gecoverd in de bezetting die we hier ook al zagen.

Een wat vreemd keuze voor dit project, want Tamatan Tilay is oorspronkelijk een strijdlied, dat opriep letterlijk bloed te vergieten om bevrijd te worden van onderdrukking. Dat zulks tot menig Exodus leidt spreekt vanzelf….

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

De Kroonboekenclub | Vrijzinnig atheïsme

, door

COLUMN - Guus Kuijer is de uitvinder van een nieuwe stroming in het Nederlandse geestelijk denken: het vrijzinnig atheïsme. Hij gelooft niet in God, maar hij valt er anderen niet mee lastig. Zijn gedachtewereld staat tegenover die van orthodoxe atheïsten als Richard Dawkins als het denken van Harry Kuitert tot dat van de SGP, en de ware atheïst zal het dan ook behoorlijk moeilijk hebben met het werk van Kuijer van de afgelopen jaren: van zijn Bijbel voor ongelovigen, waarvan binnenkort het laatste deel verschijnt tot en met zijn tien jaar geleden verschenen Hoe een klein rotgodje God vermoordde.

Kuijer weigert namelijk uit te gaan van de centrale premisse van het strenge atheïsme dat alle geloof gebaseerd is op halstarrige onnozelheid. Die premisse kan bijvoorbeeld niet verklaren waarom grote geesten zich eeuwenlang met dat geloof hebben beziggehouden. Er móét wel iets waardevols in het geloof zitten – goede verhalen, waardevolle inzichten – en Kuijer wil dat eruit proberen te peuren.

Miezerig Mannetje

Dat betekent niet dat hij zich wil overgeven aan een vaag ietsisme, integendeel. Van de wereldgodsdiensten roept het jodendom duidelijk de meeste sympathie bij hem op, en wel vanwege de doorlopende rationele discussie die er (in ieder geval volgens Kuijer) wordt gevoerd – door de joden onderling, én door de joden met hun God. In Klein rotgodje haalt Kuijer verhalen aan waaruit blijkt dat mensen in het Oude Testament God soms tot de orde riepen.

Foto: duncan c (cc)

Seculiere calvinisten

, door

COLUMN - Toen de heilige Johannes Paulus II Nederland bezocht, en er enige ophef was over een eventueel pauselijk excuus aan de joodse gemeenschap (naast de algehele ophef onder de katholieken zelf) trof ik in HP/De Tijd een artikel over dat onderwerp aan met de kop: “Nederlandse joden zijn net zo calvinistisch als Nederlandse katholieken.” Ik vond hem briljant en citeer hem nog regelmatig als ik Nederlanders probeer te karakteriseren voor buitenlanders.

Onder ‘calvinisme’ versta ik hier niet het geheel aan religieuze overtuigingen dat doorgaans onder die vlag ressorteert, maar een daarvan afgeleide attitude die vrijwel alle Nederlanders (zelfs een groot aantal westerlingen) in de ziel gegrift is: het idee dat persoonlijk gedrag en overtuiging met elkaar overeen dienen te komen, dat persoonlijke overtuigingen éénduidig dienen te zijn en het daaruit voortkomende gedrag dus min of meer consequent en coherent is (en dus eigenlijk ook voorspelbaar) en dat persoonlijke overtuigingen ook precies dát zijn: overtuigingen, iets waar de persoon in kwestie ooit bewust en met redenen omkleed voor heeft gekozen op grond van eigen, persoonlijke overwegingen van hem of haar moverende aard.

Die gedachten gaan eigenlijk altijd gepaard met het idee dat de inhoud van die overtuigingen beleden kan worden en dus mededeelbaar is (in taal): je kunt ze uitleggen of – erger nog – ergens opzoeken (in een boek bijvoorbeeld).

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Waan van de dag

“God verdwijnt uit Nederland”

, door

Het vijftienjaarlijkse onderzoek “God in Nederland is er weer, en zowel het percentage gelovigen, het percentage ietsisten als als het percentage spirituelen loopt terug.

Foto: Kim Støvring (cc)

Kunst op Zondag | God

, door

Waar de een De Kunstenaar in God ziet, ziet een ander De Kunstenaar als vervanger van God. Of u in God gelooft of in De Kunstenaar, in beide gevallen geeft u blijk van behoefte aan invulling van uw geestelijk welzijn.

Kijk, u kan God nooit gezien hebben. In de bijbel (Exodus 20) heeft ze expliciet verboden kunst te maken: “Gij zult u geen gesneden beeld, noch enige gelijkenis maken, van hetgeen boven in den hemel is, noch van hetgeen onder op de aarde is, noch van hetgeen in de wateren onder de aarde is.”

Dat verbod is dus inclusief een beeltenis van haarzelf. God haat kunst, zoveel is wel duidelijk.

De overweldigende hoeveelheid kunst op aarde mag dan het bewijs zijn van de eeuwen goddeloosheid? Gewoon een verbod aan je laars lappen. Dat heet tegenwoordig de vrijheid van de kunstenaar. En tegen die vrijheid is geen god opgewassen. Ze kan nog zoveel toorn over ons uitstorten, de mens blijft maar afbeeldingen maken van hetgeen boven in den hemel is, en van hetgeen onder op de aarde is, en van hetgeen in de wateren onder de aarde is.

Eén ding heeft kunst gemeenschappelijk met god en gods woord: zoveel zielen, zoveel duidingen.

Foto: Eric Heupel (cc)

Helft Nederlanders niet meer religieus

, door

DATA - Op basis van de meest recente cijfers van het CBS kunnen we constateren dat de helft van de Nederlanders niet meer religieus is. Hoewel sommigen nog wel geloven, alleen weten ze niet precies in wat.
Het onderzoek naar kerkelijke gezindte toont aan dat inmiddels 49,3% van de Nederlanders geen gezindte aanhangt. En de ontkerkelijking lijkt niet af te nemen.

Hier de metingen vanaf halverwege de 19e eeuw (pas op, geen doorlopende reeks tot 1986).
ontkerk_475

Met name de katholieken en de protestanten hebben de laatste decennia stevig wat aanhang verloren. Hier de verdeling naar diverse gezindtes.
verdeling_kerk_475
NB: Consequente aparte meting van het aandeel moslims vindt pas recent plaats. Daarvoor viel het in de categorie “Overige”.

Update: Het artikel had eerst als titel “Helft Nederlanders gelooft niet meer”. Maar dit was niet correct. Een deel van de mensen die geen kerkelijke gezindte aanhangt geeft nog wel aan ergens in te geloven namelijk.

Bestel je boeken bij Bazarow

Mededeling

Bazarow is een verkopende boekensite, waar je ook recensies, nieuws, een agenda en een digitaal magazine kan vinden. Nog niet alles is af, maar veel boeken zijn al te vinden en er komt de komende maanden steeds meer bij.

Het doel van Bazarow is om een site te vormen die evenveel gemak biedt als de online giganten maar die wél teruggeeft aan de boekensector. Tegen roofkapitalisme, en voor teruggeefkapitalisme, bijvoorbeeld door te zorgen dat een flink deel van de opbrengst terug naar de sector gaat en door boekhandels te steunen.

Foto: Chelsea Gomez (cc)

Een fundamentalist…

, door

ANALYSE - Bij het woord ‘fundamentalist’ denken mensen doorgaans aan lieden met – op zijn gunstigst – nogal letterlijke geloofsopvattingen en – op zijn slechtst – aan gewelddadigheid. Dat doet geen recht aan het werkelijke gebruik van dat woord, dat weliswaar ooit is uitgevonden om een groep christenen aan te duiden met nogal vergaande ideeën, maar tegenwoordig ook voor niet-gelovigen en zelfs atheïsten wordt gebruikt. Het wordt ook gebruikt voor gelovigen die beslist niet gewelddadig zijn. Daarom een poging tot het definiëren van wat een fundamentalist is, zonder inhoudelijk te refereren aan geloof of overtuiging, in zeven kenmerken.

…erkent slechts één waarheid.

Geen fundamentalist zonder zijn ene waarheid. Anderzijds is aan de simpele overtuiging dat er maar één waarheid zijn kan op zichzelf niets fundamentalistisch, maar voor een fundamentalist is het wel een onvoorwaardelijke voorwaarde. Wie meent dat twee of meer dingen tegelijkertijd waar kunnen zijn, kan geen fundamentalist meer worden.

…acht die waarheid ook vatbaar in taal.

Belangrijker is het idee dat taal een afdoende instrument vormt om die ene waarheid uit te drukken. Er zijn duizend en één redenen te verzinnen waarom taal wel eens tekort zou kunnen schieten als het over bepaalde onderwerpen gaat, maar daar hebben velen, waaronder fundamentalisten, geen boodschap aan. Kenmerkend voor fundamentalisten is dat ze de vraag naar de toereikendheid van taal vaak niet eens stellen: het is een impliciete vooronderstelling van hun gedachtewereld.

Waan van de dag

Nederlandse christenen steeds fundamentalistischer

, door

Zo meldt Trouw op basis van cijfers van het SCP:

Jonge christenen hebben steeds vaker (zeer) behoudende opvattingen. Dat schrijft het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in een onderzoek naar de kerkelijkheid van Nederlanders dat vandaag verschijnt. Het instituut munt zelfs een nieuwe term voor de orthodoxe christenjongere: de neofundamentalist.

Bijna de helft van de kerkgangers tussen de 17 en 30 jaar is van mening dat je je aan alle voorschriften van je kerk hebt te houden. Ter vergelijking: twintig jaar geleden vond dat slechts een op de vijf jonge christenen.

De jonge generatie gelovigen laat een ontwikkeling zien die al langer gaande is in de kerk: die wordt kleiner en orthodoxer.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Volgende