Recensie Zomergasten | Freek de Jonge
RECENSIE - Het primaire probleem van een Zomergast als Freek de Jonge is de vooringenomenheid van de kijker. Zo’n beetje iedereen heeft wel een beeld bij Freek; en wat des te funester is voor dit programma: een navenant gevoel.
Op mij komt De Jonge bijvoorbeeld nogal eens over als een verzuurde dominee, zo eentje die de kerk heeft zien leeglopen en daar heimelijk verbitterd over is. Toch blijft hij preken, tegen beter weten in. Iets soortgelijks zal gelden voor velen van mijn generatie, die Freek pas hebben leren kennen in zijn nadagen, lang na zijn successen in de progressieve jaren ’70 en ’80. De tijdgeest is veranderd, evenals het cabaret, en als je Freek de Jonge daartegen hoort ageren, krijg je het idee dat hij daar niet goed mee om kan gaan.
De uitdaging voor de programmamakers en presentator Wilfried de Jong lag er dan ook in om de kijker voorbij haar eigen vooroordelen te loodsen en de blik opnieuw te openen voor de persoon Freek.
Catechisatie
Anderhalf uur lang leek het alsof daar niet van zou komen. De Jonge was weliswaar goed geluimd, maar dirigeerde het programma als betrof het een seculiere catechisatieles. De beeldfragmenten fungeerden daarin als bijbelpassages waarmee de dominee zijn levenslessen bij het publiek wilde inprenten. “En als je het volgende fragment laat zien, krijg je antwoord op je vraag”, reageerde Freek wat kortaf op een interruptie van Wilfried. “Ik ben een liefhebber van het stichten, mensen wijzer maken”, zo zou hij ‘zijn’ avond besluiten.
Vroeger had je Not the Nine O’Clock News, of nog vroeger toen was er Monty Python, ook op de Nederlandse televisie, met ondertitels dat wel, in het Nederlands, de ondertitels, en Fawlty Towers, of later zelfs The Young Ones, allemaal engels dat wel, maar je had ook in Nederland Sjef van Oekel, met klassiekers als Zuurkool met Vette Jus, je had ook Jiskefet nog niet zo heel lang geleden, eens. Ik probeer me een moraal te herinneren van die komieken, had Joep Meloen nu wel of niet een goede boodschap, een preek, daar begon het allemaal mee, toen men Freek de Jonge serieus ging nemen. Allereerst dacht ik dat het allemaal deel van de grap was, die opmerkingen over goed en fout. Oh je had ook van Kooten en de Bie natuurlijk, die hadden volgens mij een boodschap, maar ik kan m niet omschrijven. En toen publiceerde Freek de Jong een boek zelfs, en zijn kameraad begon ernstige liedjes te zingen. Ergens daar moet het mis zijn gegaan. Je kreeg toen links cabaret. De beste rechtse mop(!) gaat over buitenlanders of Joden, of over sex en menstruatie, maar toch denk ik dat rechts dan de essentie van humor mist. Geenstijl dat is wel nog echt ouderwets grappig, alleen nemen hun volgelingen hun grappen serieus, dat is natuurlijk ook de werkelijke grap, en maakt de grap des te sterker. Niet alleen hun volgelingen nemen geenstijl serieus, ook de linkse kerk en christenhonden doen dat, en dat maakt ook hun geenstijl volgelingen. Theo van Gogh die was pas grappig, niet zo grappig als geenstijl, omdat iedereen Theo door had. Balkenende was ook grappig in zekere zin, maar die nam zichzelf serieus, had de intentie serieus te zijn, maar werd door niemand serieus genomen, dat op zichzelf is grappig, maar als je niet de bedoeling hebt om grappig te zijn, telt het niet. Misschien zou je ook Hans Teeuwen moeten noemen, maar die zingt jazz tegenwoordig, is het niet? Op Sargasso had je vroeger tieten elke vrijdag, maar dat hebben ze niet meer. Af en toe is er nog wel humor hoor, zoals Michiel Romeyn als Sinterklaas, bij de benepen gniffelende Matthijs van Nieuwkerk. De ernst in Nederland neemt hand over hand toe, doe toch eens normaal, doe toch eens gewoon. Ik snap die baldadigheid van de straat wel, er valt ook helemaal niets echt te lachen, dan wil je vanzelf wel eens iemand lopen treiteren, he je vriendin is een hoer kaaskop, ik kan daar wel om lachen, zeker als je zo’n roze kop dan ziet die niet weet hoe ie moet reageren en maar doorlopen fluistert, ook niet durft natuurlijk, stelletje mietjes. Allochtonen zijn natuurlijk ook niet grappig, dat heeft met de cultuur te maken, daar heeft Wilders wel een punt, de saaiste droogkutten die ik ooit gezien heb, misschien omdat ze kleine pikkies hebben, dan kies ik toch voor geenstijl en tieten op vrijdag.