Is Edward Snowden de enige die ontslagen werd na zijn historische lekkage van duizenden documenten? Booz Allen Hamilton, het bedrijf waar hij werkte (en niet de NSA, waarover meer) stuurde hem op 11 juli al de laan uit. Je zou verwachten dat na hem ambtelijk en politiek verantwoordelijken zouden volgen. En masse, gezien de band tussen de NSA en Booz Allen Hamilton. Want welke fatsoenlijke rechtsstaat besteedt haar geheimste dienst uit aan een bedrijf met winstoogmerk? Juist. Reden genoeg, zou je denken.
NIEUWS - Vandaag werd de partner van journalist Glenn Greenwald 9 uur lang verhoord en zoals hij zelf beschrijft een duidelijke poging van intimidatie door de Britse overheid.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Een held of een boef? Ideologisch gedreven of een opportunist? Ik stelde deze vragen al over Snowden, het NSA-lek. Na lezing van Jams Bamfords They Know Much More Than You Think (NYRoB) moet ik volledigheidshalve nog drie namen van klokkenluiders vermelden: Adrienne J. Kinne, William Binney en Mark Klein.
Alle drie hintten al eerder over de enorme aflusiterpraktijken van de NSA. James Bowden sprak ze eerder en in zijn stuk zijn ze weer tot leven gewekt. De journalisten die Snowden op de voet volgen, aangehaakt. Rijst de vraag: waarom we na Snowden deze bronnen wel serieus nemen en voor Snowden nog maar weinig aandacht hadden voor de NSA en haar klokkenluiders hadden. Het verschil zit ‘em waarschijnlijk in de vier laptops die Snowden wel en de anderen (waarschijnlijk) niet hadden. Daarop explosief materiaal dat onze ergste vermoedens, eerder geopperd door Kinne, Klein en Binney, definitief bevestigden.
Maar wie zijn deze klokkenluiders?
Adrienne Kinnen was afluisteraar. Zij vertelde Bowden in 2001 mee te luisteren met landgenoten die belde. Alsof ze dagboeken zat te lezen, vertelde ze Bowden. ‘It was incredibly uncomfortable to be listening to private personal conversations of Americans,’ she said. ‘And it’s almost like going through and stumbling and finding somebody’s diary and reading it.’
William Binney nam in 2001 afscheid van de NSA. Hij kon het afluisteren niet meer rijmen met zijn geweten. Bowden: ‘In March 2012, Wired magazine published a cover story I wrote on the new one-million-square-foot NSA data center being built in Bluffdale, Utah. In the article, I interviewed William Binney, a former high-ranking NSA official who was largely responsible for automating the agency’s worldwide eavesdropping network. (…) “They’re storing everything they gather,” he said.’
ANALYSE - Soms weet ik niet wat het echte nieuws is: dat de premier van Luxemburg (en Jeroen Dijsselbloems voorganger) Jean-Claude Juncker is afgetreden (hij was de langst zittende premier in Europa) of dat Luxemburg een geheime dienst heeft – de SREL. In dit geval maakt het niet uit, omdat Juncker is afgetreden vanwege gedonder binnen de Luxemburgse geheime dienst. De dienst ligt onder vuur en wordt beschuldigd van illegaal afluisteren, corruptie en het handelen in gestolen auto’s. Juncker mocht woensdagavond op het parlementaire matje met de billen bloot.
Het bericht is opvallend omdat Juncker zo ontzettend veel politieke ervaring heeft – hij was vanaf 1995 onafgebroken premier van Luxemburg en won met de christelijk sociale partij verkiezing na verkiezing. Hij combineerde die baan acht jaar lang (tussen 2005 en 2013) met het voorzitterschap van de Eurogroep – de financiële slangenkuil waar Dijssebloem nu de scepter zwaait. Genoeg ervaring, zou je zeggen. Helaas. Woensdagavond verdedigde hij zich in een twee uur durende speech in het Luxemburgse parlement ondanks al die ervaring met een afschuwelijke politieke doodzonde – ‘Ik wist van niets, ik ben niet persoonlijk verantwoordelijk.’
Erger dan toegeven dat het chaos is, is bekennen nergens van af te weten.
Die vlieger gaat zelden op en ook niet in Luxemburg. De sociaal-democraten trokken de stekker uit de coalitie en vorige week maakte Juncker zijn aftreden en het uitschrijven van vervroegde verkiezingen bekend. Tijdens die verkiezingen zal duidelijk zijn in welke mate Juncker door de affaire is beschadigd en zijn hegemonie van achttien jaar kan worden doorbroken. De vraag is of het electoraat gerommel bij de Luxemburgse geheime dienst (waarom hebben ze die?) afstraft. Interessant in deze is de vraag of het electoraat een verband legt met (al) dat andere gerommel omtrent geheime diensten.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Waarom precies mag hij niet zeggen.
ACHTERGROND - Langzaam maar zeker merk je dat het afluisterschandaal rondom de NSA minder prominent in het nieuws komt. Het bespioneren van EU-diplomaten (dat is natuurlijk een stuk erger dan het bespioneren van EU-burgers) of de asielaanvraag van Snowden in Nederland uitgezonderd. Toch is er bijna dagelijks nog wat te melden. Een bloemlezing van de afgelopen dagen.
Vers van de pers is het nieuws dat Snowden asiel aangevraagd heeft in 21 landen, waaronder Rusland. Is Rusland een verstandige keus? Waarschijnlijk niet, maar in Frankrijk hebben al verschillende partijleiders een oproep gedaan om hem asiel te verlenen. Afgezien van het feit dat het procedureel niet mogelijk is, is Nederland ook niet zo’n verstandige optie omdat onze regering de banden met de VS niet graag op het spel zet. In Duitsland daarentegen roept het hele schandaal herinneringen op aan het Stasi-verleden. Nog een paar onthullingen maakt de geesten daar wellicht rijp voor het verlenen van asiel. En Ecuador heeft het niet zo op de VS.
In de VS zelf zijn het ondertussen met name de senatoren Wyden en Udall die af en toe halfslachtig lekken en officiële overheidsreacties ter discussie stellen. Zo bevestigen ze eigenlijk dat we waarschijnlijk nog lang niet alles van deze beerput hebben gezien (en vast ook niet allemaal te zien zullen krijgen).
ACHTERGROND - Dat de NSA ons bespioneerde mag vorige week niet als een verrassing zijn gekomen. Een aantal interessante stukken hebben weinig of geen aandacht gekregen in de Nederlandse media. Een kort overzicht.
Edward Snowden is niet de eerste klokkenluider bij de NSA. USA Today interviewde drie van zijn voorgangers: ‘We told you so.’ Moraal van het verhaal: Zij faalden omdat ze de officiële weg bewandelden. Snowden had dus geen andere keus dan om de publiciteit te zoeken en krijgt hun volledige support.
Naast dat Microsoft (gedwongen) meewerkt aan de inzage in emails etc, hielp het bedrijf de NSA nog op een andere manier. Bugs in hun software werden direct gerapporteerd aan de NSA, zodat deze er misbruik van kon maken voordat Microsoft een patch had uitgegeven.
Bruce Schneier betoogt terecht dat het hele schandaal een bedreiging is voor onze vrijheid op internet. Niet alleen omdat onze privacy wordt bedreigt, maar vooral omdat de onthullingen andere landen de argumenten in handen geeft om meer controle te krijgen over het internet. Immers, de VS hebben laten zien dat ze een onbetrouwbare partner zijn in het beheren van het internet.
Al met al nieuws waar je niet echt vrolijk van wordt. Om het nog erger te maken twijfelen statistici openlijk aan de effectiviteit van de detectie-algoritmes van de NSA. Volgens sommigen zullen er te veel false positives voordoen om één echte terrorist te vangen. Het risico dat een flink aantal mensen onterecht verdacht wordt, lijkt daarmee heel reëel te worden.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
NIEUWS - De klokkenluider die het PRISM-schandaal openbaarde verblijft op dit moment nog op het vliegveld van Moskou.
ANALYSE - Edward Snowden performed an act of great bravery, Annie Machon says, but the old media reporting the story act as a bottleneck for the free flow of information.
I have held back from writing about the Edward Snowden NSA whistleblowing case for the last week — partly because I was immersed in the resulting media interviews and talks, and partly because I wanted to watch how the story developed, both politically and in the old media. The reaction of both can tell you a lot.
That does not mean that I did not have a very positive response to what Snowden has done. Far from it. The same night the story broke about who was behind the leaks, I discussed the implications on an RT interview and called what he did Whistleblowing 2.0.
Why did I say that? Well, it appeared from his initial video interview with The Guardian that he had learned from previous whistleblowing cases: he had watched the media and carefully chosen a journalist, Glenn Greenwald, with a good track record on the
relevant issues who would probably fight his corner fearlessly; his information clearly demonstrated that the intelligence agencies were spinning out of control and building surveillance states; he carefully chose a jurisdiction to flee to that might have the clout to protect him legally against the wrath of an over-mighty USA; and he has used his internet and media savvy to gain as much exposure and protection as quickly as possible.
COLUMN - Amerika luistert op grote schaal burgers af. Google, Microsoft, Apple, Facebook, Youtube en nog een paar internetgiganten worden al enige tijd gedwongen om de Amerikaanse inlichtingendiensten toegang te verlenen tot hun servers. Sindsdien kan de NSA daar naar hartelust grasduinen in gegevens van gebruikers. Dit bleek uit geheime documenten die twee journalisten kregen toegespeeld. De operatie heeft de codenaam PRISM. [Zie The Guardian en The Washington Post.]
De Amerikaanse overheid verzet zich tegen de aantijgingen met een drieledig verweer. Eén: ja, PRISM bestaat, maar is volledig legaal: het bulk-afluisteren wordt gedekt door een geheime overeenkomst, en is netjes getoetst aan de geheime interpretatie door een rechtbank van een geheime wet. Twee: we richten ons niet op onze eigen burgers – want dat mag niet zonder toestemming van een rechter – maar alleen op buitenlanders, of nou ja, ook op Amerikanen die contact hebben met buitenlanders. Drie: degene die deze volkomen legale operatie naar de pers heeft gelekt, zullen we vinden en uit alle macht juridisch mangelen.
Dat deze drie argumenten elkaar tegenspreken, schijnt ze niet op te vallen. Als PRISM tiptop legaal is, is het lastig in te zien waarom simpelweg onthullen dat de operatie bestaat, illegaal zou zijn. Geen enkele wet, hoe geheim ook, geeft Amerika carte blanche om mensen buiten hun landsgrenzen af te tappen. En inmiddels heeft elke Amerikaan die op internet zit, uit de aard der zaak geregeld contact met buitenlanders, waardoor Amerikaanse staatsburgers alsnog bijna collectief onder het bereik van PRISM vallen.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.