De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Marshallhulp 2.0 Yes we can?
Een Marshallplan 2.0 voor de Arabische landen is dringend gewenst. Uiteraard uit nobele motieven: de arme Arabieren hebben ook recht op democratie. Maar hulp is ook economisch eigenbelang. Onstabiliteit is slecht voor de westerse economie. De olieprijzen schieten omhoog, aandelenkoersen dalen. Het is ongewis welke regimes er na de dictaturen komen. Een nieuwe oligarchie? Religieuze fanatici? Dat moeten we niet hebben. De hele Westerse wereld is gebaat bij stabiliteit. Hulp helpt daarbij. Hulp zorgt ervoor dat de bevolking te eten heeft zodat er in relatieve rust verkiezingen kunnen komen. Uiteraard mag de hulpgever eisen stellen. Komt er een regime dat ons niet aanstaat? Dan draaien we de geldkraan dicht.
Het alternatief is niets of bijna niets doen. Dat lijkt goedkoper, maar dat is schijn. De volksopstanden zijn een eerste stap naar democratie, maar ook niet meer dan een eerste stap. Als het Westen niets doet, komt een nieuwe dictatuur, een burgeroorlog of totale anarchie dichterbij. Stijgende voedselprijzen in een machtsvacuüm maken alles mogelijk. Een Marshallplan 2.0 moet zowel linkse als rechtse kiezers aanspreken. De chauvinist, die bang is voor de massa-immigratie uit moslimlanden. De progressieve idealist, die hoopt op een betere wereld voor iedereen. En de realist, die gelooft dat een nieuwe wereldorde niet maakbaar is, maar wel een heel klein beetje beïnvloedbaar.
Laat die G20 toch. Begin een eigen club
Vorige week werd duidelijk dat Nederland weer niet aanschuiven als de G20 regeringsleiders komende november in de badplaats Cannes bijeenkomen. Minister van Financiën Jan Kees de Jager reageerde teleurgesteld. De G20, de groep van twintig ‘belangrijkste’ economieën, zou uitgegroeid zijn tot hét politieke forum voor internationale economische afspraken. Nederland zou daar als zestiende economie ter wereld, handelsland, en grote financiële speler, bij moeten zijn. ‘Maar we gaan helaas niet over de uitnodigingen’, aldus de Jager.
Helaas voor Nederland is Europa al oververtegenwoordigd in de G20 met permanente zetels voor Duitsland, Frankrijk, Italië, het Verenigd Koninkrijk én een voor de EU als geheel. In de door Wikileaks gelekte ambtsberichten weten we dat Nederland ‘geen schijn van kans maakt’ op een vaste zetel. Nederland zou in Benelux-verband nog wat kunnen proberen, maar voorlopig zijn we veroordeeld tot gelobby en geleur voor de schaarse wildcards.
Maar heeft Nederland eigenlijk wel zoveel te zoeken bij de G20?
Natuurlijk is het nuttig om aan tafel te zitten als de regels van het financiële stelsel worden herzien (hoewel het maar de vraag is hoeveel de G20 nou echt zal bereiken), maar het forum heeft een aantal manco’s. Ten eerste heeft de G20 eigenlijk maar één doel: economische groei. Achter dit doel gaat de aanname schuil dat de wereldeconomie oneindig door kan groeien. Maar zelfs bij een voorzichtige schatting van 3% groei op jaarbasis zal de wereldeconomie de komende eeuw maar liefst vertwintigvoudigen(!). Dat is erg onwaarschijnlijk. Economische groei is zelf een schaars goed geworden en dat vraagt om een radicale omslag in ons denken.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Eric van Eerdenburg: Lowlands wil energieleverancier worden
Sargasso plaatst de serie Tien over Groen van Duurzaamnieuws.nl door op haar site.
Muziekfestival Lowlands wil de eerste zonne-energiecentrale van Nederland bouwen en al haar afval op een verantwoorde manier verwerken. Festival-directeur Eric van Eerdenburg legt uit waarom. “Alles wat op Lowlands kan, kan ook in jouw stad.”
1. Wat betekent duurzaamheid volgens u?
Dat je met oog voor je omgeving handelt. Je kunt heel makkelijk alleen maar je eigen doelen centraal stellen, maar je moet ook rekening houden met milieu, mensheid en omgeving.
2. Wat is uw motivatie om duurzaamheid een belangrijk onderdeel te maken van Lowlands?
Als je zoiets als Lowlands organiseert, belast je je omgeving enorm. Ik denk dat je daar een verantwoordelijkheid in hebt.
Ik vind ook dat het past bij een festival om er een maatschappelijke ideologie op na te houden. Popfestivals zijn begonnen als samenkomst van een tegenstroom. Op Woodstock stond vrede centraal. Ik denk dat vandaag de dag duurzaamheid en de toekomst van de aarde in zijn algemeenheid die plek zouden moeten hebben. Ik hoop dat Lowlands ook een inspiratie is voor jonge bezoekers.
3. Vindt u dat duurzaamheid een goed imago heeft? Is het niet iets voor moraalridders en geitenwollensokken?
Dat was vroeger zeker zo, maar ik denk dat het aan het veranderen is. De wil om schoner en duurzamer te consumeren is er gewoon. Maar het moet wel gefaciliteerd en gestimuleerd worden.
Innovatiebeleid is obstakels opruimen
Een gastbijdrage van Bart Nooteboom, hoogleraar innovatiebeleid aan de Universiteit van Tilburg. Het stuk is ook te lezen op Me Judice.
Minister Verhagen richt zijn innovatiebeleid op gebieden ‘waar Nederland goed in is’. Bestaande sectoren en bestaande spelers innovatieplannen laten maken kan bijna geen vernieuwing opleveren. Beter is het ruimte te geven voor nieuwe spelers. Een effectief innovatiebeleid is uiteindelijk niets meer dan het wegnemen van obstakels voor vernieuwende ideeën.
Om te bewegen hebben we twee benen nodig: rechts en links. Om te bewegen in de economie hebben we nieuw rechts nodig en nieuw links. Volgens nieuw rechts moeten we zo weinig mogelijk centraal plannen en maximaal putten uit de rijkdom aan verspreide ideeën en initiatieven, van burgers in de politiek en van ondernemers in de economie.
Een voorbeeld van een teveel aan centraal ontwerp en planning in de economie is het denken in termen van ‘focus en massa’ dat momenteel de beleidsvorming in innovatie en onderzoek beheerst, en onder andere leidt tot het benoemen van bestaande gebieden ‘waar Nederland goed in is’ tot ‘topgebieden’.
Dat is oud links beleid, en ik begrijp niet dat minister Verhagen daar mee doorgaat.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Kabinet verheerlijkt keuzevrijheid
Een gastbijdrage van Esther-Mirjam Sent, hoogleraar Economische Theorie en Economisch Beleid aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Het stuk is ook te lezen op Me Judice.
Ouders moeten zelf kunnen kiezen naar welke school hun kinderen gaan. Studenten moeten zelf hun onderwijskansen kunnen grijpen. Mensen moeten zelf kunnen kiezen of ze hun organen na hun dood ter beschikking willen stellen. En dit is slechts een kleine greep uit de argumenten die we vanuit het kabinet krijgen over voorgenomen beleidswijzigingen. Het onderliggende mensbeeld is dat van een koele en calculerende burger die optimaal gebruikt maakt van de geboden keuzemogelijkheden. Dat geeft de kiezer mogelijk een prettig gevoel, maar sluit absoluut niet aan bij de realiteit.
Ratio en emotie
Rationeel denken, analyseren, beslissen geeft mensen het gevoel dat ze in control zijn. En dat is plezierig, omdat de wereld om ons heen zo complex is geworden. Het verstand is te sturen, de emotie lijkt ongrijpbaar. Daarom denken we graag dat we op grond van redelijke overwegingen handelen, maar niks is minder waar. Ratio en emotie zijn innig vervlochten. Uit experimenten blijkt dat als je mensen een opdracht geeft, ze denken dat ze de vragen heel rationeel beantwoorden, maar het deel van de hersens dat tijdens de beantwoording van de vragen geactiveerd is, blijkt het emotionele deel te zijn (Camerer, Loewenstein en Prelec, 2005). Tegelijkertijd is het zo dat die emoties ons juist kunnen helpen om een rationele beslissing te nemen (Damasio, Tranel en Damasio, 1991). Dat wil zeggen, emoties stellen ons in staat onderscheid te maken tussen dat wat belangrijk is en dat wat minder belangrijk is.
The Berlin consensus
Een bijdrage van Philip Whyte, senior research fellow at the Centre for European Reform.
A broad consensus appears to have emerged across northern Europe on what ails the eurozone. The region’s current predicament, on this view, is the result of fecklessness and irresponsibility in geographically peripheral member-states. Countries in the periphery ran into difficulty because they mismanaged their public finances and lost ‘competitiveness’. The road to redemption, on this analysis, is for the peripheral countries to consolidate their public finances and embrace supply-side reforms. The task at EU level is to keep member-states on the straight and narrow by making sure that they comply with the fiscal rules and do what is required to remain ‘competitive’. This view, which is having a decisive influence on reforms to way the eurozone is run, coincides with that of the German government. Let us, then, call it the ‘Berlin consensus’.
As an analysis of what ails numerous economies across Europe, the Berlin consensus has much to commend it. There is no question that some countries have mismanaged their public finances. Greece, where governments disguised their profligacy by cooking the data, is the most egregious example. Nor is there any question that many ‘peripherals’, particularly across Southern Europe, face daunting supply-side challenges: low productivity, high drop-out rates from secondary education, inflexible labour markets, insufficient competition in services markets, rapidly ageing populations and low effective ages of retirement are a toxic brew. All these countries are on unsustainable paths and must push through thoroughgoing economic reforms. Depressingly, their reform efforts have been among the most pedestrian in the EU.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Kaarten voor ‘bruikbaar’ Afrika
Mijn favoriete franse kartograaf Philippe Rekacewicz heeft weer een set interessante kaarten gepubliceerd in Le Monde diplomatique (english version). Dit maal is het een drieluik over Afrika. In Useful Africa worden de grote infrastructurele werken getoond: wegen van grondstofvoorraden naar havens en ook enkele forse ingrepen in de regionale hydrologie. Regelmatig gefinancierd en uitgevoerd door China. Wat te denken van het In-Shalah Tamanrasset water transfer system? Utopian Africa toont het potentieël aan energie uit waterkracht en een transport-netwerk naar Europa voor zonneenergie. Een derde kaartje toont de ongelijke ontwikkeling en investeringen. Deze projecten bieden ongetwijfeld kansen voor ontwikkeling maar gezien de historie van uitbuiting in dit continent is waakzaamheid geboden. Mongabay, misschien wel het beste groene blog ter wereld, heeft deze week een interessant artikel over de keuze die Zuid-Soedan nu kan maken: resource curse or wild wonder? In plaats van ‘met de benen wijd’ zich van haar non renewables laten ontdoen kan dit jongste land van Afrika ook kiezen voor duurzame inkomsten uit de tot voor kort onbekende en ongekend grote rijkdom aan wilde dieren.