Hoe corona de wereld verandert: een kleine inventarisatie

door Addie Schulte Microparasieten en macroparasieten In zijn boek Plagues and Peoples gebruikt historicus McNeill twee concepten om de impact van ziekten op de mensheid te beschrijven. Die invloed wordt aan de ene kant bepaald door de microparasieten: de bacteriën, virussen en andere onzichtbare levensvormen die ziekten veroorzaken. Maar er zijn ook ‘macroparasieten’: de heersers en staten die belasting heffen op onderdanen, hun arbeid gebruiken en soms daarvoor niet veel teruggeven. In zijn boek, oorspronkelijk gepubliceerd in 1976, onderzocht McNeill de verbanden tussen ziektes en beschavingen, lang voor dat gemeengoed was. Een van de bekendste voorbeelden van de impact van ziekte op de wereldgeschiedenis is de rol van pokken en andere infectieziektes bij de Spaanse verovering van Mexico en de Andes. Tot 90 procent van de Amerindiaanse bevolking kwam om. Zowel de overwinnaar als de overwonnenen geloofden dat dit een goddelijk teken was, en daarmee werd de koloniale overheersing als het ware door de ziekte mogelijk gemaakt en bevestigd. In de huidige coronacrisis is het ook noodzakelijk om scherp te focussen op de relatie tussen de microparasieten en de macroparasieten. Wetenschappers onderzoeken verwoed alle aspecten van Sars-Cov-2. Ze weten al veel, maar nog lang niet alle vragen zijn beantwoord. Op macroniveau is de situatie nog verwarrender.

Door: Foto: © Addie Schulte 2020. Foto I.v.m. Corona afgesloten voor gebruik copyright ok. Gecheckt 15-11-2022

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.