Naar aanleiding van de berichten van Tennet en de ACM van de afgelopen weken over respectievelijk de reeds ingezette prijsdaling van elektriciteit en de verwachting dat deze de komende jaren nog verder zal zakken, had ik deze week al een column geschreven. Hierin spreek ik mijn verbazing uit over het feit dat er nog steeds partijen zijn die rendementsberekeningen laten zien waarin men rekent met energieprijsstijgingen de komende jaren in plaats van energieprijsdalingen. Voorbeelden In mijn eerdere column ging ik een weddenschap aan die ik dik, maar dan ook dik heb gewonnen: binnen een tijdsbestek van drie uur had ik via Twitter meer dan dertig voorbeelden ontvangen van teksten waarin partijen, vaak verkopers van zonnepanelen, zich schuldig maken aan misleiding. Iets anders kan ik het helaas niet noemen. De vraag is dan ook niet óf maar wanneer de ACM hierop ingrijpt.
De kernenergiesector kampt met een groot probleem. Dat is, ondanks Fukushima, misschien niet eens de vraag of de energie wel zo schoon en veilig is als beloofd. Nee, dat is vooral die andere belofte, die van de goedkope energie.
En dus neemt de animo voor nieuwbouw van kerncentrales af.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
ANALYSE - Ben je op zoek naar een woord voor galgje in het Duits? Probeer “Kraftwerksstillegungsanzeigenliste”, dat is de lijst met (conventionele) elektriciteitscentrales waarvoor een sluitingsverzoek is ingediend. In juli stonden er 49 centrales op deze lijst met een totale productiecapaciteit van 7.900 megawatt.
Als je de critici van windenergie mag geloven zijn windturbines niet alleen vogelgehaktmolens, maar zijn ze ook niet volledig in staat om conventionele elektriciteitscentrales te vervangen. Deze blijven nodig als backup, voor als de wind niet waait.
Maar als je, zoals Duitsland doet, veel windturbines plaatst in combinatie met zonne-energie en biomassa dan vervang je op een gegeven moment blijkbaar toch volledige conventionele elektriciteitscentrales. Volgens de officiële lijstvanconventioneleelektriciteitscentraleswaareensluitingsverzoekvoorisingediend (fraai resultaat van verlengingen in het Duits!), zouden Duitse energiebedrijven 49 centrales willen sluiten met een totale capaciteit van 7,9 GW. De Bundesnetzagentur, die de verzoeken moet beoordelen om de betrouwbaarheid van het net te garanderen alvorens zijn goedkeuring te verlenen, heeft tot nu toe slechts 246 MW laten sluiten. Dat lijkt niet veel, maar Duitsland heeft al 10 kerncentrales volledig vervangen met hernieuwbare energie, met nog 9 te gaan tot 2020.
De nieuwe Kraftwerksstilllegungsanzeigenliste (afgekort tot KWSAL om op kleine schermpjes te passen) toont dat het aantal kolencentrales, gasturbines, oliegestookte elektriciteitscentrales en pompcentrales dat te weinig draait om winstgevend te blijven inmiddels ruwweg 7% van de conventionele capaciteit bedraagt. De conventionele capaciteit wordt op basis van de Kraftwerksliste (geen afkorting) geschat op 107 GW.
ANALYSE - Bouwt Duitsland kolencentrales om haar kerncentrales te vervangen? En als Duitsland zijn CO2-doelstellingen wil halen, hebben deze kolencentrales dan toekomst? Begin juni is een studie gepubliceerd die deze onderwerpen onderzoekt en de uitkomsten zijn in lijn met een beoordeling van Deutsche Bank later die maand.
In een nieuwe studie van de Böll Foundation getiteld German Coal Conundrum (het Duitse kolen raadsel) heb ik samen met mijn collegas Arne Jungjohann en Thomas Gerke (die regelmatige lezers van Renewables International al kennen) onderzocht wat de rol is van kolencentrales in de Duitse energietransitie. We hebben een historisch perspectief gekozen, waarbij we hebben onderzocht waarom intelligente topmannen uit het bedrijfsleven het afgelopen decennium zoveel kolencentrales hebben gepland; onze aanname was dat het om slimme mensen gaat die hiervoor goede redenen gehad moeten hebben.
Vandaag de dag kennen we allemaal de uitkomsten, een dramatisch grote overcapaciteit ondanks de onverwachte sluiting van zo’n 8 GW aan kerncentrales in 2011. De energiebedrijven zelf geven inmiddels ook toe dat ze de situatie verkeerd hebben ingeschat. Het historisch perspectief is bedoeld om te begrijpen welke markt- en beleidsprikkels er voor zorgen dat zulke slimme mensen het verkeerde pad kiezen, zodat in de toekomst dergelijke misleidende signalen voorkomen kunnen worden. Het is niet de bedoeling om deze mensen af te kraken.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Zelfs niet als we zo grootschalig en innoverend op duurzame energie inzetten dat het goedkoper wordt dan fossiele energie. Zo concluderen twee ingenieurs van Google, nadat de stekker uit hun duurzame energie-project getrokken is.
ANALYSE, DATA - Als sinds 1990 stelt Nederland zichzelf doelen met betrekking tot het aandeel duurzame energie. Maar keer op keer blijken die doelen niet gehaald te worden. Sterker nog, de doelen worden steeds ambitieuzer terwijl de realiteit steeds minder optimistisch maakt.
In het plaatje hieronder zit u in donkergrijs (met 6) het aandeel duurzame energie zoals gemeten door het CBS. De lichtgrijze lijn (7) vanaf 2014 is de verwachte trend op basis van het gemiddelde van de laatste 10 jaar. De overige lijnen zijn de doelstellingen uit de verschillende periodes.
Hier de doelstellingen op een rijtje:
1. De energiebesparingsnota uit 1990, zoals hier beschreven door de Rekenkamer. Doel 2010: 5% met als tussendoel voor 2000 3%. In 2004 was de rekenkamer al kritisch.
2. In 1995/1996 kwam de Derde Energienota. Die werd tot en met 1998 bekrachtigd. Doel was 10% in 2020 te halen. Terwijl de doelstelling uit 1990 nog niet eens in zicht was.
3. In 2005 kwam het Energierapport van minister Brinkhorst. Voor 2010 was het doel weer 5% en voor 2020 weer 10%. Ook toen was al niet duidelijk dat we enorme achterliepen op eerder gestelde doelen.
4. In 2008 sloot het kabinet met de energiebedrijven een klimaatakkoord (backup link). De doelen werden naar boven bijgesteld. Nu moest in 2020 maar liefst 20% duurzame energie geproduceerd worden. Lessen uit het verleden waren nog niet geleerd en het akkoord zelf was slap.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
De meeste aandacht in Nederland gaat uit naar de voortgang van de energietransitie in Duitsland. Ondertussen worden aan de andere kant van de aardbol in kolenminnend Australië ook duurzame successen bereikt. Energy Post heeft een lezenswaardige beschrijving van de situatie in Zuid-Australië, waar hernieuwbare elektriciteit onderhand 50% van de stroom levert en er van de 2 kolencentrales die er waren nog maar 1 op halve kracht draait.
Volgens analisten van UBS zijn conventionele energiecentrales binnen 10 tot 20 jaar overbodig als gevolg van de prijsdaling van zonne-energie, energieopslag en elektrische auto’s. In een briefing aan cliënten schrijven ze dat de ontwikkeling van deze drie technologieën de wijze waarop elektriciteit wordt geproduceerd, gedistribueerd en opgeslagen verandert. Volgens de analisten zijn conventionele elektriciteitscentrales te log en inflexibel om in deze nieuwe omgeving te overleven, ook noemen ze conventionele elektriciteitscentrales “irrelevant”. In 2025 is elektriciteit:
Zo meldt de Volkskrant:
APG erkent dat het Deense pensioenfonds PKA wel heeft geïnvesteerd in het in aanbouw zijnde (grootste) Nederlandse windpark Gemini, 55 kilometer boven Ameland. De benodigde 2,8 miljard euro daarvoor is opgehaald bij twaalf internationale commerciële kredietverstrekkers, drie exportkredietmaatschappijen en de Europese Investeringsbank.
‘Waarom het voor PKA wel interessant is, weten we niet’, zegt woordvoerder Harmen Geers. Het Nederlandse pensioenfonds is volgens hem vooral huiverig vanwege de onzekere rol van overheidssubsidies. ‘In Spanje bijvoorbeeld zijn toegezegde subsidies voor duurzame energie weer ingetrokken. In Noorwegen zijn afgesproken tarieven voor gasnetwerken verhoogd. Daar zijn we erg van geschrokken.’
CBS:
Nederland had in 2012 het laagste percentage inwoners met een risico op armoede of sociale uitsluiting van de EU. In Nederland betrof het 15 procent van de inwoners, terwijl het in de gehele EU om bijna een kwart van de bevolking ging.
Overigens uit hetzelfde nieuwsbericht:
Nederland bevond zich in 2012 met een aandeel van 4,5 procent hernieuwbare bronnen in de energieconsumptie in de staart van Europa. Alleen Malta, Luxemburg en het Verenigd Koninkrijk hadden een kleiner aandeel.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.