Beeldtaal en retorica

Beeldtaal is de overdracht van gedachten waarbij het geschreven woord – geheel of gedeeltelijk – vervangen is door beeld. In de maanden augustus en september publiceert Willem Visser (beeldend kunstenaar, psycholoog en tekstschrijver) op zaterdagochtend artikelen over beeldtaal aan de hand van voorbeelden uit kunst, psychologie en alledaagse waarneming. Bij retorica denken we meestal aan het gesproken of geschreven woord. Maar beeldtaal kan ook retorisch gebruikt worden; het gaat dan om visuele overtuigingskracht. Daarbij spelen geloofwaardigheid, emotie en logica een rol. Politici en beeldretorica Politiek is doortrokken van retorica, al was het maar omdat politici geloofwaardig en betrouwbaar willen overkomen. Dat neemt niet weg dat ze soms een wat moeizame (of moet ik zeggen: creatieve?) relatie hebben tot de waarheid. Ze willen mensen ook aanspreken op emotioneel niveau: ‘zie eens hoe aardig, grappig of slagvaardig ik ben.’ Verder moet de potentiële kiezer de boodschap meekrijgen die behalve op emotie, ook een beroep doet op de logica: de politicus zegt een oplossing te hebben voor de problemen van de kiezer. Met beelden is het moeilijk ingewikkelde verhalen te vertellen, maar ze leveren wel een belangrijke bijdrage aan de beeldvorming (image - imago). 

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022
Foto: Thomas Hawk (cc)

Hoe is het populisme ontstaan?

INTERVIEW - Peter Hall (European Studies, Harvard University) geeft in onderstaand interview een verhelderende visie op de achtergronden van de steun voor Brexit, Donald Trump en andere populistische politici.

De een legt de oorsprong van de steun voor populisten puur en alleen bij economische factoren, de ander uitsluitend bij de cultuur (de crisis of de immigratie, simpel gezegd). Beide vergissen zich, zegt Hall. Het gaat juist om de interactie tussen beide factoren. Economische en technologische ontwikkelingen hebben grote groepen mensen zonder veel opleiding gemarginaliseerd, en dat heeft een destructief effect gehad op hun gevoel van eigen waarde. Het gebrek aan respect dat werkloze blue collar workers ervaren moet niet worden onderschat. Vergeet niet dat zij, of hun vaders, jaren geleden nog helden waren. Zonder industrie-arbeiders en bouwvakkers was er geen wederopbouw na de oorlog. Machtige vakbonden beschermden hun positie. Nu moet iedereen zelfstandig ondernemer spelen, of je daar de skills voor hebt of niet. Technisch vakmanschap wordt ondergewaardeerd in vergelijking met sociale vaardigheden en mediagenieke kwaliteiten.

Die veranderingen veroorzaken angst voor een daling in de sociale hiërarchie als nieuwe groepen, vrouwen, immigranten, hun intrede doen op de arbeidsmarkt. Voor mensen met een hogere opleiding die makkelijk kunnen switchen in hun carrière is dit minder problematisch dan voor mensen met smalle, verouderde opleidingen in bedrijfstakken die automatiseren.

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

Foto: Gage Skidmore (cc)

Trump herdefinieert “patriot”

OPINIE - Het besluit van Trump om oud sheriff Arpaio pardon te verlenen, werd heel tactisch getimed naar buiten gebracht. Op een vrijdagavond, altijd handig, terwijl orkaan Harvey aan land ging. Daarmee ontstak niet gelijk de mediastorm die dit besluit verdient.

Maar dat neemt niet weg dat het een zeer controversieel besluit is. En dat hij het gebruikt om extreem rechts te paaien, maakt het er niet fraaier op.

Maar naast de juridische en grondwettelijke en morele discussie wil ik graag nog een ander punt opvoeren.
Trump noemde de man in zijn tweet een “patriot” omdat hij Amerika veilig hield. Maar dat is wel een heel krappe definitie.

Als je kijkt naar de definitie van patriotisme gaat het dus ook over alle belangrijke aspecten van je thuisland aanhangen, cultureel en etnisch inbegrepen.

En als je dan even kijkt naar de daden van meneer Arpaio, zijn kennelijk de normen en waarden van de VS veranderd.
Het toestaan van verkrachting van kinderen en het niet vervolgen daarvan, het etnisch profileren, het mishandelen van gevangen plus het laten sterven onder erbarmelijke omstandigheden, het overtreden van de eigen wetten en onschuldige mensen in de gevangenis gooien is dus nu wat een echte “patriot” doet.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

‘There is no alternative’: de radicale leegte van een ideologie

Is Donald Trump het hoogtepunt van het neoliberale experiment?
Voor Naomi Klein, geïnterviewd in NRC, is het antwoord duidelijk: ‘Hij is bij uitstek het product, de belichaming en het instrument van de dominante politieke ideologie van de afgelopen decennia: het neoliberalisme.’

Klein is bekend als activiste en schrijfster van onder andere ‘No Logo’ en ‘De Schokdoctrine – opkomst van het rampenkapitalisme.’ Haar nieuwe boek: ‘No Is Not Enough – Defeating the New Shock Politics’ gaat over en is een kritiek op Trump en de partij waarvan hij het boegbeeld is:

‘De Trumps zijn wat ik toen voor onmogelijk hield: een menselijk megamerk. Ze probeerden steeds zo veel mogelijk in de spotlights te staan, als belichaming van hun luxe-merk. Nu doen ze dat als First Family. Trump is niet eens in staat onderscheid te maken tussen het presidentschap en de rest van zijn ondernemingen. Alles wat hij doet heeft tot doel het Trump-merk vooruit te helpen.’

Moeilijk is dat volgens Klein niet:

‘Misschien is een van de ingrijpendste gevolgen van het neoliberale tijdperk wel het verlies van verbeeldingskracht, waardoor de status quo een zekere onvermijdelijkheid heeft – precies zoals Margaret Thatcher wenste met haar slogan “There is no alternative”.’

New York Times heeft email met aanbod materiaal tegen Clinton

The documents “would incriminate Hillary and her dealings with Russia and would be very useful to your father,” read the email, written by a trusted intermediary, who added, “This is obviously very high level and sensitive information but is part of Russia and its government’s support for Mr. Trump.”
Foto: pieter musterd (cc)

Wat voor weer zou het zijn in Den Haag?

Het politieke klimaat is milder dan het was. “Eén aspect is vrijwel uit onze politiek verdwenen: de woede.” Dat is inderdaad een rake observatie van Tom Jan Meeuws in de NRC van 15 juli. Den Haag is na de verkiezingen niet boos meer, dus mag de delegatie van de Christen Unie twee dagen vrijaf voor een U-2 concert in Berlijn, zonder dat iemand daar pissig op reageert.

Het stuk in de NRC haalt politicologen aan die het hebben over de “globalisering van het politieke idee”, wat gemakkelijk vertaald als het “einde van de politiek”. Het is wel vaker beweerd door mijn Amerikaanse collega’s (“The end of ideology”).

Soms denk ik ook dat het iets betekent, maar als ik dan zie hoe de chaos van Trump politieke tegenactie oproept, denk ik: het is andersom. Juist de chaos en het onideologische gedoe leidt tot nieuwe politisering.

Over woede

Het is een goede observatie: niemand lijkt zich druk te maken over de volstrekte slakkengang van de formatie. Iedereen maakt zich een beetje druk over vrijheid van meningsuiting, maar wie heeft over politieke ideeënvorming? Ook niemand, lijkt het.

Politieke woede verkoopt. De politici moeten kunnen optreden in de media, waartoe ze het best de volkswoede exploiteren. Maar nu maar even niet: het is vakantietijd, mooi weer, de economie trekt aan en de arbeidsmarkt ook. We zijn het niet erg eens met elkaar, maar laten we eerst de kansen gebruiken om geld te verdienen.

Austalische journalist geeft vernietigende analyse prestaties Trump op G20

Journalist Chris Uhlmann van het Australische ABCnews laat geen spaan heel van Trump’s prestaties op de G20 top:

He is a character drawn from America’s wild west, a travelling medicine showman selling moonshine remedies that will kill the patient.

Over Trump’s speech in Polen:

He did make some interesting, scripted, observations in Poland about defending the values of the West.

But it is the unscripted Mr Trump that is real. A man who barks out bile in 140 characters, who wastes his precious days as President at war with the West’s institutions — like the judiciary, independent government agencies and the free press.

Om uiteindelijk te concluderen:

We learned Mr Trump has pressed fast forward on the decline of the US as a global leader. He managed to diminish his nation and to confuse and alienate his allies.

Some will cheer the decline of America, but I think we’ll miss it when it is gone.

And that is the biggest threat to the values of the West which he claims to hold so dear.

Wapendeal Trump met Saoedi’s bestaat niet

De met veel bombarie gepresenteerde wapendeal van 110 miljard dollar tussen de VS en Saoedi-Arabië is fake news, stelt Bruce Riedel van het Brookings Institute. Op zich was wel bekend dat de plannen uit het Obama-tijdperk dateerden en dat Donald Trump ze alleen bezegeld had. Maar dat laatste is niet waar. Het zijn nog altijd niet meer dan intentieverklaringen. De Saoedi’s kunnen het niet betalen. Als het echt door dreigt te gaan, horen we de Israeli’s wel piepen, aldus Riedel.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende