De Avant-gardisten

‘Rommel in plaats van muziek’. Muziekliefhebbers weten onmiddellijk waar dit over gaat. Het is het beruchte artikel in de Pravda van 28 januari 1936, waarin de krant zijn banvloek uitsprak over de muziek van Dimitri Sjostakovitsj. Er waren wel eerder aanvallen geweest op die ‘onbegrijpelijke’ muziek maar dat waren opiniestukken geweest. Dit was een artikel. Dit was dus de mening van de grote leider Stalin en van de Communistische Partij. En Sjostakovitsj wist wat dit betekende. Hij moest zo snel mogelijk laten zien dat hij ook anders kon werken, dat hij de voorschriften van de Sovjetkunst omarmde en uitdroeg. Anders zag het er slecht voor hen uit. Of was het al te laat? Stond zijn naam al op een lijst, zoals die van duizenden anderen, voorbestemd voor een enkele reis naar de Goelag? Honderden kunstenaars waren al verdwenen. Was hij aan de beurt? Hij stond doodsangsten uit.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Recensie | Symfonie van honger, dood en hoop

, door

RECENSIE - Drie in één. Dat zie je tegenwoordig wel vaker bij nieuwe boeken. Door verschillende (deel)onderwerpen met elkaar te vermengen, wordt het potentiële lezerspubliek aanzienlijk vergroot. En daar zijn uitgevers vanzelfsprekend blij mee.

Symfonie van honger, dood en hoop. Leningrad 1941 – 1943 van de Britse historicus en journalist Brian Moynahan is ook zo’n boek dat drie verhaallijnen bij elkaar brengt. Te weten: de zevende symfonie van Dimitri Sjostakovitsj die door de componist werd opgedragen aan zijn thuisstad, het belegerde Leningrad; de sovjetterreur die zowel voorafgaand aan, als tijdens de Tweede Wereldoorlog de stad in zijn greep hield; en, tenslotte, het beleg, vanaf najaar 1941, van Leningrad door de Duitse Wehrmacht.

De jaren dertig waren geen gelukkige tijd voor de sovjetburger. Ook niet in Leningrad waar de moord in 1934 op de (te?) populaire partijfunctionaris Sergej Kirov de aanzet vormde voor een stevige dosis van Stalins beruchte zuiveringen.

Echt gezuiverd werd er natuurlijk niet. Het waren eerder decimeringen: de NKVD, de toenmalige incarnatie van de Russische staatsveiligheidsdienst, kreeg eenvoudigweg quota opgelegd: voor een bepaalde datum dienden zus of zoveel duizend mensen gearresteerd te worden ‘om doodgeschoten te worden’.

In arren moede arresteerde de NKVD dan bijvoorbeeld een ober die gruyèrekaas met te grote gaten serveerde wegens ‘sabotage’. En op sabotage stond uiteraard de doodstraf.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.