Wetenschappelijk verantwoord oud worden

Mensen doen de raarste dingen om maar zo lang mogelijk te kunnen leven. Sommigen volgen een hongerdieet, anderen slaan iedere dag een handvol peperdure pillen achterover. Het wetenschappelijk bewijs voor dit soort methodes is echter flinterdun. Eén manier om het leven te rekken zou zogenaamde “calorische restrictie” (CR) zijn. Al 75 jaar is bekend dat een vermindering van de hoeveelheid calorieën bij ratten en muizen leidt tot een flinke verlenging van de levensduur. Vele wetenschappers hebben zich sindsdien gebogen over het mechanisme hierachter, wat nog steeds niet helemaal ontrafeld is, maar een handjevol mensen hebben de observatie in knaagdieren alvast rechtstreeks vertaald naar hun eigen situatie. Zij zijn ervan overtuigd dat door dagelijks 70% minder calorieën te eten dan aanbevolen, ze lang en gezond oud zullen worden. Er is zelfs een Caloric Restriction Society, die informatie geeft over onderzoek en praktische zaken aan iedereen die geïnteresseerd is in deze levensverlengende methode. Maar echt gezond is dit natuurlijk niet. Ondervoeding, zoals door CR, kan leiden tot osteoporose, spierafbraak, onvruchtbaarheid en meer ellende. Ook is het nog maar de vraag of de rest van je leven honger lijden opweegt tegen ouder worden, maar dat terzijde. Verontrustender is dat het nog helemaal niet aangetoond is dat CR bij mensen echt tot een langer leven leidt. Dit is ook lastig te onderzoeken. Er is wel een studie gaande met mensen die vrijwillig aan CR doen, maar dit slechts een handjevol mensen. Ook is het lastig te controleren of ze allemaal exact hetzelfde eten en leven (wat bij muizen in een laboratorium veel makkelijker is). Daarnaast raadt de CR Society ook aan om vooral gezond te eten, met veel fruit en vezels. Tegenover een gemiddelde fastfoodliefhebber heb je dan al snel een decennium gewonnen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

(geen) Nieuws

Jawel! Het laatste bastion van La Bakker, dieetgoeroe in ruste, wankelt. De eierkoek staat ter discussie. Niemand minder dan dieetgoeroe der Laatste Dagen Dr. Frank heeft het gezegd: de oliebol is gezonder dan de eierkoek. De Telegraaf vond het belangrijk genoeg om een artikel aan te wijden en heel Twitter gonsde ervan. Producenten van eierkoeken kunnen hun productie terugbrengen naar 20e-eeuwse niveaus. Leve de bol!

Ja, eetlezer, daar word ik nou wel eens moedeloos van. Niet omdat ik vind dat eierkoeken integendeel beter zijn dan oliebollen, wel omdat dieetgoeroes het kennelijk nog steeds niet kunnen laten de competitie tussen het ene en het andere voedingsmiddel op gang te trekken. Laat X staan en eet in plaats daarvan Y, want dat is beter (gezonder, dunmakender).

Kijk, ik kan nu wel weer gaan zeggen dat het allemaal onzin is. Dat het niet zo is dat één product gezond is en een ander ongezond. Dat het niet gaat om individuele voedingsmiddelen maar om het geheel van je dieet. Dat je vooral evenwichtig moet eten en vooral niet te veel steeds maar hetzelfde. En als ik dat doe, dan krijg ik weer de reacties over me heen. Of ik soms denk dat dat nieuw is. Of ik soms veronderstel dat mijn lezers dat allemaal niet allang weten.

Nee, dat is niet nieuw. En ja, ongetwijfeld weten de meesten van u dat allang. Maar daar staat tegenover dat ik me niet kan voorstellen dat Dr. Frank (van Berkum) dat niet weet. En dan toch weer datzelfde oude verhaal waarvan dieetgoeroes zich maar blijven bedienen: het verhaal van “wég met de oude afgod, hier is uw nieuwe”. In dit geval de oliebol. Zodat we straks weer een boom krijgen van oliebollenverkopen en hele volksstammen zich dáár weer aan gaan overeten, want het is immers zo gezond? En wat dan over een jaar of over twee jaar? De pepernoot? Het zou me niet verbazen.

Nee, het is niet nieuw en ja, we weten het allang. En toch gaat het met onze collectieve eetgewoonten niet meer goed komen zo lang allerlei deskundigen die beter weten of in elk geval zouden moeten weten zich te buiten blijven gaan aan het kweken van fobieën tegen het ene levenmiddel (of contingent levensmiddelen) en het verafgoden van het andere. Dan blijven we van slechte eetgewoonte naar nieuwe slechte eetgewoonte achter de muziek aan lopen.

Dieetgoeroes aller landen, kom tot inkeer. Hou hier nu eindelijk eens mee op. Ja, jullie ook, daar bij het Voedingscentrum. Allemaal. Nú!

Ik heb het overigens–en dat heb ik niet met Dr. Frank zo afgesproken en evenmin ben ik helderziend; het is gewoon weer die week van het jaar–vandaag in mijn wekelijkse column op trendtree.nl over oliebollen. Nee, ik vertel niet dat u zich er systematisch ongans aan moet gaan eten ten koste van uw eierkoeken. Ik vertel u wel hoe u de lekkerste maakt. Want even voor de duidelijkheid: lekkere oliebollen moet je vooral af en toe eten, bij voorkeur op oudejaarsavond. En de volgende dag dan weer wat anders. Da’s gezonder dan Da’s gezond.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.