Wetenschappelijk verantwoord oud worden

Mensen doen de raarste dingen om maar zo lang mogelijk te kunnen leven. Sommigen volgen een hongerdieet, anderen slaan iedere dag een handvol peperdure pillen achterover. Het wetenschappelijk bewijs voor dit soort methodes is echter flinterdun. Eén manier om het leven te rekken zou zogenaamde “calorische restrictie” (CR) zijn. Al 75 jaar is bekend dat een vermindering van de hoeveelheid calorieën bij ratten en muizen leidt tot een flinke verlenging van de levensduur. Vele wetenschappers hebben zich sindsdien gebogen over het mechanisme hierachter, wat nog steeds niet helemaal ontrafeld is, maar een handjevol mensen hebben de observatie in knaagdieren alvast rechtstreeks vertaald naar hun eigen situatie. Zij zijn ervan overtuigd dat door dagelijks 70% minder calorieën te eten dan aanbevolen, ze lang en gezond oud zullen worden. Er is zelfs een Caloric Restriction Society, die informatie geeft over onderzoek en praktische zaken aan iedereen die geïnteresseerd is in deze levensverlengende methode. Maar echt gezond is dit natuurlijk niet. Ondervoeding, zoals door CR, kan leiden tot osteoporose, spierafbraak, onvruchtbaarheid en meer ellende. Ook is het nog maar de vraag of de rest van je leven honger lijden opweegt tegen ouder worden, maar dat terzijde. Verontrustender is dat het nog helemaal niet aangetoond is dat CR bij mensen echt tot een langer leven leidt. Dit is ook lastig te onderzoeken. Er is wel een studie gaande met mensen die vrijwillig aan CR doen, maar dit slechts een handjevol mensen. Ook is het lastig te controleren of ze allemaal exact hetzelfde eten en leven (wat bij muizen in een laboratorium veel makkelijker is). Daarnaast raadt de CR Society ook aan om vooral gezond te eten, met veel fruit en vezels. Tegenover een gemiddelde fastfoodliefhebber heb je dan al snel een decennium gewonnen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

(geen) Nieuws

Jawel! Het laatste bastion van La Bakker, dieetgoeroe in ruste, wankelt. De eierkoek staat ter discussie. Niemand minder dan dieetgoeroe der Laatste Dagen Dr. Frank heeft het gezegd: de oliebol is gezonder dan de eierkoek. De Telegraaf vond het belangrijk genoeg om een artikel aan te wijden en heel Twitter gonsde ervan. Producenten van eierkoeken kunnen hun productie terugbrengen naar 20e-eeuwse niveaus. Leve de bol!

Ja, eetlezer, daar word ik nou wel eens moedeloos van. Niet omdat ik vind dat eierkoeken integendeel beter zijn dan oliebollen, wel omdat dieetgoeroes het kennelijk nog steeds niet kunnen laten de competitie tussen het ene en het andere voedingsmiddel op gang te trekken. Laat X staan en eet in plaats daarvan Y, want dat is beter (gezonder, dunmakender).

Kijk, ik kan nu wel weer gaan zeggen dat het allemaal onzin is. Dat het niet zo is dat één product gezond is en een ander ongezond. Dat het niet gaat om individuele voedingsmiddelen maar om het geheel van je dieet. Dat je vooral evenwichtig moet eten en vooral niet te veel steeds maar hetzelfde. En als ik dat doe, dan krijg ik weer de reacties over me heen. Of ik soms denk dat dat nieuw is. Of ik soms veronderstel dat mijn lezers dat allemaal niet allang weten.

Nee, dat is niet nieuw. En ja, ongetwijfeld weten de meesten van u dat allang. Maar daar staat tegenover dat ik me niet kan voorstellen dat Dr. Frank (van Berkum) dat niet weet. En dan toch weer datzelfde oude verhaal waarvan dieetgoeroes zich maar blijven bedienen: het verhaal van “wég met de oude afgod, hier is uw nieuwe”. In dit geval de oliebol. Zodat we straks weer een boom krijgen van oliebollenverkopen en hele volksstammen zich dáár weer aan gaan overeten, want het is immers zo gezond? En wat dan over een jaar of over twee jaar? De pepernoot? Het zou me niet verbazen.

Nee, het is niet nieuw en ja, we weten het allang. En toch gaat het met onze collectieve eetgewoonten niet meer goed komen zo lang allerlei deskundigen die beter weten of in elk geval zouden moeten weten zich te buiten blijven gaan aan het kweken van fobieën tegen het ene levenmiddel (of contingent levensmiddelen) en het verafgoden van het andere. Dan blijven we van slechte eetgewoonte naar nieuwe slechte eetgewoonte achter de muziek aan lopen.

Dieetgoeroes aller landen, kom tot inkeer. Hou hier nu eindelijk eens mee op. Ja, jullie ook, daar bij het Voedingscentrum. Allemaal. Nú!

Ik heb het overigens–en dat heb ik niet met Dr. Frank zo afgesproken en evenmin ben ik helderziend; het is gewoon weer die week van het jaar–vandaag in mijn wekelijkse column op trendtree.nl over oliebollen. Nee, ik vertel niet dat u zich er systematisch ongans aan moet gaan eten ten koste van uw eierkoeken. Ik vertel u wel hoe u de lekkerste maakt. Want even voor de duidelijkheid: lekkere oliebollen moet je vooral af en toe eten, bij voorkeur op oudejaarsavond. En de volgende dag dan weer wat anders. Da’s gezonder dan Da’s gezond.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.