Geen staat zonder vijand

‘Het begrip staat veronderstelt het begrip van het politieke.’ Met deze cryptische zin opent het essay Het begrip politiek, van de Duitse rechtsfilosoof Carl Schmitt (1880-1985). Schmitt heeft een omvangrijk oeuvre achtergelaten, maar dit essay is waarschijnlijk zijn bekendste werk. Bekend en verguisd. Schmitt was, om het zo maar te zeggen, ‘fout’. Hij deed begin jaren dertig van de vorige eeuw dappere pogingen om zich op te werpen als dé rechtsfilosoof van de nieuwe nationaalsocialistische heilstaat. Maar Het begrip politiek verscheen kort voor Hitlers machtsovername en was geen pluimstrijkerij of een open sollicitatie. Kort daarna heeft hij de tekst nog bewerkt om er een ‘passender’ visitekaartje van te maken, bijvoorbeeld door alle verwijzingen naar Joodse auteurs te verwijderen, maar erg veel heeft dat niet geholpen.

Door: Foto: Afbeelding public domain. The Signing of Peace in the Hall of Mirrors, Versailles door William Orpen (1919, Imperial War Museum). copyright ok. Gecheckt 28-09-2022
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Absolute gehoorzaamheidsplicht

, door

In mijn artikel van 23 augustus j.l. waarop Ellian reageerde (in Trouw), wees ik als voorbeeld op de Neurenberger Rassenwetten van 1934, die aan Duitse burgers van joodse afkomst fundamentele rechten ontzegden. Die wetten werden door de nationaal-socialistische rechtsgeleerde Carl Schmitt op grond van een machtiging door de meerderheid democratisch gelegitimeerd geacht. […]
Ellian geeft er in zijn column blijk van een dergelijke absolute gehoorzaamheidsplicht en het snoeren van dissidenten, te ambiëren – niet verwonderlijk voor iemand die zich herhaaldelijk in zijn geschriften op deze Schmitt beroept en hem in deze NRC-kolommen hogelijk geprezen heeft als de beste rechtsgeleerde van de twintigste eeuw.

Raad van State-lid Kees Schuyt – ja, die van het proefschrift – maakt in het NRC een ’terechte Godwin’ met kritiek van Afshin Ellian, de rechtsgeleerde die moeite heeft met elementaire logica.

Post scriptum: interessante figuur trouwens, die Carl Schmitt.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.