Ha, een cadeau: Oeroeg als emaillen kaasfondue-pan

'Literatuur wordt alsmaar oppervlakkiger.' 'radicale onintellectualisering.' Uitspraken van redactieleden van de steeds schaarser wordende literaire tijdschriften, deze week in Vrij Nederland geportretteerd. De literatuur zelf wordt niet oppervlakkiger, de markt is veranderd. Elke gelegenheids-BN-er en panellid schrijft een boek. Boeken zijn niet in de eerste plaats (meer?) bestemd voor de elite. De gemiddelde lezer heeft een AKO-waardige smaak (van Kluun tot French), waart niet per sé alleen maar rond in de hoogste regionen van het intellect. Zit op Hyves. Tankt bij Shell. Luistert Sky Radio. Kijkt RTL 4. Heeft een mening op internet. Blogt misschien wel. Als ik een stapel boeken van Kluun naast die van Christian Gailly leg, is de Kluun-stapel als eerste weg. Wordt de literatuur dan oppervlakkiger? Nee. Het aanbod is anders en vooral groter, maar minder diepgaande literatuur (alhoewel die term arbitrair is) wordt er echt niet geschreven. Gouden Kooi Vergelijk het met de situatie in de (pop-)muziek. Als je afgaat op het niveau van Popstars, Rock Nation en andere talentenjachten op televisie, de tetterende lolbroekzender Radio 538 en het gegil van TMF: oké. Da's de gemene deler. Maar alle alternatieve playlists op Last.FM, bandjes op MySpace en druk bezochte concerten laten iets heel anders zien. Radicale onintellectualisering? Die is nog niet gemeten. Afgaand op het hoge aantal mafketels dat zich aanmeldde voor De Gouden Kooi zou je dat misschien wel zeggen. Maar de nieuwe asceten laveren er tussendoor en eten een hele google-bookenkast leeg (en bestellen boeken als ze hen bevallen), forwarden elkaar YouTube-links met hele BBC-documentaires. Er lezen meer mensen meer soorten teksten. Logisch dat daar een hoop troep tussen zit; vroeger lazen sommige mensen helemaal niet, nu doen ze het een beetje: Sp!ts, Kluun en Hyves-krabbels.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Boekrecensie | Worden Wij Wakker?

Afgelopen najaar was er een manifestatie om aandacht te vragen voor de verslechterende situatie m.b.t. de privacy in Nederland. Die manifestatie had een ander verloop dan verwacht door de aanwezigheid van dhr Marcel Messing. Hierover schreef ik een kleine beschouwing. In de discussie die daarop volgde viel een aanhanger van dhr Messing mij aan. Ik zou oordelen over hem zonder werkelijk kennis genomen te hebben van wat hij te vertellen heeft (is me vaker overkomen). Nu had ik daar niet veel zin in. Volgens mij waren er betere dingen te doen met mijn tijd dan nog meer Grote Openbaringen te ontkrachten. Maar doordat David mij het boek “Worden Wij Wakker?” toestuurde werd ik over de drempel getrokken. Als deze persoon dan zoveel aanzien heeft dan moet er maar eens serieus gekeken worden naar zijn verhaal.

Voordat ik in brokstukken delen van het boek behandel eerst mijn conclusie.
Dit boek komt met stip binnen in mijn top 5 van slechtste boeken ooit. De auteur ratelt de hele tijd door met hele en halve waarheden om vervolgens zonder bewijs conclusies te trekken die op geen enkele wijze houdbaar zijn. Hierbij wordt gebruik gemaakt van manieren die in de propaganda niet zouden misstaan en die juist in het boek worden toegedicht aan “het kwaad van de onzichtbare machtselite”. Vanaf vandaag kan ik mensen niet meer serieus nemen die dit boek aanhalen als “bewijs” voor wat er zoals staat te gebeuren. Tegen hen zou ik zeggen: Wordt eens wakker en leer zelf denken!

Net zo goed als er in het boek geen logische opbouw zit, zit er in mijn recensie verder geen logische opbouw. Ik heb de stukken er uit gehaald waar het makkelijk op schieten is. Maar eigenlijk is er op vrijwel iedere bladzijde iets aan te merken. (En verder wilde ik er niet nog meer energie aan kwijtraken, vandaar het ongepolijste taalgebruik en gebrek aan structuur).
Problematisch met dit boek is dat er her en der wel degelijk relevante en kwalijke ontwikkelingen genoemd worden. Aantastingen van de privacy, gebruik van angst om bepaalde veiligheidsmaatregelen door te drukken en de problemen met de machtsverhoudingen in de wereld zijn wel degelijk prangend. Maar keer op keer worden geconstateerde zaken toe geredeneerd naar complotten die niet bewijsbaar zijn en niet onderbouwd worden. Dit maakt dat dit een schadelijk boek is voor een serieuze discussie over die ontwikkelingen die wel degelijk een kritische blik van meer mensen zouden verdienen.
Afijn, misschien snapt u wat ik bedoel na het geven van wat toelichting.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Huntington overleden, theorie springlevend


De geestelijk vader van bovenstaande kaart (hier scrollen) is niet meer: de Amerikaanse politicoloog Samuel Huntington, de auteur van het boek ‘The Clash of Civilizations’, is op 24 december op 81-jarige leeftijd overleden (DeTijd).

Toen begin jaren ’90 de Amerikaanse filosoof Francis Fukuyama ‘Het einde van de geschiedenis en de laatste mens’ aankondigde waarin de seculiere vrije markt-democratie wereldwijd zou zegevieren en gewapende conflicten tot het verleden zouden behoren weersprak Huntington deze analyse. Met zijn daarna uitgebrachte boek Clash of Civilizations voorspelde hij juist een opleving van gewapende conflicten tussen volkeren en staten. De scheidslijnen voor de toekomstige conflicten zouden grotendeels bepaald worden door verschillen in religie en maar ook door verbondenheid in taal en geografie.

Wat er daarna gebeurde mag bekend zijn: Ariel Sharon banjerde over de Tempelberg, in New York vlogen er twee vliegtuigen het WTC in, op de Afghaanse berghellingen regenden het daisy cutters, in Bali, Madrid en Londen ontploften er bommen met als doel zoveel mogelijk burgerslachtoffers te maken. Ondertussen werd in Nederland een recalcitrante cineast afgeslacht om z’n woorden en vloog in Syrië de Deense ambassade in de fik vanwege een cartoon. En last but not least trilde Bagdad onder een Shock & Awe campagne die tienduizenden burgerslachtoffers maakte, werd ‘onthoofdingsvideo’ een normaal woord en voerde de nieuwe Iraakse regering een grondwet in die dichterbij de sharia lag dan de oude grondwet van de inmiddels opgehangen (ooit seculiere) dictator.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Mislukt debat over hulpindustrie

Dit is een gastbijdrage van Dirk Kloosterboer, onderstaand artikel verschijnt ook in Nieuws Uit Amsterdam.

Hulporganisaties houden humanitaire rampen onbedoeld in stand, stelde journaliste Linda Polman gisteravond in een afgeladen Felix Meritis. Het aansluitende debat met de hulpindustrie kwam echter nauwelijks van de grond.

Polman, die eerder een boek publiceerde over VN-missies en die gisteravond haar nieuwe boek De Crisiskaravaan presenteerde, zei dat geweld en hongerende babies buitenlandse hulp aantrekken. Ook zei ze dat hulpverleners noodgedwongen accepteren dat een deel van de hulp wordt geconfisqueerd door rebellenleiders en dictators om soldaten te voeden en om wapens te kopen.

De mensen die verantwoordelijk waren voor de genocide in Rwanda zouden bijvoorbeeld min of meer de leiding hebben gehad in de vluchtelingenkampen die waren opgezet voor de slachtoffers van die genocide. De miljoenen die popzanger Bob Geldof heeft bijeengebracht met zijn Live Aid concerten zouden zijn gebruikt om een moorddadig ontvolkingsprogramma in Ethiopië te financieren (overigens moet gezegd dat de moederorganisatie van Artsen Zonder Grenzen zelf een van de grootste critici was van de hulp aan Ethiopië).

Een rebellenleider vertelde Polman ooit dat de partijen het conflict in Sierra Leone hadden laten escaleren en zelfs mensen hun armen en benen hadden afgehakt als bewuste strategie om hulp aan te trekken. Of het verhaal waar is valt moeilijk te controleren, maar alleen al het feit dat mensen dit soort strategieën kunnen bedenken vormde aanleiding voor Polman om haar nieuwe boek te schrijven.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Quote du Jour | Nieuwsgierige vent

“Ik ben wel nieuwsgierig, ja. Ik moet zeggen: ik beschouw het als een slechte eigenschap. Toen ik in die brieven van Juliana zat te grasduinen, waren er momenten waarop ik dacht: wat ben jij toch een vervelende, nieuwsgierige vent. Het gevoel van de pottenkijker die zit te loeren in een correspondentie die niet aan zijn adres is gericht”

Cees Fasseur in een interview naar aanleiding van het verschijnen van zijn boek over de Greet Hofmans-affaire, over het feit dat hij door de prive correspondentie van Bernard en Juliana kon grasduinen en daar lustig uit citeert in zijn hoek. Overigens een aparte opmerking van hem, want veel historici doen niets liever dan grasduinen in de levens van anderen

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Terugneuken met linkse boeken…

“Het financieel kapitalisme ligt onder vuur”, schreef een Britse krant onlangs, toen banken wereldwijd omvielen en Wouter Bos nog een wanhoopsdaad moest bedenken om Fortis te redden. De financiële zeepbel spatte uiteen. En dat zouden we ook flink ingepeperd krijgen! Doemdenkers repten over ‘het einde van het kapitalisme’. Zelfs VVD-ideoloog Frank Ankersmit keerde zich af van ‘ordinair marktdenken’. Ook de naam van Karl Marx viel hier en daar.

Terugneuken met Karl Marx: kom er anno 2008 maar eens op! Wie-o-wie, vroegen wij ons af, leest er eigenlijk nog werk van Karl Heinrich Marx? Wie koopt er überhaupt nog linkse boeken? Sargasso was nieuwsgierig en vroeg het aan medewerkers van de Rooie Rat in Utrecht – een van de meest linkse boekhandels in Nederland – te weten Joop (59) en Raoul (27). Joop werkt al vijftien jaar bij de Rooie Rat en is een van de langst werkende van het ‘kollektief’. Hij studeerde politicologie, maar laaft zich tegenwoordig aan alles wat met filosofie te maken heeft. Raoul werkt er pas sinds kort. Hij wilde ooit een eigen boekhandel beginnen. Na een studie maatschappelijk werk en filosofie raakte hij moe van het solliciteren. De Rooie Rat verwelkomde hem echter met open armen…

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

NGO’s vrezen boek ‘De Crisiskaravaan’

Sargasso heeft plek voor gastbijdragen. Vandaag is de digitale vloer voor Frans Weerts (weblogger en eurohopper).

Noodhulp is anno 2008 big business. De hulpindustrie is inmiddels uitgegroeid tot de vijfde economie ter wereld. Er gaan ook in ons land tientallen miljoenen in om, die jaarlijks via de Niet Gouvernementele Organisaties (NGO’s) naar de brandhaarden vloeien. Maar komt die hulp wel terecht op de juiste plekken, of worden pardoes de aggressors gefinancierd en zorgen de geldstromen juist voor destabilisatie en meer ellende voor de getroffen bevolking?

Dezer dagen verscheen het boek ‘De Crisiskaravaan‘. Achter de schermen van de noodhulpindustrie’ in de schappen van de boekhandel. En naar verluidt zijn de vele NGO’s behoorlijk zenuwachtig geworden van de publicatie, die een heel ander licht werpt op de effectiviteit van vele hulpacties.

Auteur is Linda Polman, freelance journaliste met vele publicaties op haar naam over de situatie in crisisgebieden als Rwanda. Haar boek is explosief materiaal, als het gaat om de rol van NGO’s in rampgebieden. Niet zelden laten ze zich voor het karretje spannen van de partijen die juist de oorzaak zijn van alle ellende. Polman analyseert vele voorbeelden van noodhulp, die juist tot verdere ontregeling hebben geleid in bijvoorbeeld Darfur of Kosovo.

Quote du Jour – Onnozel Links

“Inzake geloof zijn jonge mensen van Belgische afkomst die vandaag uit progressieve, zeg maar linkse, overtuiging de hoofddoek verdedigen, hoofdzakelijk naïef. Of nee, onnozel, dat is de term. Onnozel betekent volgens het Groot Woordenboek der Nederlandse Taal onschuldig, zonder kennis van de wereld en dus licht te bedriegen. Inderdaad, die jonge mensen hebben geen flauw benul van de immense, wurgende kracht die een eeuwenoude wereldgodsdienst ontwikkelt zodra hij op een grens stuit die hem van buitenaf wordt gesteld. (…) Bovendien vinden ze die djellaba’s en hoofddoeken toch maar wat exotisch.” En: “En kom me niet zeggen dat de islam beter is dan het katholicisme. Op die basis is elk debat, elke uitwisseling van aan elkaar gewaagde standpunten onmogelijk.”

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende