Van aandeelhoudersmodel naar gelijkwaardigheidsmodel (3)

Een gastbijdrage van Ries van der Vos. Het aandeelhoudersmodel is niet meer van deze tijd. Vervang het door het gelijkwaardigheidsmodel, waarbij zeggenschap en ondernemingsrisico tussen kapitaal en arbeid wordt gedeeld. Een onderzoek in drie delen (lees ook deel 1 en deel 2). Vandaag het derde en laatste deel: de gevolgen wanneer het gelijkwaardigheidsmodel landelijk zou worden ingevoerd en hoe kan vervolg worden gegeven aan dit onderzoek. Macro-economische effecten van het gelijkwaardigheidsmodel Misschien wel de belangrijkste voordelen van het gelijkwaardigheidsmodel is dat er een andere economie ontstaat in de wereld, leidend tot een eerlijker inkomensverdeling en betere zorg voor het milieu. Wel moet dan iedereen willen meedoen met het gelijkwaardigheidsmodel. En dat is nog zeer onzeker. Het gelijkwaardigheidsmodel moet zich eerst maar eens op kleine schaal zich bewijzen. Laten we veronderstellen dat alle Nederlandse ondernemingen gebruik maken van het gelijkwaardigheidsmodel. We beschouwen dan het effect voor de belastingen en de inflatie in vergelijking tot het bestaande aandeelhoudersmodel. Effect voor de belastingen Omdat het inkomen uit arbeid en kapitaal komen door een gelijkwaardige beloning, hoeft de inkomstenbelasting geen onderscheid meer te maken uit inkomsten uit vermogen (kapitaal) en inkomsten uit werk (arbeid). Dan kan het inkomen (uit arbeid + vermogen) worden belast in box1 en kan box3 verdwijnen. Hiermee wordt vermogen veel zwaarder belast dan in het huidige systeem. Geadviseerd wordt ook vermogenswinst (-verlies) als inkomsten mee te nemen bij de belastingheffing. Met deze argumentatie voor hogere belasting voor hoge inkomens, vooral uit vermogens, wordt invulling gegeven aan de pleidooien voor een betere wereld (eerlijker en groener) door de professoren Hickel [1], Zucman [2] en Piketty [3]. Effect voor de inflatie De arbeidsinkomensquote wordt door de gelijkwaardigheid van kapitaal en arbeid hoger: lonen/(lonen + dividend of rendement), maar dan voor alle ondernemingen. Het aandeel lonen zal toenemen t.o.v. het rendement door het stemrecht van de ondernemingsraad. Als de productiekosten toenemen, dan zal de onderneming deze kostentoename willen afwentelen via hogere verkoopprijzen. Voor het rendement van de onderneming maakt het niet uit, want de marge tussen verkoop en productiekosten blijft onveranderd. Voor de consument betekent veel prijsverhogingen inflatie. Het gevolg is vaak dat de omzet in de loop van de tijd afneemt en daarmee ook de bedrijfsresultaten. Als reactie daarop daalt het rendement en daarmee het dividend en de lonen. Gevolg is dat de productiekosten weer omlaag gaan en daarmee de verkoopprijzen, wat gevolg kan hebben voor de omzet. Dit herstelproces doet zich alleen voor in het gelijkwaardigheidsproces, waar dividend en lonen ook kunnen dalen. Gevolg: inflatie/deflatie zal sterk worden gedempt. De betekenis hiervan is groot. Prijzen kunnen stijgen en dalen. Dat geldt ook voor de salarissen. Dat is de kern van de vrije markt van vraag en aanbod. Dan moet je vooral zorg dragen dat salarissen ook kunnen dalen. Dan is er ook geen paniek meer voor instortende markten als er even wat deflatie is. De vrije markt lost dat weer op als kapitaal en arbeid gelijkwaardig worden behandeld. Meestal zal er wel enige vorm zijn van inflatie als gevolg van product schaarste, zoals nu met fossiele brandstoffen. De markt heeft dan enige tijd nodig om via innovaties nieuwe oplossingen te zoeken. Grote inflatie lijkt zo te worden beperkt. Prijsstabiliteit wordt weer als doel gesteld. Dat mechanisme van vraag en aanbod moet ook voor financiële instellingen gelden. Hierbij is de prijs voor geld de rente. In een vrije markt moeten elke financiële instelling hun rentetarieven tonen bij vraag uit de markt. Dat betekent ook dat de Europese Centrale Bank (ECB) zich moet onthouden van het vaststellen van de rente. De ECB moet zich vooral richten op de geldhoeveelheid die passend moet zijn voor de economische activiteit in de maatschappij. Voorwaarde voor een goed functioneren van de vrije markt is een goede controle op de uitvoering van de vrije markt en het bewaken van vormen van prijsafspraken tussen concurrerende partijen. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) voor de financiële markten en de Autoriteit Consument en Markt (ACM)  voor de overige marktsectoren. NB. In haar halfjaarlijkse economische ramingen (juni 20023) stelt De Nederlandsche Bank dat overheid, vakbonden en werkgevers meer moeten doen om de hardnekkige inflatie in Nederland de kop in te drukken. De overheid moet begrotingsdiscipline tonen, werknemers moeten terughoudend zijn in looneisen en werkgevers moeten accepteren dat dat hun winstmarges lager uitvallen. Hieruit blijkt duidelijk hoever het denken van deskundigen is afgedreven. Werkgevers moeten werknemers eerlijker belonen en aandeelhouders relatief minder en de overheid moet vermogen meer belasten en lonen minder. Het gelijkwaardigheidsmodel draagt de nodige ideeën aan om anders tegen de economie aan te kijken dan door de bril van werkgevers en aandeelhouders (de bril van geld en niet de bril van werk). Hoe verder: Onderzoek organisatorische gevolgen gelijkwaardigheidsmodel Bepalend voor het gelijkwaardigheidsmodel is de gelijke behandeling van kapitaal en arbeid. Beide horen bij de onderneming en krijgen zo een plek op de balans van de onderneming. Dat betekent een nieuwe jaarrekening met een stelselwijziging tot gevolg. Dit is een geweldige ingreep met grote technische, juridische en financiële consequenties. Graag willen we eerst inzicht krijgen in de praktijk wat de organisatorische ervaringen zijn met het gelijkwaardigheidsmodel zonder dat de jaarrekening al is aangepast. Dat geeft tevens de ruimte om vervolgonderzoek te doen naar gevolgen voor een mogelijke nieuwe jaarrekening. Het onderzoek richt zich op de ervaringen van één of meer pilotorganisaties die gaan werken met het gelijkwaardigheidsmodel, maar wel de huidige jaarrekening handhaven. Werken met gewogen stemrecht tussen aandeelhouders en werknemers (via de ondernemingsraad) Ervaren hoe de ondernemingsraad met stemrecht functioneert in de stakeholdersvergadering en in het overleg met de leiding van de onderneming. Ervaren hoe de ondernemingsraad haar ontbrekende kennis en ervaring aanvult met kennis en ervaring van buitenaf (te beginnen met hulp van vakbonden). Ervaren hoe de ondernemingsraad nieuwe stijl de werknemers betrekt in haar controletaak. Tevens hoe de ondernemingsraad de werknemers oproept om misstanden te melden. Afleiden post lonen van de post dividend (als voorgesteld door de leiding). Hiervoor wordt het menselijk vermogen bepaald. Beoordelen van de voorstellen van de leiding omtrent dividend en lonen in afwijking van punt e op basis van nieuwe investeringsplannen, kapitaal- en arbeidsmarkt. Zo nodig voorstellen tot wijziging indienen. Beoordeling geschiedt door ondernemingsraad met zaakvoerders. Het onderzoek moet worden begeleid door een wetenschappelijke instelling. Noten: [1] Less is more, how degrowth will save the world’ door Jason Hickel. [2] The Hidden Wealth of Nations, door Gabriel Zucman. [3]‘Kapitaal en ideologie’, door Thomas Piketty. Zie ook dit artikel op Sargasso. Over de auteur: Ries van der Vos (opgeleid als wiskundige en econometrist) is gepensioneerd en houdt zich bezig met vraagstukken omtrent rechtvaardige inkomensverdeling en klimaatverandering. Hij schreef twee boeken: ‘Financieel kapitaal versus Menselijk kapitaal’ en ‘Een andere kijk op economie’. Over het gelijkwaardigheidsmodel schijft hij ook op zijn website.

Door: Foto: kiki99 (cc)
Foto: kiki99 (cc)

Van aandeelhoudersmodel naar gelijkwaardigheidsmodel (2)

, door

Een gastbijdrage van Ries van der Vos

Het aandeelhoudersmodel is niet meer van deze tijd. Vervang het door het gelijkwaardigheidsmodel, waarbij zeggenschap en ondernemingsrisico tussen kapitaal en arbeid wordt gedeeld. Een onderzoek in drie delen. Deel 1 verscheen 12 juli. Vandaag deel 2: Welke gevolgen heeft het gelijkwaardigheidsmodel voor de jaarrekening van bedrijven?

Nieuwe jaarrekening

We hebben vastgesteld dat kapitaal en arbeid behoren tot bedrijfsassets van de onderneming. Beide horen op de balans. Arbeid is geen kostenpost meer in de resultatenrekening.
De vraag die dan moet worden opgelost is: ‘Wat is de waarde van het menselijk kapitaal en menselijk vermogen’ en ‘hoe verhoudt zich het financieel (eigen) vermogen zich ten opzichte van het menselijk vermogen’.

Voor de waarde van het menselijk kapitaal hebben we gebruik kunnen maken van een methodiek die door de OESO, het CBS en CPB ook worden toegepast voor onderzoek naar menselijk kapitaal op landelijk niveau [1]. Feitelijk is hier dan sprake van een stelselwijziging.

Voorbeeld:
In onderstaande voorbeeld is bij de start het menselijk kapitaal berekend op 15,4 en het menselijk vermogen dus ook op 15,4. Het volgende boekjaar is het menselijk kapitaal berekend op 15,5. Het menselijk vermogen is dan ook 15,5, maar er is 0,1 toegevoegd aan de pensioenreserves, maakt het menselijk vermogen 15,6.  Gemiddeld menselijk vermogen wordt 15,5 en voor het eigen vermogen gemiddeld 4,5.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Waan van de dag

Sigaar uit eigen doos

, door

NIEUWS - Een tamelijk unieke ‘sigaar uit eigen doos’ voor werknemers van Royal Agio Cigars: ze krijgen 10 miljoen euro.

Het sigarenbedrijf Royal Agio Cigars uit het Brabantse Duizel is in januari overgenomen door door Scandinavian Tobacco Group. De huidige eigenaren, de familie Wintermans, gaan 10 miljoen verdelen onder de medewerkers, op basis van de lengte van het dienstverband. Als “blijk van waardering geven voor de loyaliteit, en de mooie momenten die we met elkaar hebben gedeeld en het wederzijdse respect dat we altijd hebben gevoeld”.

Foto: kiki99 (cc)

Van aandeelhoudersmodel naar gelijkwaardigheidsmodel

, door

Een gastbijdrage van Ries van der Vos.

Het aandeelhoudersmodel is niet meer van deze tijd. Vervang het door het gelijkwaardigheidsmodel, waarbij zeggenschap en ondernemingsrisico tussen kapitaal en arbeid wordt gedeeld. Een onderzoek in drie delen. Vandaag het eerste deel: Kritiek op het aandeelhoudersmodel en aanzet tot het gelijkwaardigheidsmodel.

Aandeelhoudersmodel niet van deze tijd

Het aandeelhoudersmodel is ontstaan in een tijd waarin werknemers laag geschoold waren, het arbeidsaanbod hoog was en kapitaal nog schaars was en daardoor arbeid laag werd beloond.

De huidige werknemers zijn hoog geschoold via hoog kwalitatieve opleidingen op LBO-, MBO-, HBO- en universitair niveau. Veel werk is schaars geworden, terwijl er kapitaal in overvloed is. De rol van arbeid is sinds de opkomst van de informatiemaatschappij in de jaren 70 van de vorige eeuw veel specialistischer geworden. Productieketens en productieprocessen worden steeds complexer. De rol van internet heeft het mogelijk gemaakt productieketens te koppelen, zelfs over landsgrenzen heen.
De vraag naar arbeid is groter dan het aanbod.

Centrale banken hebben de afgelopen decennia zorg gedragen voor ruim aanbod van kapitaal en in het laatste decennium zelfs in extreme mate via kwantitatieve verruiming en negatieve rentes. Dit heeft geleid tot een hausse aan investeringen in onder andere aandelen en vastgoed. Het gevolg is dat er een schuldenmaatschappij is ontstaan bij overheden, bedrijven en burgers, met alle risico’s wanneer er moet worden geherinvesteerd tegen hogere rentes in latere jaren.
De vraag naar geld is kleiner dan het aanbod.

Foto: © Sargasso logo Kort copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Ruttes lonenrevolutie

, door

COLUMN - Afgelopen vrijdag op de wekelijkse persconferentie na de ministerraad, n.a.v. kabinetsvoorstel een permanente commissie die gaat adviseren over de salarissen van politici (op Internetconsulatie kun je er op reageren) .

Borgman (Radio 1): “Meneer Rutte, wat is er mis met de beloning voor politici?”
Rutte: “Nou, ik verdien een waanzinnig salaris. En ik ben heel tevreden.”

Afgelopen zaterdag op het VVD-congres:
Rutte: “De winst klotst ­tegen de plinten, maar alleen de ­lonen van topmannen stijgen. De cao-lonen gaan onvoldoende omhoog en dat is niet acceptabel.”

Er zijn niet eens verkiezingen op komst en toch campagneretoriek? Laten we niet al te schamper doen en blij zijn dat Rutte het licht heeft gezien. Want hij heeft wel een punt.

Het is politiek onverstandig de beloningen voor politici, met name die van kabinetsleden, burgemeesters en commissarissen der Koning te verhogen. Daar krijg je gegarandeerd gedonder van op de sociale media, zoals Rutte op de persconferentie voorspelde.

En dan die topbeloningen in het bedrijfsleven. Een paar voorbeelden. Het is slechts een miniem deel van de dik betaalde ceo’s, maar stel dat alleen al de zeven hieronder vermelde bobo’s net zoveel zouden gaan verdienen als een minister(-president)?

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Waan van de dag

Beloningen bestuurders zorginstellingen lager, ‘verontwaardiging werpt vruchten af’

, door

Aldus Trouw:

Kostten tijdelijk aangestelde en externe bestuurders in 2008 nog gemiddeld zestienduizend euro per maand, in 2012 was dat gedaald naar dertienduizend euro. Een daling van bijna twintig procent. De salarissen van vaste bestuurders blijven daarentegen redelijk stabiel. Die daalden sinds 2008 met ruim zevenhonderd euro naar gemiddeld 11.600 euro in 2012.

Het lijkt erop dat de publieke verontwaardiging over topbeloningen effect heeft. Bestuurders en toezichthouders in de zorg verwachten dat de inkomensdaling doorzet nu de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen (Wnt) sinds 2013 van kracht is.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Bedrijven compenseren bestuurders voor falen met aandelen

, door en

ACHTERGROND - Begin deze maand stelde Jos Streppel dat het beloningsbeleid van veel bedrijven eenvoudiger zou moeten. Dat Streppel dat zegt is pikant: hij is als voorzitter van de Monitoring Commissie Corporate Governance (MCCG) het geweten van corporate Nederland. Dit jaar neemt Streppel afscheid van de MCCG, de commissie die toeziet op de naleving van de Code-Tabaksblat. Die code zou het old boys network dwingen tot een zuivere, zakelijke en redelijke beloningspraktijk.

Die missie is niet geslaagd. Tien jaar nadat de Code-Tabaksblat het licht zag, concludeert Streppel dat een decennium lang roepen om transparantie veel mist heeft opgeleverd. Zo zegt hij in zijn afscheidsrapport: ‘In het algemeen is de verantwoording over beloningsstructuren en het beloningsbeleid in de jaarverslagen niet eenvoudig en inzichtelijk. De opeenvolgende commissies zijn er niet in geslaagd om hier verbetering in aan te brengen.’

Met die uitspraak doelt Streppel met name op de verslaglegging van beloning in de vorm van aandelen. De waarde van die populaire beloningscomponent voor bestuurders is niet alleen vaak hoog, maar op uiteenlopende manieren weergegeven in de jaarverslagen, zo ontdekten wij vorig jaar toen we werkten aan een artikel voor Vrij Nederland (pdf).

Proces van drie stappen

Tijdens ons onderzoek stuitten we op een aantal merkwaardigheden. Zo zagen we dat de waarde van de aandelenpakketten zoals die door de bedrijven werd geregeld niet in overeenstemming was met de handelswaarde van het pakket voor de bestuurder. Die discrepantie heeft deels te maken met de wijze waarop deze vorm van langetermijnbeloning wordt uitbetaald. Dat proces kent drie stappen:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het Saillant | Weg met de flip-flopbestuurders

, door

SaillantLOGOWie na zijn politieke carrière vrolijk in bed duikt met eerdere opponenten, fluimt met terugwerkende kracht in het gezicht van zijn kiezers.

Als er in de afgelopen weken iemand van zijn voetstuk is gelazerd, dan is het wel Wim Kok. De voormalige held van de gewone man, de digibeet met een rijtjeshuis en strijder tegen de exorbitante zelfverrijking verklaarde voor de parlementaire commissie dat er niks mis was met de beloningcultuur bij ING. De gewone polderjongen uit de Krimpenerwaard, vechtjas voor de arbeider en Oppersmurf Integriteit snapte ineens best waarom bankiers zichzelf jaarlijks een flinke villa, zeilboot en privévliegtuig cadeau deden. De “gewone man” die twintig jaar op zijn voorman stemde heeft ongetwijfeld met verbijstering zitten kijken.

Iedereen met een beetje verstand weet dat beeldvorming bullshit is. Toch maken politici gretig gebruik van de overdreven persoonlijkheden die ze in de media krijgen toegemeten. Ze weten immers dat politieke winst niet komt van een partijprogramma, maar van een inspirerende persoonlijkheid. Ook al is die grotendeels verzonnen.

Maar veel politici schudden die persoonlijkheid even makkelijk van zich af als de politieke carrière voorbij is. En dat klopt niet. Als je er zelf in bent gaan geloven, kan je niet ineens doen alsof het allemaal maar een geintje was.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vrijdagvraag | Tweehonderduizend euro

, door

VrijdagVraagteken
Staat de beloning van de nieuwe baas van Aedes, 200.000 euro per jaar voor drie dagen in de week werk, in verhouding tot de prestaties die hij daarvoor moet leveren en de kwaliteiten die hij daarvoor in huis moet hebben?

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

het Saillant | Schoonmaker meer waard dan bankier

, door

SaillantLOGO

Schoonmakers in ziekenhuizen zijn meer geld waard voor de samenleving dan bankiers en belastingaccountants.

Het Britse New Economics Foundation (NEF) heeft vandaag een onderzoek gepubliceerd naar de maatschappelijke waarde van zes beroepsgroepen. Wat blijkt? Een schoonmaker levert 11 pond (1 pond is 1,1 euro) aan geldswaarde op voor de samenleving voor elk pond dat hij uitbetaald krijgt. Een bankier vernietigt daarentegen zeven pond aan waarde voor elke pond die hij verdient. Belastingaccountants spannen de kroon: ze vernietigen 47 pond aan waarde voor elk pond van hun inkomen.

Volgens het NEF leveren schoonmakers, medewerkers in de kinderopvang geld op en kosten bankiers, belastingaccountants en managers in de reclame de samenleving geld. De progressieve thinktank stelt een manier gevonden te hebben om de waarde voor de samenleving van een bepaalde beroepsgroep te berekenen, waarbij gekeken wordt naar economische opbrengsten, milieu-opbrengsten, werkgelegenheid en welzijn.

Het rapport claimt een aantal mythen door te prikken, waaronder:
– inkomensverschillen zijn niet fundamenteel zo lang armoede maar wordt bestreden
– hoge salarissen uitbetalen dient om talent aan te trekken en vast te houden
– hoogbetaalde werknemers werken harder
– de private sector werkt efficiënter dan de publieke sector, vandaar de inkomensverschillen
– als we de rijken teveel belasten treedt er belastingvlucht op
– rijke mensen dragen meer bij aan de samenleving
– sommige banen schenken meer voldoening, zodat ze minder beloning behoeven
– salarissen belonen altijd de onderliggende winstgevendheid.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Volgende