Als het aan de Europese Commissie ligt krijgt Bosnië-Hercegovina de status van kandidaat EU-lid. De lijst van vereiste hervormingen is nog wel lang: justitiële hervorming, preventie van belangenconflicten, bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad, grens- en migratiebeheer, mediavrijheid, bescherming van journalisten en het opzetten van preventieve mechanismen tegen foltering en mishandeling. EU-Commissaris voor uitbreiding Olivér Várhelyi ziet vooruitgang in het land. Op een persconferentie afgelopen woensdag zei Várhelyi dat Bosnië vooruitgang had geboekt bij het doorvoeren van EU-hervormingen en het aansluiten bij EU-programma's. Várhelyi meent dat het land het "verdient" om een formele kandidaat te worden. De 27 EU-lidstaten moeten het besluit van de Commissie ook nog goedkeuren. De uitbreiding van de EU staat sinds de oorlog in Oekraïne opnieuw op de agenda. In april deed Commissievoorzitter Ursula von der Leyen aan Oekraïne de belofte dat het land op termijn tot de EU zou mogen toetreden. Ook aan Georgië en Moldavië is sindsdien perspectief op EU-lidmaatschap geboden. Josep Borrell, de 'minister' voor Buitenlandse Zaken van de EU windt er geen doekjes om: 'De brute invasie van Rusland in Oekraïne onderstreept het belang van de uitbreiding van de EU. Het is een langetermijninvestering in vrede, welvaart en stabiliteit voor ons continent.' In dat licht is het betrekken van Bosnië en Hercegovina bij de EU van bijzonder belang. In het Servische deel van Bosnië, de Republika Srpska, leeft nog steeds de Groot-Servische gedachte. Daar horen vriendschappelijke betrekkingen bij met andere orthodox christelijke slavische volken. Poetin is voor de Bosnische Serven geen vijand. De EU hoopt waarschijnlijk met het kandidaat-lidmaatschap van Bosnië Russische invloeden terug te kunnen dringen. Grote buur Servië, al langer kandidaat-lid, laat zien dat dit nog niet zo eenvoudig is. Servië doet niet mee met de sancties tegen de Russen en president Vucic onderhoudt nog steeds goede betrekkingen met Poetin. De EU maakt zich op dit moment bijvoorbeeld zorgen over een piek in migranten die Servië gebruiken als toegangspoort tot het blok. Daarmee zou dit land het Kremlin in feite indirect helpen om verdeeldheid in de EU te zaaien via een nieuwe toestroom van migranten, schrijft Politico. Hertelling In de Republika Srpska is ondertussen een politieke crisis uitgebroken. Bij de verkiezing van een nieuwe president van de deelrepubliek op 2 oktober heeft de kiescommissie zoveel onregelmatigheden geconstateerd dat 645.000 stemmen opnieuw geteld moeten worden. Milorad Dodik, de kandidaat die de meeste stemmen zou hebben behaald vecht het besluit van de kiescommissie aan. De zaak is aanhangig gemaakt door zijn opponent Jelena Trivic, die haar overwinning al had uitgeroepen toen Dodik in de eerste uitslagen een voorsprong van 30.000 stemmen kreeg. De kiescommissie erkende haar bezwaren. We hebben 'materieel bewijs en videomateriaal' dat aantoont dat er geknoeid is, zei de voorzitter van de commissie tegen de pers. Tegenover AP zei een ander commissielid dat het ging om 'intimidatie van kiezers, het kopen van stemmen, het vullen van stembiljetten, onjuist verzegelde stembussen, stembureauleden die opzettelijk de stemmingen wijzigen en tal van andere procedurele problemen'. Een definitieve uitslag laat nog op zich wachten. Overigens doet Trivic niets onder voor Dodik als het gaat om nationalistische Servische belangen. Bosnië -Hercegovina is bestuurlijk een buitengewoon ingewikkeld land. Het is verdeeld in twee entiteiten - de overwegend Bosnische en Kroatische Federatie van Bosnië en Herzegovina (FBiH) en de overwegend Servische Republika Srpska - naast het Brčko-district, dat een zelfbesturende administratieve eenheid is. Het regeringssysteem bestaat uit een tripartite voorzitterschap met één Bosnisch, Kroatisch en Servisch lid, en een tweekamerige parlementaire vergadering met een Huis van Volkeren met een gelijke vertegenwoordiging van Bosnische, Kroatische en Servische vertegenwoordigers, en een Huis van Afgevaardigden gekozen door evenredige vertegenwoordiging om de vier jaar. De verkiezingen van 2 oktober waren voor de parlementen van de Republika Srpska, de FBiH en de Parlementaire Vergadering, evenals de drie leden van het tripartite voorzitterschap, een president en drie vice-presidenten van de Republika Srpska, en de vertegenwoordigers van tien kantonnale vergaderingen die overeenkomen met de tien bestuurlijke eenheden van het land. In totaal stemden ze voor 13 parlementen, 518 gekozen posities en zetels. De opkomst zou 50% zijn, maar ook daarover zijn twijfels gerezen. Etnische scheidslijnen Niet alleen aan Servische kant hebben de verkiezingen problemen opgeleverd. Źeljko Komšić, die voor de Kroaten is gekozen in het tripartite presidentschap is omstreden. Hij zou met stemmen van de Bosniakken zijn gekozen en de Kroaten bestrijden dat hij voor hun gemeenschap als bestuurder kan functioneren. Komšić en Bećirović, de kandidaat van de Bosniakken, willen beide de strikte verdeling tussen de etnische gemeenschappen in het bestuur opheffen. De Hoge Vertegenwoordiger van de internationale gemeenschap Christian Schmidt, die de vrede in Bosnië moet handhaven heeft direct na de verkiezingen een verandering van de kieswetten aangekondigd. Hij zou daarmee tegemoet komen aan de bezwaren van de Kroaten die een duidelijker onderscheid tussen etnische groepen bepleiten in de verkiezingsprocedures. Dat zou dan vooral ten koste gaan van kiezers die het onderscheid tussen de drie groepen achter zich willen laten en van minderheden die bij geen van de drie groepen horen. De complexiteit van de situatie in Bosnië-Hercegovina heeft alles te maken met de burgeroorlog in het voormalige Joegoslavië die de stemming in de West-Balkan landen nog steeds beïnvloedt. Deze geschiedenis drukt misschien nog wel het zwaarst op het land waar de conflicterende groepen in verenigd zijn. Regelmatig duiken nog verhalen op die de herinneringen aan de oorlog levend houden maar vooral ook aanleiding geven voor elke keer weer oplopende politieke spanningen. [de foto is genomen in Sarajevo, de hoofdstad van Bosnië-Hercegovina]
De Groene Negerinnen, met zo’n naam kun je tegenwoordig niet meer mee aankomen. Les Négresses pikten die naam indertijd zelf op als geuzennaam, na een beschimping. Maar wat maakten ze leuke feestmuziek met hun mix van latin, gypsie, rai, balkan en punk natuurlijk.
De zanger, die met dat gebit in deplorabele staat, en met die zang die ergens tussen Shane en Arno in zit, is in 1993 overleden. Een overdoos.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Ze zijn toch maar naar Brussel gekomen, de leiders van Servië, Noord-Macedonië en Albanië. Even dreigde de EU-Balkantop gisteren in het water te vallen toen Aleksandar Vučić (Servië) Edi Rama (Albanië) en Dimitar Kovačevski (Noord-Macedonië) aankondigden thuis te blijven uit protest tegen Bulgarije dat buurland Noord-Macedonië nog steeds afwijst als kandidaat-lid. Bulgarije heeft al jarenlang een geschil met Noord-Macedonië over geschiedenis, taal en identiteit en blokkeert de toetredingsonderhandelingen zo lang het buurland niet voldoet aan een aantal vergaande eisen. Daaronder de erkenning dat de taal van de Macedoniërs niet meer is dan een Bulgaars dialect. Van een Macedonische minderheid in Bulgarije willen de Bulgaren ook niets weten. Dit voorjaar leek er schot te zitten in de zaak na het aantreden van een nieuwe regering in Bulgarije onder aanvoering van de westers georiënteerde liberale premier Kiril Petkov. Maar Petkov is deze week al weer afgetreden nadat het parlement met nipte meerderheid een motie van wantrouwen tegen zijn regering aannam.
De blokkade van Bulgarije tegen toetredingsonderhandelingen van buurland Noord-Macedonië is misschien moeilijk te volgen voor de nuchtere, pragmatische West-Europese blik. Maar de jarenlange blokkade van Griekenland tegen toetreding van het land puur en alleen vanwege de naam Macedonië heeft ons eerder al laten zien dat etnische en culturele kwesties in de regio kunnen leiden tot hoog oplopende conflicten. In Griekenland heeft toenmalig premier Alexis Tsipras van de linkse beweging Syriza in 2019 voor de doorbraak gezorgd. Het is de vraag of die er ooit zou zijn gekomen onder een conservatief nationalistisch bewind. Zo moet de regering in Skopje vrezen voor de herhaling van een ellenlang conflict over symbolische aangelegenheden als Petkov’s val leidt tot de terugkeer van de conservatief Boyko Borissov als premier van Bulgarije.
RECENSIE - Het dagboek van Kolonel Willem de Veer, die in 1913 op een internationale vredesmissie Albanië bezocht, geeft niet alleen een beeld van de politieke situatie op de Balkan aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog maar ook van de culturele kloof tussen Nederland en Albanië. Een boekbespreking van gastauteur Raymond Detrez (op de foto de Brug van de Vezier bij Kukës in Noord-Oost Albanië).
Albanië wordt over enkele jaren ongetwijfeld de zoveelste volwaardige lidstaat van de Europese Unie, maar toen het land in 1912 als onafhankelijke staat onstond leken zijn overlevingskansen niet bijster groot. Griekenland, Servië, Montenegro en Bulgarije hadden eerder een militair bondgenootschap gesloten om de Osmanen definitief van de Balkan te verdrijven en meteen ook in grote lijnen afgesproken hoe ze het veroverde gebied onder elkaar zouden verdelen. Daarbij claimden Servië en Montenegro het noorden van Albanië (met Kosovo); Griekenland wilde het zuiden. Mochten ze hun zin krijgen, dan waren de Albanezen als volk tot verdwijnen gedoemd. Om dat te voorkomen riepen Ismail Qemali en enkele andere Albanese leiders op 28 november 1912, kort na het uitbreken van de Eerste Balkanoorlog, in Vlorë de onafhankelijkheid uit. Gelukkig bleken de Grote Mogendheden van die tijd in mei 1913 bereid om met het Verdrag van London die onafhankelijkheid te erkennen. De Albanezen hadden het Osmaanse Rijk decennia lang beschouwd als de beste bescherming tegen de expansiedrift van hun buren (al hadden ze wel geijverd voor meer autonomie binnen dat rijk), maar toen de Osmanen van de Balkan werden verdreven, was onafhankelijkheid de enige overlevingskans.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
QUOTE - Dit voorspelt niet zo veel goeds voor de toekomst van de Balkan:
Newspapers that support the Serbian government hailed the Russian invasion of Ukraine on their front pages on Friday, 24 hours after Russian President Vladimir Putin launched his military assault.
…
Mainstream Serbian media, which are usually pro-Putin, continued to support him after he recognised the independence of two breakaway regions of eastern Ukraine, Donetsk and Luhansk, on February 21.
Tabloid Informer went the furthest on Tuesday, publishing a front-page headline that claimed that “Ukraine attacked Russia”.
ELDERS - Afwisseling van de wacht in een nog steeds verdeeld land.
In 2006 werd Montenegro een onafhankelijke staat, meer dan tien jaar na de burgeroorlog waarbij de oude socialistische federatie Joegoslavië uit elkaar viel. Het land bleef lang verbonden met Servië. Eerst was er de Federale Republiek Joegoslavië, ook wel Klein-Joegoslavië genoemd. Daarna kwam een lossere federatie tussen Servië en Montenegro tot stand. Totdat een kleine meerderheid van de Montenegrijnen in 2006 in een referendum koos voor de onafhankelijkheid. Dat was de kroon op het werk van de machtigste man van het land Milo Djukanovic, ooit kameraad van de Servische leider Slobodan Milosevic. Nadat Djukanovic eind jaren negentig -ook al met een kleine marge- tot president was gekozen keerde hij zich meer en meer naar het westen. Hij haalde de NAVO en het kandidaatlidmaatschap van de EU binnen. Ondanks hevig verzet tegen deze koers van op Servië georiënteerde partijen en ondanks beschuldigingen van corruptie en machtsmisbruik bleef zijn partij van Democratische Socialisten (DPS) gedurende drie decennia overeind. Tot deze week.
Nationalisatie van kerkgebouwen
Bij de zondag gehouden parlementsverkiezingen behaalde de DPS van Djukanovic niet voldoende stemmen voor een meerderheid in het parlement. Zijn partij bleef steken op 35 procent van de stemmen, goed voor 30 van de 80 parlementszetels. Drie samenwerkende oppositieblokken behaalden samen 41 zetels. De belangrijkste oppositiecoalitie ‘Voor de toekomst van Montenegro’ kreeg 32.5 procent van de stemmen. De gematigde pro-Europa oppositiecoalitie MNN (Vrede is onze Natie) won 12,5 procent, terwijl de centrum-linkse oppositiepartij URA (Verenigde Hervormingspartij) 5,5 procent won. Daarmee komt de vorming van een nieuwe regering in handen van deze drie voor de gelegenheid samenwerkende allianties, overigens met de krapst mogelijke parlementaire meerderheid van één zetel.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Jij was toch die Beirut-fan van het eerste uur? Jij had toch gelijk die eerste cd’s van die Amerikaan Zach Condon?
-Ja, ik hield er gelijk van, was toen gelijk verkocht.
Waarom, weet je dat nog?
-Het geluid dat die band maakte, riep altijd gelijk zo’n gevoel van nostalgie op.
Dat was het?
-En die blazers natuurlijk, dat koperwerk, dat exotische geluid waardoor je je de ene keer in de Balkan waande, en dan weer in New Orleans en dan weer ergens in Oost-Europa. Er zat ook een accordeon bij, alsof je tussen de Roma of de Sinti zat. Beetje Klezmer heeft het ook wel. En soms ook wel wat polka.
Heb je een favoriet nummer van hem?
-Oei, nou vraag je wel iets heel specifieks, want ik heb bij Beirut toch altijd het idee dat het meer om het totaalgeluid gaat, om het concept, en niet om de individuele nummers. Je dompelt je onder in de sfeer van die band.
Maar je hebt gekozen voor Nantes?
-In de song Nantes is zo’n leuke, letterlijke, break te horen: dan hoor je glas sneuvelen. En wat Frans geklets uit een film. En dat geeft net dat rare extra aan dat nummer. En ik heb ooit op een camping gestaan bij Nantes. Mijn buurman daar was een Fransoos, een straatartiest, die elke dag met zijn draaiorgeltje de hort op ging om zijn geld voor die dag te verdienen. Ik zag hem elke ochtend gebogen over de kaart van de streek; welk dorp had hij nog niet gehad?
Stefan Hantel kwam in een andere context al eens voorbij in Closing Time, maar de Duitse dj verdient ook een keer zijn eigen item voor het populariseren van de balkanfolk.
Mala Vita speelt El Camino
Bandjes komen bandjes gaan, zo is het ook Mala Vita vergaan. In 2002 opgericht, vijftien jaar later de afscheidstournee. De kern werd gevormd door Mickael Franci (zang /gitaar), Davor Lazic (ook gitaar en zang) en Emil Kunto (accordion). Of ze nog actief in de muziek, zijn heb ik niet op het interweb kunnen vinden. Maar datzelfde interweb is toch een mooi archief, dus Maka Vita leeft voort.
Brenna MacCrimmon is een Canadese muzikante die zich heeft toegelegd op Turkse volksmuziek uit de Balkanlanden. Bovestaand lied vond ze in Bulgarije.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.