Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Bij de gratie van machines
Werkt de feedback loop in ons menselijke ecosysteem naar behoren? Stel dat technologie de kunstmatige natuur is die de mens om zich heen bouwt, worden de goede en slechte gevolgen van onze vrije daden door die technologie niet tot onoverzichtelijke proporties versterkt? Of zijn mensen zelf niet meer dan machines die alleen bestaansrecht hebben vanwege het doorgeven van een stukje code?
Dit zijn zomaar een paar niet al te eenvoudige vragen die documentairemaker Adam Curtis in All watched over by machines of loving grace opwerpt. Ik zal proberen hier een samenvatting te geven van deze uiterst prikkelende en verwarrende documentaireserie, maar pin me er niet op vast. Ga ‘m vooral zelf kijken.
In deel 1 Love and Power onderzoekt Curtis ondermeer het objectivisme van de Russisch-Amerikaanse schrijfster Ayn Rand. Curtis vertelt ruwweg het verhaal dat Hans Achterhuis in zijn Utopie van de vrije markt zo helder uit de doeken doet. Het neoliberalisme vindt zijn oorsprong in Rands objectivisme en is net als het socialisme en communisme een utopische ideologie (met Rand’s The fountain head en Atlas shrugged als manifesten). De mens kan alleen vrij zijn als hyperindividueel wezen, waarbij alle interacties gebaseerd zijn op rationaliteit en voor wat hoort wat. Altruïsme is tegennatuurlijk. Politiek is uit den boze, want collectieve belangen zijn irrelevant. Politiek kan het individu alleen maar hinderen.
All Watched Over By Machines of Loving Grace
Joris Luyendijk schrijft tegenwoordig (vanaf 1 juni) voor de Guardian over wat er zoal gebeurt in het financiële hart van Londen, meldde het NRC afgelopen Maart. Hij zou als een webloggende antropoloog het gedrag van de Indianenstam in kaart brengen die bekendstaat als ‘The City’.
Luyendijk komt meteen met een tip waar de Sargasso-lezers ook van zullen smullen.
In hartje Londen heeft iedereen het nu over het laatste werk van filmmaker Adam Curtis: All Watched Over By Machines of Loving Grace. Daarin laat Curtis zien hoe het idee dat de wereld bestaat uit systemen die zichzelf in balans brengen fuseerde met utopische verwachtingen van wat computer-connectiviteit teweeg zou brengen, en uiteindelijk zijn weerslag had op de voorstelling van een ‘global economy’ en de wenselijkheid van zelfregulerende (financiële) markten.
De documentaire is in twee drie delen van elk een uur, waarvan er inmiddels twee door de BBC zijn uitgezonden; en ik begreep er niet veel van totdat ik deel twee had bekeken, die eigenlijk het grondwerk legt voor het eerste deel.
Vandaar dat ik ze hier even in omgekeerde volgorde neerzet:
Adam Curtis kreeg grote bekendheid met zijn documentaires ‘The Century of the Self‘ (2002), over de invloed van Freud op Public Relations en de wijze waarop bedrijven en politiek de massa trachten te beïnvloeden, en ‘The Power of Nightmares‘ (2004), over de spiegelfunctie van het Neoconservatisme en islamitisch terrorisme.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
De omgekeerde wereld
Ik ken Mr. Fish van zijn vaak rake politieke cartoons. Nee, niet de Mr. Fish uit de Marvel Comics, maar deze Mr Fish, die tekent voor Harpers en Truthdig. Hij tekent rake cartoons waar je niet echt om kan lachen – maar er valt tegenwoordig dan ook weinig te lachen in de politiek. Maar hij kan ook goed schrijven, zo blijkt. Mr. Fish heeft een klacht.
Hij beklaagt zich dat er zo weinig terecht gekomen is van die mooie wereld die ons beloofd werd in de sixties. In de jaren 70 werd hij volwassen, net op het moment dat idealisme werd vervangen door markt en ‘greed is good’. In zijn woorden:
In fact, there was a definite sense while growing up in the early ’70s that, finally, after a very deliberate and concerted effort by a dedicated group of very brave and very imaginative baby boomers, all the repressive social apparatus that had found its fullest expression by the middle part of the 20th century had been unraveled by the emergence of the counterculture and the growing popularity of a number of different literary, social and art movements, including the beatnik movement, the civil rights movement, bebop and cool jazz, abstract expressionism and action painting, protest folk, modern dance, Theater of the Absurd, neorealism and art house films, gonzo and New Journalism, the Confessionalist movement among poets, the feminist movement and the satire boom.
Bill Buckley over Ayn Rand
Wereldberoemd is zijn televisieruzie met schrijver Gore Vidal, met wie hij in 1968 de Democratische Conventie becommentarieerde. Vidal noemde Buckley een ‘crypto-fascist’ waarop Buckley brieste: “Now listen, you queer, you stop calling me a crypto-Nazi or I’ll sock you in the goddamn face and you’ll stay plastered.”
William F. Buckley jr. kan met recht de peetoom van het Amerikaanse conservatisme worden genoemd. Volgens sommigen was hij de voornaamste Amerikaanse publieksintellectueel in de tweede helft van de Twintigste Eeuw.
Buckley, overtuigd katholiek, conservatief, Yale-man, was oprichter van de National Review, een conservatief opinietijdschrift. Daarin propageerde hij een combinatie van conservatieve waarden met anticommunisme en zo min mogelijk bemoeienis van de overheid met de economie.
Je zou dus zeggen dat Buckley alleszins positief zou staan tegenover de politieke ideeën van Ayn Rand. Dat ligt toch iets anders. In een gesprek met Charlie Rose geeft hij niet alleen aan wat ‘m tegenstaat aan het wereldbeeld van Rand (kil, onmenselijk), maar komt hij ook nog met een paar mooie anekdotes op de proppen. De moeite waard om nog eens te heroverwegen, nu met de ontmanteling van de Amerikaanse economie en de afbraak van de laatste resten sociale zekerheid in de VS, mensen paradoxaal genoeg in groten getale Ayn Rand herlezen en er binnenkort zelfs een verfilming van Atlas Shrugged uitkomt.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
De waanzin van Ayn Rand
Vijftien april gaat de film Atlas Shrugged in première, gebaseerd op de bestseller van Ayn Rand, waarin ze haar filosofie in romanvorm uiteenzet. Volgens Rand parasiteren de arbeiders op het genie en de inspanningen van begaafde enkelingen, zoals ondernemers en industriëlen, schrijvers en kunstenaars. Rands filosofie vormt de intellectuele rechtvaardiging voor Amerika’s zakenelite om de overheid ineen te schrompelen en voor hen hinderlijke wetgeving aan spaanders te hakken. Tijd voor progressieven om terug te slaan.
Een bijdrage van Ian Reifowitz, die regelmatig publiceert op het Amerikaanse opinieweblog Daily Kos.
Ik ken een paar mensen die Ayn Rand goed vinden. U wellicht ook. Haar hyperindividualistische sociale darwinisme dient als de ideologische fundering voor de Tea Party (hoewel hun hard-rechtse sociale conservatisme de atheist Rand zouden doen rillen). Ze kan met recht een extremiste genoemd worden. Haar overtuigingen hebben wel wat weg van die van Rand Paul (die zegt dat hij niet naar haar genoemd is – zijn volledige naam is Randal), maar dan op steroïden. Een hoop steroïden.
Nu is dat hele idee van Rand gebaseerd op haar complete ontkenning van de realiteit dat succesvolle individuen niet succesvol kunnen zijn zonder een sterke samenleving om hen heen.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.