Van de sloot het moeras in

In de strijd tegen nepnieuws helpen feitencontroles amper, temeer daar het verschil tussen ‘echt’ en ‘nep’ vaak een kwestie van interpretatie is, je ook rond ‘echt’ nieuws makkelijk fakeberichten kunt fabriceren, en losse feiten combineren ook nepnieuws kan opleveren. Hoogleraar computerbeveiliging Bart Jacobs stelde daarom in iBestuur Online een nieuwe aanpak voor: authenticatie. Wanneer overheidspartijen, nieuwsorganisaties, bedrijven en online platforms hun berichten voortaan digitaal ondertekenen, weet je als lezer dat er niet met de inhoud is gerommeld. Jacobs stelt een vorm van getrapte authenticatie voor. De journalist stuurt een ondertekend verslag naar de krant, die daar na een check van de handtekening een nieuwsbericht van maakt, dat ook weer wordt ondertekend. De lezer kan zich dan door een eigen controle ervan vergewissen dat dit ‘authentiek’ nieuws is.

Door: Foto: Irish Typepad (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op TV | De snijtafel

, door

COLUMN - Volgens filosoof Hans Kennepohl zijn wij nog nooit zo romantisch geweest. Hij heeft zelfs een boek geschreven dat Wij zijn nog nooit zo romantisch geweest heet. Onder romantisch verstaat hij het belang dat wij hechten aan authenticiteit, aan het ‘jezelf zijn’. Juist in een wereld die door digitale technologieën steeds afstandelijker lijkt te worden, hunkeren wij naar echtheid.

Als voorbeeld van die hunkering noemt Kennepohl in een interview met Trouw een paar keer De Wereld Draait Door. En inderdaad, als er één programma is dat de zoektocht naar het authentieke centraal stelt, dan is het De Wereld Draait Door wel, dat constant probeert om de steeds killer wordende wereld op puurheid te betrappen. Waarbij Matthijs van Nieuwkerk als een soort hogepriester bepaalt wat wel en wat niet authentiek is, daarbij ingefluisterd door volgelingen als Nico Dijkshoorn, Marc Marie Huibrechts en Jan Mulder.

Hoe oppervlakkig DWDD’s viering van het authentieke is, toonde het De Snijtafel gisteren aan in een 20 minuten durende operatie van een DWDD-interview met Carice van Houten en Halina van Rijn. Aanleiding van het interview was het verschijnen van hun boek Anti-Glamour, waarin de hartsvriendinnen verslag doen van hun leven naast de schijnwerpers. Het irritante, zo laat De Snijtafel genadeloos zien, is dat Carice, Halina en Matthijs heel gewichtig doen over iets wat heel oppervlakkig is. En elke keer als tafelheer Paul de Leeuw die diepte juist wel wil opzoeken (of het gebrek eraan probeert te doorprikken), wordt hem de mond gesnoerd door de presentator.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

“Rousseau en ik” van Maarten Doorman

, door

Naar aanleiding van de driehonderdste verjaardag van Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) is onlangs het boek ‘Rousseau en ik – Over de erfzonde van de authenticiteit’ van Maarten Doorman verschenen over de betekenis die deze filosoof nu nog steeds heeft in het leven van ons allemaal. Die is niet gering. Rousseau bracht namelijk het verlangen naar authenticiteit en echtheid onder onze aandacht en dat is er nog steeds volop aanwezig, misschien zelfs meer dan ooit.

Rousseau ervaart de door talloze regels en voorschriften beheerste samenleving in het Frankrijk van de 18de eeuw als gecorrumpeerd en verstikkend en gaat naar authenticiteit en echtheid verlangen die hij in de natuur en in het eenvoudige leven op het platteland denkt te vinden. Een echtheid die ook kinderen nog hebben voordat zij die door hun opvoeding kwijtraken. Rousseau schrijft ook over opvoeding. Hij ziet er het nut niet van in dat schoolkinderen bijvoorbeeld geografie uit boeken moeten leren. Veel beter is dat zij een echte belangstelling voor geografie ontwikkelen door bijvoorbeeld zelf de weg terug naar het dorp te moeten vinden nadat zij in het bos zijn verdwaald.

Mij persoonlijk lijken de ideeën over authenticiteit en echtheid op een Freiheit für Wilfried-achtige overweging waarin Rousseau zegt: “Het is van mij en daarom kan het niet slecht zijn”. Daarom rijst voor mij ook de vraag of het vervolgens niet allemaal mis gaat en inderdaad, dat doet het ook. Vaak genoeg leidt het streven naar authenticiteit en echtheid naar precies het tegendeel daarvan. Doorman wordt niet moe talrijke van dergelijke paradoxen aan te halen. Het begint al bij Rousseau zelf die door zijn werk succes verwerft in de door hemzelf als zo verstikkend ervaren samenleving. Zelfs Marie-Antoinette had er oren naar. Teneinde ook een keer in het genot van het authentieke landleven te komen liet zij in Versailles een boerderij opzetten, maar dan wel met salons, een klavecimbel en met geparfumeerde schapen. Dergelijke kunstmatige constructies kennen wij tegenwoordig nog steeds. Tegenwoordig leidt ons verlangen naar de natuur en het eenvoudige leven op het platteland naar zorgvuldig in scène gezette televisieprogramma’s als Boer zoekt vrouw.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Authentiek is niet wat het lijkt

, door

Het A-woord zoemt weer rond. Het komt naar voren als eis aan de nieuwe PvdA-partijleider en als verklarende factor van de snelle opkomst van Pim Fortuyn en het succes van Rutte als premier. Deskundigen wijzen naar ‘authenticiteit’ als de belangrijkste eigenschap die een leider in de politiek dezer dagen moet bezitten. Want als je niet authentiek bent, kun je geen kiezers aan je binden, is de communis opinio. Maar wat authentiek lijkt, is dat niet per se.

Wat wordt bedoeld met ‘authentiek’? Wouter Bos zei in een retrospectief op het fenomeen Fortuyn dat zijn belangrijkste les was geweest dat je als politiek leider iets van jezelf moet laten zien, want kiezers willen weten hoe je als mens in elkaar zit. Fortuyn had dat goed begrepen en sindsdien is de politiek niet meer hetzelfde, aldus Bos. In een recent tv-profiel over Rutte, werd de verklaring voor zijn succes ook vooral toegeschreven aan zijn authenticiteit. De definitie van het begrip ‘authentiek’ verschilt, maar men lijkt het er over eens dat het gaat om talenten en karaktereigenschappen die iemand van nature heeft.

Authentiek betekent echt. Maar wat is echt? Echt bestaat niet volgens de psycholoog Jung. Vanaf onze vroegste jeugd worden we op allerlei manieren geconditioneerd om ons met anderen te kunnen verstaan. Dat begint al in het gezin, later op school, vervolgens in ons werk etc. We ontwikkelen wat hij noemde een ‘persona’, een soort rol, afhankelijk van waar en met wie we zijn, waardoor ons gemakkelijk in een situatie kunnen handhaven. Gelukkig maar zei Jung, want anders was het voor ons onmogelijk om met elkaar samen te zijn en samen te werken. Om in de politiek te functioneren moet je de mores omarmen die daar gelden en de rol van politicus spelen. Dat is geen verraad aan jezelf maar een voorwaarde. Dat de situatie waarin je je bevindt, invloed heeft op je gedrag is niets nieuws. We weten allemaal dat een pianospelende Rutte thuis niet dezelfde is als premier Rutte. Daar kijkt niemand van op. Hij heeft pas een probleem als kiezers Rutte de pianist en Rutte de premier als onverenigbaar met elkaar gaan zien.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.