Assyriërs Archives

Foto: Verloren Oudheid

Esarhaddon (4) – Abdi-Milkuti, koning van Sidon

14 juli 2017 , 15:30 , door Daan Nijssen

COLUMN - Het is 676 v. Chr. Voor de kust van Cyprus wordt een drenkeling uit het water gevist. De drenkeling wordt aan boord gebracht van een Fenicische bireem bemand door Assyrische soldaten. Dezelfde bireem die even daarvoor zijn eigen schip tot zinken heeft gebracht. De drenkeling weet wat hem te wachten staat. De Assyrische soldaten zullen hem voor de troon van Esarhaddon voeren, waar hij onder toeziend oog van de koning zal worden onthoofd. De naam van deze drenkeling is Abdi-Milkuti.

Abdi-Milkuti – Koning van Sidon

Nog geen jaar eerder ging Abdi-Milkuti door het leven als koning van Sidon, de belangrijkste havenstad aan de Middellandse Zee. Zijn schepen bevoeren verre kusten. Zijn kooplieden verhandelden olijfolie, wijn en graan en zijn ambachtslieden produceerden purperverf en glaswerk. Van Sidon was nu weinig meer over. De Assyriërs hadden de stad platgebrand en de vestingmuren gesloopt, waarna ze de stenen van de stad in zee hadden geworpen. Wat had Abdi-Milkuti misdaan om dit lot over zichzelf en zijn stad af te roepen? Esarhaddon is hier in zijn inscripties duidelijk over: Abdi-Milkuti had het juk van Ashur afgeworpen.

Het juk van Ashur

In de tijd van Esarhaddon wist iedereen wat de Assyriërs bedoelden met de uitdrukking ‘het juk van Ashur afwerpen’. Voor een modern publiek geldt dit echter niet. De standaardinterpretatie is dat ‘vazalvorsten’ zoals Abdi-Milkuti door middel van een ‘eed’ ‘gedwongen’ werden jaarlijks ‘tribuut’ te brengen aan de koning van Assyrië en hem ‘als hun meerdere te erkennen’. Deze ‘vazalvorsten’ kwamen echter regelmatig ‘in opstand’ tegen ‘het Assyrische gezag’, blijkbaar omdat ze genoeg hadden van de Assyrische ‘tirannie’ en hun ‘vrijheid’ terug wilden. Dit alles is echter moderne interpretatie. Veel van de woorden en uitdrukkingen die ik tussen aanhalingstekens heb geplaatst zijn anachronistisch of anderszins beladen. Hieronder zal ik wat nuance aanbrengen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Verloren Oudheid

Esarhaddon (2) – Een nieuw Babylon

30 juni 2017 , 15:30 , door Daan Nijssen

COLUMN - Het is 680 v. Chr. De heilige stad Babylon ligt in puin. Negen jaar eerder had koning Sanherib van Assyrië (r. 705-681 v. Chr.) de stad verwoest. Na een belegering van ruim anderhalf jaar had hij de stadsmuren gesloopt, de huizen in brand gestoken en de dijken doorbroken, waardoor de stad blank was komen te staan. De godenbeelden had hij afgevoerd naar Nineveh. Op het moment dat Sanherib Babylon verwoestte, was de stad al ruim 1000 jaar de belangrijkste metropool in zuidelijk Mesopotamië. Bovendien was de stad een belangrijk religieus centrum, waar Marduk, de oppergod van het Babylonische pantheon, werd vereerd. Nu was de stad echter onbewoonbaar geworden.

Babylon in de ogen van de Assyriërs

De verwoesting van Babylon schokte vriend en vijand. Hoewel Babylon zich al sinds jaar en dag verzette tegen de Assyrische overheersing en daarbij niet zelden samenspande met aartsrivaal Elam, hadden de Assyriërs een zeker respect voor de stad. De Assyriërs vereerden immers dezelfde goden als de Babyloniërs en bovendien beseften zij zich dat de oorsprong van hun beschaving in Babylonië lag. Om die reden behandelde Sargon II (r. 722-705 v. Chr.), de vader van Sanherib, het volk van Babylon met respect toen hij de stad in 710 v. Chr. heroverde op de Chaldeeër Merodach-Baladan II. Hij plunderde de stad niet en doodde geen burgers, maar hij liet tempels herbouwen en nam deel aan de religieuze ceremonieën.

Foto: Verloren Oudheid

Verloren Oudheid | De opkomst van het Perzische Rijk – Deel 1

2 december 2016 , 15:30 , door Daan Nijssen

COLUMN - Antieke wereldrijken waren vaak weinig meer dan de privéondernemingen van succesvolle krijgsheren. Zolang een krijgsheer de plaatselijke adel, geestelijkheid en bureaucratie zo ver kon krijgen zijn bevelen op te volgen, kon hij beweren over dat gebied te heersen. Deze krijgsheren waren sterk afhankelijk van de goodwill van de plaatselijke elites en de grillen van het lot. Als we de opkomst en ondergang van oude wereldrijken willen begrijpen, moeten we ons dus eerst afvragen welke factoren deze plaatselijke elites ertoe bewogen zich te onderwerpen aan één leider. Een goed voorbeeld van een antiek wereldrijk dat in een oogwenk tot stand lijkt te zijn gekomen is het Perzische Rijk.

Binnen enkele decennia verenigden de Perzen bijna het gehele Midden-Oosten in één wereldrijk. Over de voorgeschiedenis van het Perzische Rijk bestaan nog veel onduidelijkheden. Griekse bronnen stellen dat het Perzische Rijk voort bouwde op een eerder Medisch Rijk, maar voor zo’n Medisch Rijk is nooit hard bewijs gevonden. Sterker nog, de periode waarin het Medische Rijk op haar hoogtepunt zou zijn geweest valt te typeren als een Duistere Periode. Als er geen Medisch Rijk was, hoe is het Perzische Rijk dan tot stand gekomen? En wat is de rol van de Meden hierin?

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Verloren Oudheid

Verloren Oudheid | Wie waren de Arameeërs?

11 november 2016 , 15:30 , door Daan Nijssen

COLUMN - In mijn vorige columns heb ik de Arameeërs al enkele malen genoemd. Deze losse groep herdersstammen afkomstig uit het huidige Syrië verspreidde zich tussen 1100 en 600 v. Chr. over het gehele Nabije Oosten. Als gevolg hiervan werd hun taal de voertaal van de regio. Dankzij de belangrijke positie van het Aramees ontstond in het Nabije Oosten een soort overkoepelende Aramese etniciteit waar bijna alle Semitische volken van de regio in op leken te gaan. Hoe is deze overkoepelende etniciteit ontstaan? Een lesje etnische identiteit in de Oudheid…

Oorsprong van de Arameeërs
De naam ‘Aram’ is waarschijnlijk afgeleid van het proto-Semitische woord voor ‘hoogland’. Een geografische aanduiding dus. Het is dan ook geen verrassing dat we deze naam al vanaf het derde millennium hier en daar in inscripties aantreffen. Pas rond 1100 v. Chr. raakt de naam ‘Arameeër’ echter geassocieerd met een volk. In deze periode van grote volksverhuizingen begonnen de nomadische herders die voorheen op de Syrische steppe hadden geleefd zich te verspreiden naar de steden van Syrië en Mesopotamië. De Assyriërs noemden hen ‘Ahlamu’, wat zoveel betekent als ‘zwervers’. Een deel van deze Ahlamu – de Ahlamu van het hoogland – kwamen bekend te staan als de Arameeërs. Deze Arameeërs vestigden tussen 1100 en 800 v. Chr. enkele middelgrote koninkrijken in Syrië, waaronder Bit Adini (Beth Eden), Hamath (Hama) en Damascus. Het laatste koninkrijk was een van de grootste rivalen van het oude Israël.

Foto: Verloren Oudheid

Verloren Oudheid | De stad Ashur door de eeuwen heen

7 oktober 2016 , 15:30 , door Daan Nijssen

COLUMN - Wanneer men spreekt van het Assyrische Rijk, doelt men meestal op het Nieuw-Assyrische Rijk (911-605 v. Chr.). In de Nieuw-Assyrische periode slaagden de Assyriërs er voor het eerst in om overwonnen volken langere tijd onder hun gezag te houden en zo een vaste instroom van belangrijke grondstoffen veilig te stellen. De indrukwekkende hoofdsteden waar de koningen hun paleizen bouwden – Kalhu (879-706 v. Chr.), Dur-Sharrukin (706-705 v. Chr.) en Nineveh (705-612 v. Chr.) – getuigen van de macht en rijkdom van Assyrië in deze periode. Aan deze laatste bloeiperiode ging echter een lange geschiedenis vooraf.

De oorsprong van de Assyriërs
Het noorden van Irak was een van de eerste gebieden waar de landbouw uitgroeide tot belangrijkste wijze van voedselwinning. Het gebied wordt al sinds 10.000 v. Chr. bewoond en sindsdien hebben verschillende bevolkingsgroepen zich daar gevestigd. Rond 2300 v. Chr., wanneer de Akkadische koning Sargon van Akkad het noorden van Irak onderwerpt, lijken de Hurrieten de regio te domineren. Deze Hurrieten waren waarschijnlijk afkomstig uit de Kaukasus. Na Sargon’s veroveringen beginnen de Akkadiërs zich in de regio te vestigen. Zij verdrijven de Hurrieten uit de Tigrisvallei en stichten daar verschillende steden, waaronder de stad Ashur. In Ashur werd de berg- en oorlogsgod Ashur vereerd. De etymologie van de naam is niet bekend en ook is niet duidelijk of de stad vernoemd is naar de god, of de god naar de stad. Hoe het ook zij, Ashur werd al snel de nationale god van de Assyriërs. Buiten Assyrië werd Ashur nauwelijks vereerd.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Foto: Verloren Oudheid

Verloren Oudheid | Kalhu; de stad van Nimrod

30 september 2016 , 15:30 , door Daan Nijssen

COLUMN - Toen IS in maart 2015 de ruïnes van de stad Dur-Sharrukin opblies, werden ook de ruïnes van de stad Kalhu opgeblazen. Kalhu, door de plaatselijke bevolking ook wel Nimrud genoemd, was van 879 tot 706 de hoofdstad van het Assyrische Rijk. Net als Dur-Sharrukin was Kalhu een relatief nieuwe stad die bewust door een Assyrische koning (in dit geval Ashurnasirpal II) was uitgekozen als nieuwe hoofdstad. Waar Dur-Sharrukin één jaar na haar feestelijke opening al weer verlaten werd, heeft Kalhu het echter een stuk langer volgehouden. In de 173 jaar dat Kalhu de hoofdstad was bouwden drie verschillende koningen er hun paleizen en versierden ze de stad met de mooiste kunstvoorwerpen.

Een Lamassu uit Kalhu, uit de tijd van Ashurnasirpal II (r. 884-859 v. Chr.)
Metropolitan Museum, New York.

De stad van Nimrod
Toen de Britse archeoloog Austin Henry Layard in 1845 aan de opgraving van Kalhu begon, waren de ruïnes van de stad al goed te zien. In 1760 werden ze beschreven door de Duitse avonturier Carsten Niebuhr en mogelijk heeft ook de Griekse huursoldaat Xenophon ze rond 400 v. Chr. zien liggen. Onder de plaatselijke bevolking waren de ruïnes bekend onder de naam Nimrud, naar de beruchte Bijbelse koning Nimrod. Volgens Genesis was Nimrod de eerste persoon die na de Zondvloed het koningschap op zich nam en steden stichtte. Onder de steden die door hem zouden zijn gesticht waren onder meer Uruk, Akkad, Babylon, Ashur, Nineveh, en ook Calah (= Kalhu). Hij wordt ‘een machtige jager in het aangezicht van de HEER’ genoemd, wat vaak wordt geïnterpreteerd als dat hij zichzelf boven de HEER probeerde te verheffen. De vraag op welke historische figuur Nimrod is gebaseerd houdt geleerden al eeuwenlang bezig. De meest waarschijnlijke verklaring is dat Nimrod een archetype is van de arrogante Mesopotamische koning en dat sporen van meerdere historische figuren – met name Sargon van Akkad, Naram-Sin en Tukulti-Ninurta – er in terug te vinden zijn. Hoe het ook zij, de plaatselijke bevolking zat er niet ver naast door deze Assyrische ruïnes aan Nimrod toe te schrijven.

Foto: Verloren Oudheid

Verloren Oudheid | Wie waren de Assyriërs?

2 september 2016 , 15:30 , door Daan Nijssen

COLUMN - Ons verhaal begint in Mesopotamië, het land tussen de Eufraat en de Tigris. De Soemeriërs hadden het gebied tussen 4000 en 2300 v. Chr. gedomineerd, maar onder Sargon van Akkad (r. 2340-2278 v. Chr.) hadden de Semitisch sprekende Akkadiërs de macht overgenomen. In de loop van het tweede millennium v. Chr. ontstonden in Mesopotamië twee Akkadische koninkrijken: Assyrië in het noorden en Babylonië in het zuiden. Babylonië was, mede dankzij de erfenis van de Soemeriërs, al vroeg uitgegroeid tot een centrum van wetenschap en religie, terwijl Assyrië vooral bekend stond als militaristisch. Omdat de Assyriërs zich regelmatig tegen naburige volken moesten verdedigen werd oorlog al vroeg een belangrijk onderdeel van de Assyrische ideologie. De Assyriërs zagen het universum als een chaotisch strijdtoneel waarin zij, onder de bescherming van de god Ashur en onder leiding van hun koning, de goddelijke orde moesten handhaven.

Plaatselijke vorsten uit het Zagrosgebergte brengen tribuut in de vorm van kamelen.
Zwarte Obelisk van Salmanasser III (r. 858-824 v. Chr.)

Een veredelde roversbende?
Uiteraard deelde niet iedereen hun ideologie. In de ogen van hun vijanden waren de Assyriërs waarschijnlijk weinig meer dan een veredelde roversbende. Sinds de veertiende eeuw v. Chr. organiseerden de Assyriërs jaarlijks veldtochten naar omliggende gebieden: de Armeense hooglanden, het Zagrosgebergte, de kusten van de Middellandse Zee en Babylonië. Met hun enorme leger paradeerden de Assyrische koningen door deze gebieden, daarbij tribuut eisende van de plaatselijke vorsten. Deze tribuut moet niet gezien worden als een belasting, maar als een eerbetoon waarmee de vorsten aangaven de koning van Assyrië als hun meerdere te erkennen. Vrijblijvend was deze tribuut echter niet. Vanwege de militaire dreiging stuurden de meeste vorsten direct hun tribuut zodra de koning in aantocht was. De koninkrijken die weigerden te betalen werden meestal onder de voet gelopen door het superieure Assyrische leger, dat hun akkers plunderde, hun steden plat brandde en hun leiders op de meest gruwelijke manieren ter dood bracht. Wanneer de Assyriërs echter weer vertrokken waren, gingen de plaatselijke vorsten weer hun eigen weg.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.